Een syndicalisatiegolf in de Verenigde Staten enthousiasmeert en inspireert werknemers over de hele wereld. Het eerste Amazon-magazijn in Staten Island, New York, wordt nu vertegenwoordigd door de onafhankelijke Amazon Labour Union (ALU). Elke week registreren zich tientallen Starbucks-coffeeshops om aan te sluiten bij Starbucks Workers United. Een eerste groep werknemers van een Apple Store schafte zich een lidkaart van de Communication Workers of America aan. Tot nu toe werden in 2022 bij de National Labor Relations Board 589 aanvragen ingediend om een vakbond op te richten, een verdubbeling ten opzichte van de eerste vier maanden van 2021.
Elke strijd om zich te organiseren, maakt deel uit van hetzelfde proces. De crisis van het kapitalisme verplettert de arbeiders en ze beginnen terug te vechten. Ze begrijpen steeds beter dat ze enkel op hun eigen middelen kunnen vertrouwen.
De Verenigde Staten zijn de machtigste kapitalistische natie ter wereld. Het socialisme kan uiteindelijk geen overwinning behalen zonder het succes van de Amerikaanse arbeidersklasse. De strijd die we nu zien, is slechts het begin van het ontwaken van deze kolos die de loop van de geschiedenis zal veranderen. Het herinnert aan de woorden van Marx in 1847:
“Economische omstandigheden hebben eerst de massa van de mensen in het land in arbeiders veranderd. De heerschappij van het kapitaal heeft voor deze massa een gemeenschappelijke situatie, gemeenschappelijke belangen gecreëerd. Deze massa is dus al een klasse tegenover het kapitaal, maar nog niet voor zichzelf. In de strijd... wordt deze massa verenigd en vormt ze een klasse voor zichzelf. De belangen die ze verdedigt, worden klassenbelangen. Maar de strijd van klasse tegen klasse is een politieke strijd.”
Niet uit het niets
Amerikaanse arbeiders hebben decennialang voortdurend te maken gehad met tegenslagen. Terwijl de productiviteit tussen 1979 en 2019 met 70 procent groeide, stegen de lonen in dezelfde periode slechts met 12 procent. Het is niet verrassend dat dit samenvalt met een neergang van de vakbeweging. De syndicalisatiegraad is gedaald van 20,1 procent in 1983 tot een magere 10,5 procent in 2018. Werknemers worden steeds meer uitgebuit, terwijl de belangrijkste organisaties waarmee ze zichzelf verdedigen in verval geraakten.
De jeugd draagt de last van de crisis. De 'Millennials en 'Gen Z' hebben de gouden eeuw van het kapitalisme nooit gekend. Precaire banen zijn de norm. Huizen zijn onbetaalbaar en de huren stijgen. De syndicalisatiegraad is het laagst onder jongeren: 9,4 procent onder 25-34-jarigen en een magere 4,2 procent onder 16-24-jarigen.
COVID-19 trof een arbeidersklasse die reeds uitgeperst was als een citroen. De online verkoop explodeerde met de pandemie, waardoor Amazon-werknemers onder enorme druk kwamen te staan - werknemers moesten in flessen urineren om te kunnen volgen. Dienstverleners werden plotseling 'helden', 'essentiële werkers', maar bleven zitten met hongerlonen en in verslechterende omstandigheden. Amerikaanse werknemers behoren tot de meest gestresste ter wereld: 57 procent geeft aan dagelijks gestrest te zijn, vergeleken met een wereldwijd gemiddelde van 43 procent.
Voeg daarbij de huidige inflatie, die in de VS maar liefst 8,5 procent bereikte, een recordhoogte in decennia. Wie geen loonsverhoging van 8,5 procent krijgt, krijgt dus te maken met loonsverlaging. En al die tijd ontvingen CEO's recordbonussen van $ 14,2 miljoen in 2021!
