‘Communisme' is misschien wel het meest misbegrepen woord ter wereld. En dat is geen verrassing. Vanaf haar prille begin heeft de communistische beweging een berg van leugens en beschuldigingen over zich heen gekregen.
Op scholen, universiteiten en in de media wordt ons verteld dat communisme betekent dat iedereen hetzelfde betaald krijgt; dat het het einde betekent van individualiteit en vrije meningsuiting; dat het totalitaire controle betekent door een autoritaire leider. En het meest voorkomende: dat communisme is uitgeprobeerd en mislukt zou zijn.
Er is een hele industrie ontstaan met als enige doel het in diskrediet brengen van de communistische beweging en de verworvenheden van revoluties zoals de Russische Revolutie.
En toch zijn de verdedigers van het status quo niet in hun opzet geslaagd. Steeds meer jonge mensen voelen zich aangetrokken tot communistische ideeën. Zelfs in de VSA - het hol van de leeuw van het imperialisme - staat meer dan een derde van de jongeren positief tegenover het communisme.
Kapitalisme is crisis
Deze generatie jongeren kent dan ook niets anders dan crisis, instabiliteit, besparingen en klimaatrampen. Overal waar we kijken zien we meer en meer oorlog, honger en armoede.
Wereldwijd is er de stijging van de levensduurte die onze inkomens aantast, naast de aanvallen op lonen en arbeidsvoorwaarden door de bazen. Ze voeren zonder de minste scrupules de klassenstrijd vanuit hun kamp met als doel om de werkende klasse te laten betalen voor de economische crisis.
Tegelijkertijd hebben de kapitalisten hun winsten enorm zien groeien dankzij de pandemie, de oorlog in Oekraïne en de inflatie.
Lang geleden wees Marx er in Het Kapitaal (1867) op dat onder het kapitalisme:
"De accumulatie van rijkdom aan de ene kant dus tevens accumulatie van ellende, kwelling van arbeid, slavernij, onwetendheid, onmenselijkheid en zedelijke ontaarding aan de andere kant is."
In plaats van met de vinger te wijzen naar deze of gene politicus of beleidspunt, beginnen jongeren de juiste conclusie te trekken dat de kern van het probleem het kapitalistische systeem zelf is.
Nu het kapitalisme de wereld in crisis en hevige klassenstrijd stort, zal de interesse in communistische ideeën alleen maar blijven groeien. De ideeën van het communisme zijn de ideeën van de toekomst. De geschiedenis staat aan onze kant.
Waarom communisme?
Voor marxisten is het communisme geen verzonnen ideaalbeeld van hoe we hopen dat de wereld eruit ziet. Het is ook geen blauwdruk van hoe we elk detail van de maatschappij moeten organiseren. Communisme is, om de woorden van Marx uit Het Communistisch Manifest (1848) te gebruiken:
"(...) de reële beweging die de huidige toestand afschaft."
Voor marxisten is het communisme geen verzonnen ideaalbeeld van hoe we hopen dat de wereld eruit ziet. Het is ook geen blauwdruk van hoe we elk detail van de maatschappij moeten organiseren. Communisme is, om de woorden van Marx te gebruiken: "de reële beweging die de huidige toestand afschaft.
Marxisme is een wetenschappelijke manier om naar de wereld te kijken. Het begint met het analyseren van de ontwikkelingen die hebben plaatsgevonden onder het kapitalisme en de krachten die het systeem keer op keer in crisis duwen.
Onder het kapitalisme hebben we een enorme ontwikkeling van de productiekrachten gezien. We hebben hoogtechnologische fabrieken en moderne grootschalige landbouw die de potentie hebben om iedereen in de wereld een fatsoenlijke levensstandaard te garanderen.
Maar deze productiemiddelen zijn in handen van een handvol parasitaire monopolies, die maar in één ding geïnteresseerd zijn: winst.
In plaats van gebruikt te worden om de behoeften van de meerderheid van de mensheid te bevredigen, worden de productiemiddelen gebruikt om de rijkdom en privileges van een kleine minderheid in stand te houden. Dat is de logica van het kapitalisme.
En meer zelfs, ondanks de nauwgezette planning binnen deze gigantische bedrijven, wordt de distributie van hun goederen, zodra ze zijn geproduceerd, overgelaten aan de blinde, anarchistische krachten van de 'vrije' markt.
Hierdoor hebben we te maken met een chaotisch, ongepland en irrationeel systeem - een systeem waar honger en ellende bestaan naast overproductie en verspilling; waar de werkloosheid bestaat naast de hyperuitbuiting van anderen.
Dit alles toont aan dat het kapitalistische systeem in verval is en de samenleving en planeet met zich meesleurt.
Socialistische transformatie
Om de mens en planeet een volwaardig bestaan te garanderen en te voorkomen dat de samenleving wordt meegesleurd in barbarij, is het nodig om de productiemiddelen uit private handen te nemen - om de kapitalistische klasse te onteigenen. Dit betekent dat de belangrijkste hefbomen van de economie moeten worden genationaliseerd en onder democratische controle van de bevolking worden geplaatst.
Zoals de geschiedenis ons heeft bewezen, kan dit niet stukje bij beetje worden bereikt door wettelijke hervormingen. Er is een een revolutionaire strijd nodig om de kapitalistische klasse van de macht te onttrekken en haar repressieve staatsapparaat te vernietigen.
