De vakbondsbetoging van 15 december had een hoge symbolische waarde. Ze trok door de straten van Brussel exact twee jaar na de goedkeuring van het Generatiepact, en ze staat daar ook niet los van.
In feite is de recente vakbondsbetoging een voortzetting van de periode waarin de strijd tegen het Generatiepact zo'n grote rol speelt. Het is een periode waarin de vakbond veel prominenter aanwezig is op het politieke toneel, in de eerste plaats dankzij druk van de basismilitanten. De betoging van 15 december is van onderuit gegroeid via initiatieven zoals Red de Solidariteit. Het ABVV verzamelde op haar militantenconcentratie in de Heizel veel meer volk dan verwacht. Het ACV voert, vooral in Wallonië, acties tegen de stijgende levensduurte. De arbeidersbeweging begint dus haar stempel op de politieke crisis te drukken. Ze dient het communautaire opbod van antwoord door in het offensief te gaan tegen de verslechterende sociaal-economische situatie. Totnogtoe bezetten enkel nostalgische belgicisten het terrein van actie tegen het communautair gezwets, bijvoorbeeld met de betoging van 35.000 op initiatief van een Luikse vrouw. Dat de vakbonden nu een eigen strategie formuleren gebaseerd op eenheid van de arbeidersklasse, is een keerpunt.
In tegenstelling tot belgicisten legt de arbeidersbeweging de strategie achter het communautaire opbod bloot. Caroline Coopers van het Vlaamse ABVV is daarover duidelijk in De Morgen (15/12): "Vanuit Vlaamse hoek hoort men tegenwoordig vooral één geluid: politici, media en opiniemakers pleiten voor een staatshervorming. De werkgeversorganisaties Unizo en vooral Voka voeren een heuse campagne waarbij ze aandringen op een grote staatshervorming. Iedereen zou daar beter van worden en het mag dus wat tijd kosten. (...) De Vlaamse publieke opinie werd zodanig bestookt met het beeld van een communautaire tweespalt en van Vlaamse 'redelijkheid' ten opzichte van een Franstalige 'afwijzing', dat het risico op een eng nationalistische reflex niet langer denkbeeldig is. (...) We maken ons ook ongerust over het eigenlijke verhaal dat vaak schuilgaat achter het pleidooi voor de overheveling van hefbomen van het sociaal-economisch beleid. Fiscale autonomie is dan een dekmantel voor fiscale concurrentie en verdere verlaging van vennootschapsbelasting. Regionalisering van het arbeidsmarktbeleid staat voor beperking van tijdskrediet, inkorten van opzegtermijnen en beperking in de tijd van werkloosheidsuitkeringen. Lees er de programma's van Voka en Unizo maar op na, nadat je de verpakking hebt verwijderd. Van een Vlaams sociaal front is op dit vlak zeker geen sprake."
Meer zelfs, er is sprake van een asociaal front en niet alleen op Vlaamse niveau. Toen SP.a en PS in november een wetsvoorstel indienden voor een maximumfactuur voor energie, stemden alle oranjeblauwe partijen plus het Vlaams Belang zonder pardon tegen. Over een asociaal beleid zijn de rechtse partijen het eens. Oranjeblauw had al een sociaal-economisch plan uitgestippeld: meer flexibiliteit, nieuwe ‘lastenverlagingen' voor het patronaat, een dreigende verhoging van de pensioenleeftijd, verdere privatiseringen enzovoort. De rechtse partijen langs beide kanten van de taalgrens verschillen enkel in de manier waarop ze dit asociale programma willen uitvoeren. De Franstalige rechterzijde wil samen met het VBO vooral gebruik maken van de Belgische staat. De Vlaamse rechterzijde, aangespoord door Voka en Unizo, hoopt daarentegen sneller te gaan via regionalisering, aangezien ze een grote meerderheid hebben in Vlaanderen.
Net zoals de rechterzijde eensgezind is over een asociaal beleid, vinden Vlaamse en Waalse werkende mensen elkaar in gezamenlijke acties rond sociale eisen. De vakbonden bewijzen dat er een serieuze basis bestaat voor een eengemaakte strijd tegen de splitsing van de sociale zekerheid en tegen de stijgende prijzen. 25.000 betogers, ondanks de staking van de spoorbond OVS, is een goed begin. Als we de overtuigingscampagne voortzetten, dan zit er nog veel meer in want het leeuwendeel van de Belgen is de aanval op hun levensstandaard kotsbeu. Het is aan ons om uit te leggen dat dit een uitvloeisel is van het kapitalisme. Zoals ACV-leider Luc Cortebeeck vertelde aan Indymedia: "Natuurlijk gaat dit over globalisering. Een aantal van die grote multinationals zijn meer en meer meester van het spel van vraag en aanbod. Zij hebben een ongelooflijke macht en beheersen de hele keten van de grondstof tot het eindproduct. De prijzen van landbouwproducten als graan en soja worden stilaan evenzeer gemanipuleerd als de olieprijzen. Je voelt aan dat het financieel kapitaal na de crisis in de immobiliënsector in de VS nieuwe lucratieve oorden opzoekt."
Vanuit dat inzicht is het volstrekt onbegrijpelijk dat hij tegelijk pleit voor een klassieke tripartite-regering. Alleen een socialistische regering gesteund door de arbeidersbeweging kan het gevecht met het ‘financiekapitaal' aangaan. Aangezien zo'n regering nog niet mogelijk is, moeten de vakbonden daar actief aan helpen bouwen door sensibilisering in de bedrijven en de wijken, gesteund op een actieprogramma. Zo kunnen we de rechterzijde in het defensief dwingen en een linkse regering laten verkiezen.
Wij zijn zeer blij dat Red de Solidariteit, nu ze de kaap van 100.000 handtekeningen heeft gerond, naar 200.000 handtekeningen wil gaan. Dit is immers het geschikte instrument voor zo'n overtuigingscampagne in bedrijven en wijken. En overtuiging is nodig, zoals Guy Tordeur van ACV Brussel zegt: "Sinds zwarte zondag is het nationalistisch gif binnengedrongen in alle lagen van de bevolking. Elke handtekening die we nu ophalen is een discussie, een pedagogisch moment." De algemene onvrede is inderdaad ingevuld door rechtse propaganda.
Die vergiftiging van de geesten zorgt er ook voor dat in veel bedrijven de syndicale delegaties nog te weinig mobiliseren voor acties rond de solidariteit. De delegees zijn zelf vaak verward over die kwesties en voelen zich op het vlak van ideeën niet sterk genoeg om de confrontatie aan te gaan met het nationalistische venijn. Daarom is een grondige en langdurige ideologische vorming van de militanten zo belangrijk. De Grote Staking van 1960-61 was ook voorbereid door jaren vorming in het ABVV over ‘antikapitalistische structuurhervormingen'. Uit dat soort ideeën en inzichten kunnen de militanten zelfvertrouwen en dus strijdlust putten. Met een ideologische ruggengraat kunnen we de algemene onvrede omzetten in een beweging voor maatschappijverandering.