Deze cocktail van dalende lonen, verslechterende omstandigheden, inflatie en toenemende ongelijkheid moest vroeg of laat tot een explosie leiden.
Verschuiving in bewustzijn
Al geruime tijd is een verschuiving zichtbaar in het bewustzijn van arbeiders en jongeren in de Verenigde Staten. We hebben de afgelopen jaren vaak commentaar geleverd op de talrijke peilingen die de groeiende belangstelling voor socialisme en communisme in de VS aantonen. Maar de stijgende populariteit van vakbonden is een verwant fenomeen. Ondanks het feit dat ze niet dik bezaaid zijn in de VS, heeft 68 procent van de bevolking er sympathie voor vakbonden, het hoogste niveau sinds het midden van de jaren zestig. Onder de 18-34-jarigen is dat 77 procent.
Het is dan ook niet verrassend dat het enthousiasme voor de recente vakbondsacties groot is. In het geval van de Amazon Labour Union (ALU), is een immense 75 procent van de Amerikanen het ermee eens dat Amazon-werknemers een vakbond nodig hebben. Onder 18 tot 34-jarigen is dat aantal zelfs 83 procent en het bedraagt zelfs 71 procent onder Donald Trump-aanhangers! Het enthousiasme bestrijkt alle lagen van de arbeidersklasse en doorbreekt de gebruikelijke tweepartijen scheidingslijn van de Amerikaanse politiek. Het toont ook aan dat veel Trump-aanhangers aangetrokken kunnen worden tot klassenpolitiek indien er in de VS een echte arbeiderspartij zou bestaan om een dergelijk beleid te verdedigen.
De recente inspanningen om de arbeiders te organiseren, tonen aan wat marxisten al heel lang beweren. Hoe vaak hebben we niet gehoord dat op klassen gebaseerde politiek dood is omdat "de arbeidersklasse is veranderd", of erger nog, dat ze niet meer bestaat? Dat er in de tijd van Marx fabrieksarbeiders en mijnwerkers waren, maar dat het vandaag anders is? Er is inderdaad niet veel inzicht nodig om te beseffen dat de arbeidersklasse in 150 jaar veel veranderd is. Vooral de dienstensector, de detailhandel en de entertainment-sector zijn de afgelopen decennia gegroeid.
En toch heeft de Starbucks Workers United-campagne de wind in de zeilen. Op meer dan 200 locaties is men bezig met het organiseren van vakbondsverkiezingen sinds de eerste overwinning in Buffalo. Er was maar één goed voorbeeld nodig om de bal aan het rollen te krijgen!
De strijd bij Amazon is kenmerkend voor de 21ste-eeuwse versie van de klassenstrijd. Jeff Bezos, de op één na rijkste man in de menselijke geschiedenis, wordt geconfronteerd met een onafhankelijke vakbondsbeweging onder leiding van Chris Smalls, een ex-Amazon-medewerker die in 2020 werd ontslagen omdat hij een staking organiseerde als protest tegen het gebrek aan COVID-bescherming. Amazon-managers wilden zelfs dat Chris Smalls het gezicht zou worden van de inspanningen om een vakbond te organiseren bij Amazon omdat ze dachten dat hij "niet slim of welbespraakt" was. Hun minachting ontplofte in hun gezicht.
Ook wat Amazon betreft wou men ons doen geloven dat het niet mogelijk was om een vakbond op te richten in het bedrijf. Na de mislukte poging tot vakbondsorganisatie in het magazijn in Bessemer schreef de Washington Post vorig jaar; De hedendaagse werknemers moeten misschien een uur met de auto rijden om te komen werken en zijn niet zo gemakkelijk te bereiken. Dezelfde productiviteit die Amazon voor een vakbond financieel aantrekkelijk maakt om te organiseren, laat werknemers weinig tijd over om te pauzeren en vrienden te maken onder hun collega’s.
