Het Latijnse woord communis betekent gemeenschappelijk. Communisme is een begrip met een lange voorgeschiedenis, dat staat voor mensen die tijd en bezittingen delen om gezamenlijke doelen te bereiken. Maar de echte basis van het communisme, zoals het begrip bekend staat in de arbeiders-beweging werd in 1848 gelegd door Karl Marx en Friedrich Engels met de publicatie van het Communistisch Manifest. Dit kleine boekje geeft uitleg over de opdeling van de maatschappij in klassen, over het fenomeen van globalisering, over crises van overproductie, over de aard van de staat en over de fundamentele drijfveren van historische ontwikkeling.
Er bestaat geen moderner boek dan Marx en Engels’ Manifest. Hierin kan je al het grootste deel terugvinden van de enige ideologische basis die stand heeft gehouden in de geschiedenis van de arbeidersbeweging. O ja, er zijn pogingen genoeg geweest om het marxisme te verbeteren. Allen, zoals de “derde weg” van Tony Blair, worden ze enkele jaren later enkel herinnerd als gigantische miskleunen. Ook professoren hebben zich aan die taak proberen te wijden, met het zelfde resultaat. Er zijn er zelfs waarvan de naam alleen onthouden wordt met het prefix anti, naar het schitterend werk Anti-Düring (1878), waarin Friedrich Engels deze professor in zijn blootje zet.
Maar zelfs de meest correcte ideeën kunnen niets bereiken zolang deze geen organisatorische en praktische uitdrukking vinden. Dat is waarom de grondleggers van het marxisme altijd onvermoeibaar werkten aan de creatie van een internationale organisatie van de werkende klasse. Ondanks het feit dat 1848 in een revolutionaire periode viel, was de arbeidersklasse nog te klein en te zwak om winnend uit die revoluties te komen. Pas tegen het einde van hun leven, eind negentiende eeuw zagen Marx en Engels de opkomst van massapartijen van de arbeiders. De economische opgang bij het ontstaan de grootindustrie had in gans Europa en de VS vakbonden en ar-beiderspartijen doen ontstaan die honderdduizenden leden telden. Naast on-middellijke eisen bevatte het programma van die partijen ook de vestiging van een socialistische maatschappij als einddoel en dus de afschaffing van het kapitalisme. Ondertussen was de term communist in onbruik geraakt. Marx maakte onderscheid tussen de eerste fase van de communistische maatschappij en de hoogste fase van de communistische maatschappij. In die eerste fase neemt de arbeidersklasse de politieke macht over en organi-seert de economie, die door het kapitalisme al zeer gecentraliseerd is, voor het nut van heel de bevolking in plaats van de winst van enkelen. Die eerste fase wordt meestal met de term socialisme aangeduid. Socialist of sociaal democraat of arbeiderspartij, zijn de term die gebruikelijk waren tegen het einde van de 19e en het begin van de 20e eeuw.
De tweede maal dat de term communist opdook, was in 1918. De Bolsjewie-ken hadden net in Oktober 1917 de Russische revolutie geleid. Zij hadden dat nog altijd gedaan onder de naam RSDAP: Russische sociaaldemocra-tische arbeiderspartij (bolsjewieken = meerderheidsfractie van de RSDAP). Maar die naam was verbrand. Arbeiders hebben geen vaderland had Marx geleerd: proletariërs aller landen verenigt u! Bijna alle sociaaldemocratische partijen hadden echter, in tegenstelling tot de bolsjewieken, hun “eigen” natio-nale burgerij gesteund in de grote slachting die de eerste wereldoorlog was. Daarom achtten de Bolsjewieken de tijd gekomen om over te gaan tot de stichting van een nieuwe internationale mét een nieuwe naam. Zij grepen te-rug naar de historische naam en stichtten de Comintern: de communistische internationale, ook derde internationale genoemd. Omdat dit internationaal een revolutionaire periode was, leidde dit ook vrij vlug tot de vorming van communistische massapartijen. Doorgaans kwamen de leden daarvan hoofdzakelijk uit de basis van de socialistische partijen, zoals in Frankrijk en Italië waar zij een meerderheid behaalden in de oude partijen uit de tweede internationale. Helaas kon ook de derde internationale haar missie - de uitbreiding van de revolutie over gans de wereld, te beginnen met Europa - niet volbrengen ten gevolge van het verraad van de sociaaldemocratische leiding en de fouten en onvolwassenheid van de nieuwe communistische partijen. De Nieuw ontstane Sovjetunie bleef geïsoleerd achter en dat was de hoofdoorzaak van de degeneratie die uitmondde in het Stalinisme. Het werd een kanker die niet alleen de Sovjetunie, maar alle communistische partijen ter wereld aantastte, zoals we in vorige artikels al uitvoerig beschreven hebben.
Dat brengt ons tot vandaag. Wereldwijd heerst er woede, onderdrukking, poli-tieke, sociale en culturele instabiliteit. Maar de bestaande arbeiderspartijen (zowel de sociaaldemocratische als de stalinistische) hebben geen antwoord hierop. Zelfs hun linkervleugels hebben overvloedig hun failliet aangetoond. Nooit is de nood aan een revolutionaire massapartij zo groot geweest, maar door historische oorzaken is het marxisme beperkt tot een kleine minderheid. Wij nemen deel aan de stichting in juni dit jaar van van een revolutionaire communistische internationale. Wij zijn altijd al internationaal georganiseerd geweest, maar de term marxistische tendens die we vroeger gebruikten had niet meer de gewenste duidelijkheid. Revolutionair communist geeft aan dat een totale breuk nodig is met de lethargie die zoveel delen van de arbeider-sleiding en zelfs van veel militanten kenmerkt, maar dat we tegelijkertijd wil-len teruggrijpen naar de beste tradities van de internationale arbeiders-beweging. Natuurlijk, ondanks het feit dat we in België en internationaal de laatste jaren sterk gegroeid zijn, zijn we nog veel te klein. Slechts grote ve-randeringen in de internationale arbeidersklasse zullen nieuwe revolutionaire massapartijen bouwen. Maar wij denken wel dat dit de enige uitweg is uit de huidige maatschappelijke impasse: de vlam hoog houden van het revolutio-naire communisme. Of nog beter: voor de vonk zorgen die leidt tot het ontwaken van de internationale arbeidersklasse, de enige kracht die in staat is ko-maf te maken met het destructieve kapitalisme. De naam van ons blad moe-ten we dus niet veranderen, die blijft actueel.