"Regeerverklaring is asociaal. Op het vlak van koopkracht en sociale zaken is vaagheid troef." "... er zit een kille, asociale regering aan te komen. Er zijn geen maatregelen voor de verbetering van de koopkracht, er komt geen sociaal beleid..." Dit schrijft voorzitter Caroline Gennez via de SP.a-nieuwsbrief aan haar leden de dag na de bekendmaking van de regeringsverklaring die Leterme 1 op de sporen moet zetten. Meer dan terecht als je het ons vraagt.
Deze regeringsverklaring sluit naadloos aan bij de traditie die we kennen van Verhofstadt en Dehaene die tijdens hun ambtstermijnen respectievelijk het Generatie Pact en het Globaal Plan voor ons klaarstoomden. Zo wil men de patronale lasten verder verlagen, de flexibiliteit doen toenemen door ondermeer verlaging van belastingen op ploegen en nachtarbeid, interim-arbeid introduceren bij de openbare diensten, openbaar bezit verder uitverkopen om begrotingen in evenwicht te brengen, de zogenaamd systematische opvolging van werklozen uitbreiden naar 50-plussers en meer van dat fraais. De grootste trendbreuk bestaat er wellicht in dat men het deze keer zelfs nalaat te becijferen wat dit allemaal gaat kosten. Met de hete adem van de aanhoudende stakingsgolf voor verhoging van koopkracht in de nek wil men zo misschien de illusie nog een tijdje hoog houden dat ook daar nog wat geld voor over zal zijn.
Het grootste verschil met zijn voorgangers is dat Leterme 1 onder een veel minder gunstig gesternte aantreedt dan zijn voorgangers. Terwijl de inflatie met 4,39 procent de hoogste is in 22 jaar, daalt de economische groeiverwachting van het IMF voor België tot 1,4 procent en dit wordt ondertussen bijgetreden door het planbureau. Vorig jaar was de groei nog 2,7 procent. De daling in de groeiprognose is het gevolg van de wereldwijde turbulentie op de financiële markten, in gang gezet door het in elkaar stuiken van de Amerikaanse vastgoedmarkt. "Europa zal zich niet kunnen loskoppelen van de Amerikaanse recessie" voorspelt Luc Everaerts, hoofd van de afdeling Regionale studies in het Europese departement van het IMF. De Amerikaanse federale bank noemt de huidige financiële crisis de ergste sinds de jaren 1930. Honderdduizenden Amerikaanse arbeidersgezinnen verloren reeds hun woonst en/of job, om nog maar te zwijgen over de desastreuze gevolgen van de roofoorlog in Irak, zowel op menselijk als economisch gebied.
Het is geen geheim meer dat ook in België de kloof tussen arm en rijk gestaag toeneemt. In 2007 waren voor het eerst de inkomsten uit arbeid in het BBP kleiner dan die uit kapitaal. In mensentaal wil dit zeggen dat wat we met z'n allen verdienen minder is dan wat door degenen die vinden dat we nog harder en langer moeten werken, ten koste van onze levensstandaard, aan winsten wordt gemaakt. Vorig jaar moesten 108.100 mensen beroep doen op voedselbedeling en in 2006 moesten 259.562 landgenoten reeds twee jobs combineren om de eindjes aan mekaar te kunnen knopen. Volgens testaankoop stegen de prijzen van basisproducten zoals aardappelen met 68 procent en die van stookolie met 98 procent sinds het jaar 2000. In 2007 moest een gemiddeld gezin 26,1 procent van zijn budget uitgeven aan huisvesting, water, elektriciteit en gas. Bij de 10 procent armste gezinnen liep dit op tot 38,5 procent. Toch bedraagt het aandeel voor huisvesting slechts 15,7 procent in de index, waarvan beweerd wordt dat ze de inflatie zou corrigeren. Ondertussen maakt Fortis dit jaar ‘maar' 4 miljard euro winst en stijgt het basissalaris, bonussen niet meegerekend, van haar topman Votron van 750.000 euro naar 1,3 miljoen euro. Mét de bonussen, aandelen en opties die hij daarbovenop kreeg komt dit op een jaarvergoeding van 4,57 miljoen euro. Fortis, de grootste privé werkgever van het land, zegt daarmee het loon van haar topman in lijn te brengen met de toplonen bij de concurrentie.
"Het hele patronaat roept voortdurend om loonmatiging, ze benadrukken alsmaar dat er door de slabakkende economische groei geen ruimte is voor loonsverhoging. Maar de loonnorm is blijkbaar absoluut niet van toepassing op bedrijfsleiders, die mogen zichzelf zomaar een loonsverhoging van 75 procent cadeau doen." Aldus SP.a kamerlid Dirk Van der Maelen. Luc Cortebeeck, voorzitter van de Christelijke vakbond ACV, reageert verbolgen op de forse loonsverhoging. "Dat is toch ongelooflijk. Het minste wat je kunt verwachten is een vorm van zelfregulering door de bedrijven. Maar wat zien we? Niks. De toplonen zijn al zo hoog, en dan stijgen die nog met zulke percentages".
Eigenlijk is nu net de reactie van deze leiders van de arbeidersbeweging ongelooflijk. Wij delen vanzelfsprekend hun verbolgenheid en verontwaardiging. De vraag is echter waarom het zover moet komen vooraleer deze dames en heren nog eens kwaad worden. Het kwaad worden beperkt zich dan nog tot verbolgen en verontwaardigd zijn in de pers. Welnu beste vrienden, waarde kameraden, er is meer nodig dan dat. Veel meer. Zowel Luc Cortebeeck als ABVV voorzitter Rudi De Leeuw zeggen in een recent interview met Humo (nummer 14/3526) spijt te hebben dat de SP.a niet in de regering zit. Maar waarom vragen wij ons af. Was de sociale stempel die op de voorgaande regeringen gedrukt werd dan zo groot? Een blik op de huidige sociaal-economische toestand beantwoordt deze vraag met een oorverdovend neen. Economie is geen neutraal begrip, net zoals politiek dat niet is. Als men een economie wil ten dienste van de bevolking is dat een gans andere economie dan degene die momenteel heerst. Wat de arbeidersklasse en haar organisaties nodig heeft, is geen neutraliteit maar een actieplan in haar belang. Net zoals de regeringsverklaring in essentie een actieplan is dat de economisch machtigen in staat stelt hun greep op de samenleving te vergroten.
Het is daarom net spijtig dat de PS zich leent als sociaal vijgenblad om de scherpste kanten van Leterme 1 achter te verbergen. Er is dringend nood aan een offensief sociaal plan waarrond SP.a, PS en de vakbonden zich kunnen verenigen. Samen vertegenwoordigen ze vele keren meer dan de via plat populisme behaalde 800.000 stemmen van Leterme. De duizenden arbeiders en strijdvaardige syndicalisten die de afgelopen maanden spontaan in actie gingen voor meer koopkracht tonen de weg vooruit. Er moet een alternatief komen op de manier waarop hun organisaties geleid worden. De nieuwe linkerzijde binnen de socialistische beweging die zich vormt rond SP.a Rood heeft daarin een grote rol te spelen. Wie nog gelooft in sociale vrede leeft in het verleden.