Dat zijn structurele nadelen waar de vakbond mee te maken krijgt, welk Amazon-magazijn ze ook proberen te organsieren. Dus hoewel de naam van de stad waar een poging tot vakbondsorganisatie ondernomen wordt kan verschillen, het resultaat kan ongeveer hetzelfde zijn. De Amazon Labour Union heeft echter bewezen dat alle pessimisten en sceptici ongelijk hebben. Als gevolg hiervan hebben meer dan 50 magazijnen contact opgenomen met de ALU sinds de overwinning op Staten Island!
Dit soort grote gebeurtenissen hebben gevolgen tot buiten de grenzen van de Verenigde Staten. Een Starbucks winkel in Calgary probeert momenteel lid te worden van de United Steelworkers. Leden van Unifor hebben folders verspreid om Amazon-magazijnen in British Columbia, Ontario en Quebec te organiseren, waarin expliciet wordt verwezen naar de overwinning op Staten Island. Canada loopt momenteel achter op de radicalisering aan de linkerkant van de Amerikaanse arbeidersklasse. Maar vergis u niet: ook daar maken inflatie, loonerosie, stijgende huurprijzen en ongelijkheid hun intrede. En ook daar zal de arbeidersklasse vroeg of laat in beweging komen.
Dezelfde aanpak lijkt te zijn herhaald door Teamsters Local 362 bij een Amazon-organisatieactie vorig jaar in Alberta. Werknemers meldden dat de vakbondsorganisators moeilijk te vinden waren om hun vragen te beantwoorden, en de ondervoorzitter zei zelfs:
"We zijn hier niet om $30 voor je te bekomen. We zijn hier om de werkplek te verbeteren, om te kijken of we hogere loonsverhogingen kunnen bedingen... We kunnen ze niet garanderen.”
Qua inspiratie hebben we beter gezien!
De campagne op Staten Island stond in schril contrast met deze benadering. De ALU stelde openlijk gedurfde eisen: een loon van precies $30 per uur, twee betaalde pauzes van 30 minuten en een betaald lunchuurtje. Dus de campagne bood de belofte van tastbare resultaten inplaats van zich alleen te concentreren op het organiseren van een vakbond. In tegenstelling tot een veel voorkomende misvatting, is het eisen van kleine, 'redelijke' veranderingen niet realistischer. Integendeel: werknemers zullen het risico niet nemen en geen tijd en moeite willen steken in de strijd voor kleine, zinloze veranderingen. Maar ze zullen vechten voor gedurfde eisen die de moeite waard zijn.
Wat de ALU-campagne ook onderscheidt, is het grassroots karakter, het feit dat ze van onderuit werd georganiseerd. Vakbondsvoorzitter Chris Smalls, de voormalige werknemer die werd ontslagen wegens eerdere pogingen om een vakbond te organiseren, kampeerde 10 maanden in de buurt van het JFK8-magazijn van Staten Island. Hij en Derrick Palmer, een magazijnmedewerker, offereden al hun tijd op om met de arbeiders te praten, ze te betrekken en hun vragen te beantwoorden. De campagne werd gefinancierd via een GoFundme die $ 120.000 opbracht, vergeleken met de $ 4 miljoen die Amazon had geïnvesteerd in de strijd tegen de ALU. Een artikel uit The City legt goed uit hoe de twee leiders de beweging hebben opgebouwd:
Terwijl Smalls het grootste deel van zijn dagen buiten JFK8 of bij de bushalte doorbrengt, blijft Palmer in het vier verdiepingen tellende gebouw werken in de inpakafdeling.
Beide mannen, en een handvol andere organisatoren, hebben de afgelopen weken aan de telefoon gehangen en gebeld met elke JFK8-arbeider die in aanmerking komt om te stemmen bij de komende vakbondsverkiezingen – ongeveer 8.300 werknemers.