De enige kracht in de samenleving die in staat is om deze revolutionaire transformatie uit te voeren is de werkende klasse. Zij is niet alleen wereldwijd numeriek de sterkste, maar heeft ook de belangrijkste hefbomen van de economie in handen. Eenmaal gemobiliseerd kan de werkende klasse de hele samenleving tot stilstand en in vervoering brengen als ze dat wil.
Als we eenmaal in staat zijn om de productiemiddelen volgens een rationeel plan te gebruiken, kunnen we de wereldbevolking niet alleen voorzien van de eerste levensbehoeften - voedsel, gezondheidszorg, goede huisvesting, enz. - maar ook van hoogwaardig en levenslang onderwijs. Op deze basis zouden wetenschap en cultuur zich tot onvoorstelbare hoogten ontwikkelen.
Automatisering en technologische innovatie zouden gebruikt kunnen worden om onze werkdruk te verminderen en onze vrije tijd te vergroten, in plaats van te leiden tot werkloosheid en gezwoeg, zoals nu het geval is.
Na verloop van tijd, op basis van een overvloed aan grondstoffen en de eliminatie van schaarste, zou er geen noodzaak meer zijn om dingen te kopen in ruil voor geld.
De maatschappij zou geregeerd worden door Marx' beroemde principe:
"Van ieder naar vermogen, aan ieder naar behoefte."
Als we eenmaal dit tijdperk van communisme hebben bereikt, zouden klassentegenstellingen tot het verleden behoren. En daarmee zou de staat - een instrument voor de onderdrukking van de ene klasse door de andere - ook zijn doel verliezen en wegkwijnen.
Maar om van A naar B te komen, moet het kapitalisme op wereldschaal omvergeworpen worden. Socialisme is internationaal of het is niets. Omdat dit niet in één keer kan gebeuren, zal een overgangsperiode van socialisme noodzakelijkerwijs een brug vormen tussen het moment van de revolutie en de totstandkoming van een echt communistische samenleving.
In deze overgangsperiode zal een arbeidersstaat nodig zijn om de verworvenheden van de arbeidersklasse te verdedigen tegen de reactionaire kapitalistische krachten.
Bolsjewisme
Maar hoe bereiken we zelfs maar de revolutie? Om deze vraag te beantwoorden moeten we terugkijken naar de geschiedenis van de arbeidersbeweging.
Er zijn vele pogingen geweest van de arbeidersklasse om de macht in handen te nemen en de maatschappij te veranderen - die helemaal teruggaan tot de Parijse Commune van 1871. Er zijn er tot nu maar weinig succesvol geweest.
De periode na de Russische Revolutie van 1917 was in feite de enige keer in de geschiedenis dat de arbeidersklasse erin slaagde de macht te grijpen en vast te houden.
In de jaren na de revolutie boekte de arbeidersklasse veel belangrijke vooruitgangen. Die waren gebaseerd op een nieuwe organisatie van de maatschappij: economische planning, arbeiderscontrole over de industrie en echte democratie gebaseerd op een systeem van sovjets of arbeidersraden.
Er werden enorme sprongen gemaakt op het gebied van sociale en politieke rechten, waaronder het recht op abortus en het recht op zelfbeschikking voor onderdrukte nationaliteiten. Meer dan een eeuw later heeft het zogenaamde 'liberale', 'democratische' kapitalisme bewezen niet in staat te zijn dergelijke rechten te garanderen.
In deze strijd werd een beslissende rol gespeeld door de Bolsjewistische Partij - geleid door Lenin en Trotski - die de massa's naar de overwinning leidde. In de toekomst zullen revoluties plaatsvinden of we er klaar voor zijn of niet. maar zonder revolutionair leiderschap is een succesvolle socialistische revolutie uitgesloten.
Als communisten baseren we ons op de rijke lessen van de bolsjewistische traditie, omdat het de enige methode is die bewezen heeft te werken.
Sluit je aan bij de marxisten!
Lenin en de Bolsjewieken begrepen de cruciale rol die marxistische ideeën spelen bij het opbouwen van een revolutionaire partij. Zoals Lenin opmerkte:
"Zonder revolutionaire theorie kan er geen revolutionaire beweging zijn."
De belangrijkste taak voor communisten vandaag is dus het bestuderen van de ideeën van het marxisme. Ze bieden een werktuig om de chaos om on heen te vatten en leiden de weg doorheen de verschillende fasen van de klassenstrijd.
Alleen door ons deze revolutionaire ideeën en methode eigen te maken, kunnen we als communisten tussenkomen in de klassenstrijd en het vertrouwen van onze klasse te winnen en haar te leiden in de revolutionaire strijd.
Dit is waar we naar streven met de Internationale Marxistische Tendens. Het zal niet altijd gemakkelijk zijn, maar dit is de taak die de geschiedenis ons heeft opgelegd.
Voor ons ligt een periode van hevige klassenstrijd, van revoluties en contrarevoluties. We kunnen het ons niet veroorloven om achter te lopen op de snelle ontwikkelingen - we moeten elke gelegenheid aangrijpen om het georganiseerde marxisme te versterken.
De toekomst is aan het communisme. Maar we hebben jou nodig om te helpen die toekomst tot stand te brengen.