“Delegees, nu is het onze beurt!” Toen de nachtploeg van de Belgium Refining Corporation (BRC) op woensdag 17 november weigerde te gaan werken, wisten ze zeer goed waarom. Door de raffinaderij langzaam stil te leggen, losten ze het werk van de delegees eigenlijk af. Tegen het weekeinde lag de hele productie stil.
Maandenlang hield de directie hun delegees aan het lijntje. De vaststelling was onherroepelijk: er is geen sociaal overleg meer. Alle problemen die de delegees aankaartten bij de directie in de overlegorganen werden stelselmatig op de lange baan geschoven. Zo verergerden de problemen. “Veel mensen kwamen bij ons klagen dat er geen schot in de zaak kwam”, vertelde een ABVV-delegee ons. “Ons antwoord was dat de directie niet inging op onze voorstellen.” Alle goede argumenten ten spijt beseften de arbeiders en de bedienden in de productie dat de enige uitweg bestond in collectieve actie.
In tegenstelling tot wat de media voorhouden, de zogenaamde ‘onafhankelijke’ inbegrepen, gaat het niet om een staking voor loonsopslag door zogezegd ‘duurbetaalde’ petroleumarbeiders. Alle mensen die we aan het piket ontmoetten, drukten ons op het hart dat ze geen loonsopslag vragen. Ze eisen gewoon waar ze recht op hebben: de eerbiediging van de uitbetaling volgens de afgesproken collectieve arbeidsovereenkomst. Dat is nu niet het geval bij BRC.
Zeer asociale sfeer
Gerard Dassen, de woordvoerder van het ABVV, vertelt dat “het bedrijf er hier zomaar zijn eigen barema’s en functiebeschrijvingen op na houdt. Er wordt geen rekening gehouden met de officieel afgesproken weddeschalen. Dat betekent dat de mensen hier gemiddeld 100 euro per maand verliezen. Maar meer algemeen zijn de mensen hier de hele asociale sfeer beu. De collega’s worden op een arrogante manier behandeld. Op verlofaanvragen wordt te laat geantwoord, soms met drie maanden vertraging. De loonberekening loopt spaak. De shiftpremies worden soms niet uitbetaald.”
“Het is belangrijk om dit conflict juist te kunnen kaderen”, vertrouwt Benny Willems, BBTK-secretaris, ons toe. “De mensen hier, zowel arbeiders als bedienden, willen gewoon correct betaald worden volgens wat er in de CAO is afgesproken. Niet meer, maar ook niet minder. Dit een volcontinu bedrijf dat zeven dagen op zeven werkt, dag in dag uit. Vele mensen in de productie zijn ook hooggeschoold en laten niet meer met zich sollen. Zij willen betaald worden voor wat ze doen. En het is hier geen gemakkelijk werk, geloof dat maar. Bij weer en wind werken de mensen hier buiten. Niet zelden krijgen ze een loon twee schalen onder de schaal waar ze recht op hebben.”
BRC bedrijf zonder winst?
Een ander probleem is dat er bij BRC structureel aan overwerk gedaan wordt. Zoals de andere raffinaderijen aan de haven omvat het bedrijf een groot terrein, met als gevolg lange afstanden tussen de verschillende posten. Hierdoor verliezen sommige ploegen tien minuten per dag doordat ze nog van hun post naar de kleedkamers moeten gaan enzovoort. Omgerekend op jaarbasis zijn dat zes dagen die ze verliezen. Verder wordt er van de ploegen verwacht dat ze na hun acht uur werk nog eens vier uur langer moeten kunnen blijven werken.
Wat de stakers ook dwars ligt is dat de directie altijd maar beweert dat ondanks het harde werken BRC geen winst blijkt te maken. Een delegee geeft ons een basisles in kapitalistische economie: “BRC is zo’n typisch offshore bedrijf, dat wel een hoofdzetel heeft in Genève maar al haar winsten doorsluist naar de Kaaimaneilanden. BRC in Antwerpen, de derde grootste raffinaderij in het land, is slecht een schakel in een reeks bedrijven zoals Petrobel, European Petrol Tradeing, van een groter en ondoorzichtig netwerk. De firma in Antwerpen houdt zich bezig met het verwerken van Russische petroleum die de laatste tijd gemiddeld vier dollar per vat goedkoper is dan de Brent."
"Hiervoor krijgen wij als BRC enkel een maakloon. Een zusterbedrijf zorgt voor de verhandeling van de verschillende producten die uit BRC komen. Die worden verkocht tegen dezelfde prijs als de producten van een Brent-vat. Je kan je al voorstellen wat dat opbrengt als je weet dat BRC een productiecapaciteit heeft van meer dan 5 miljoen ton. Dankzij de verhandeling van goedkopere olie wordt er al 100.000 dollar per dag aan winst gemaakt! Die winsten verschijnen niet in de boekhouding van BRC, dat altijd maar een boekhouding vertoont die net geen verlies lijdt. Wij hebben dit systeem al lang door hoor.”
De verontwaardiging loopt ten top als de delegees verleden jaar lazen dat de loonkost bij BRC met 13 procent gestegen zou zijn. “Hoe kan dat nu?” vertelt een staker ons. “Wij hebben maar een indexatie gekend verleden jaar en dat maakt zeker geen 13 procent uit van de loonkost.” Het vertrouwen in de cijfers van de directie is dus duidelijk zoek.
Solidariteit nodig
De contacten met de directie zijn tot nu toe niet uitgemond in een akkoord. De woordvoerder van het ABVV kwam de namiddagploeg vertellen dat zij een tekst hadden gekregen van de leiding van BRC maar dat er nog “veel schrijfwerk aan was”. “Ja, we moeten oppassen voor de addertjes onder het gras. Of beter gezegd: de echte slangen onder het gras.”
De stakers die we ontmoetten zijn zeer vastberaden. Die mannen en vrouwen zijn niet zomaar om te praten met geintjes en loze beloften. Ook groeit het besef dat aan de vooravond van een nieuwe ronde voor de sectorale CAO die in januari van start gaat, de strijd van BRC wel eens kan uitdraaien tot een testcase. Als ze er bij BRC niet in slagen om de bestaande CAO te doen toepassen, dan wordt er dynamiet geplaatst onder de bestaande en toekomstige akkoorden in de petrochemie. De talrijke bezoeken van delegees en militanten van andere bedrijven uit de sector (Degussa, Bayer, Totalfina enzovoort) tonen aan dat dit besef ook elders leeft.
De mannen en vrouwen van BRC hebben daarom jullie steun nodig. Kom naar het piket (BRC, Haven 663, Scheldenlaan 490, 2040 Antwerpen) stel steunmoties op, praat er over met je werkmakkers. Vroeg of laat zullen de vakbonden ook concrete solidariteitsactie moeten organiseren in de bedrijven in de sector.