Werknemers accepteerden zomaar niet de anti-vakbondstactieken van Amazon. Tijdens verplichte anti-vakbondsvergaderingen onderbraken werknemers adviseurs om hun leugenachtige argumenten te ontkrachten. Werknemers verzamelden zelfs informatie over de consultants en verspreidden flyers die hen identificeerden met foto's, zodat werknemers niet met hen zouden praten! De arbeiders weigerden een speelbal te zijn en beantwoordden elke aanval met creatieve methoden die de werkgever en zijn goedbetaalde anti-vakbondsagenten overrompelden.
Smalls zelf zegt dat hun campagne heel anders was dan de gebruikelijke vakbondscampagnes:
“Wat wij doen is anders dan hoe de traditionele vakbonden zich doorgaans willen organiseren. We zijn meer zichtbaar. Je gaat geen andere vakbondsvoorzitter vinden die tien maanden voor een bedrijf kampeert.”
Te vaak worden vakbondsacties op een bureaucratische manier uitgevoerd, zonder de achterban erbij te betrekken en zonder in te gaan tegen de vuile tactieken van de werkgever. Het lijkt bijna alsof die vakbondsleiders de werknemers niet vertrouwen. En zoals we hebben gezien, richten ze zich vaak alleen op het oprichten van een vakbond op zich, zonder die te koppelen aan feitelijke eisen die de arbeiders kunnen inspireren.
De ALU-campagne toont dat de arbeidersbeweging de methoden van arbeidersdemocratie dringend nieuw leven moet inblazen. In stakingen, in piketten, in campagnes binnen de arbeidersbeweging, moet er maximale ruimte zijn voor arbeiders om het heft in eigen handen te nemen. De ALU-campagne laat zien wat er kan worden bereikt als de “gewone man” betrokken wordt, werknemers hun creativiteit kunnen benutten, en men zich niet laat leiden door angst om gedurfde eisen te stellen.
“De revolutie is hier”
Dat waren de woorden van Chris Smalls na de ALU-overwinning. We delen het enthousiasme van deze activisten, ze bereikten wat veel mensen voor onmogelijk hielden. De leiders van de grote vakbonden kunnen veel leren van de strijdmethoden die bij deze eerste overwinning bij Amazon gebruikt werden.
Volgend op de lerarenstakingen in 2018 en 2019, de grootste massabeweging in de Amerikaanse geschiedenis in mei-juni 2020 en de opkomst van stakingen afgelopen herfst (“Striketober”), zet de terugkeer van de Amerikaanse arbeidersklasse zich voort met een indrukwekkende beweging om vakbonden op te richten.
Het zal geen rechtlijnige evolutie zijn, maar de ervaring van het kapitalistische systeem zal de arbeiders tot strijd dwingen. De inflatie, die niet vanzelf zal verdwijnen, zal het voor honderdduizenden werknemers steeds moeilijker maken om hun rekeningen te betalen.
Het spreekt vanzelf dat de bazen de arbeiders niet zomaar zullen laten begaan om zich te organiseren en vechten zonder er weerstand tegen te bieden. Klassenstrijd van epische proporties broeit. We staan nog maar aan het begin van een proces dat steeds meer mensen tot de conclusie zal leiden dat het kapitalisme zelf moet wijken om plaats te maken voor een socialistische samenleving waar arbeiders de baas zijn, in plaats van een minderheid van rijken.
We laten het laatste woord over aan een artikel in het Amerikaanse tijdschrift Newsweek, dat tot dezelfde conclusie komt als de marxisten:
“Lonen, de huizenprijzen, huurprijzen, voedselkosten, de machtsstrijd tussen werkgevers en het lot van kleinere bedrijven tegen oligopolies zullen bepalende kwesties zijn. De klassenpolitiek die Europa lang heeft gedomineerd, wreekt zich nu hier, en dat zal zo blijven totdat al die zaken worden aangepakt. Karl Marx ligt waarschijnlijk te glimlachen onder zijn grafsteen in Hampstead Heath.”