Recent onderzoek wees uit wat vele mensen onder ons al lang wisten: de Belg ligt niet wakker van communautaire kwesties of staatshervormingen en is niet geïnteresseerd in een nationalistisch discours. Wat de Belgen het meeste zorgen baart, is het verlies aan koopkracht. Op een jaar tijd is de bezorgdheid over de koopkracht vervierdubbeld. Momenteel zegt 39 procent van de Belgen (volgens het Duitse onderzoeksbureau GfK) dat ze het meeste wakker liggen van hun koopkracht - of beter, het gebrek aan koopkracht.
Ondertussen vechten de heren politici en koninklijke (!) bemiddelaars onder elkaar uit hoe de staatstructuur van België er in de toekomst zal uitzien. Het patronaat is er natuurlijk als de kippen bij om ons te vertellen hoe belangrijk die staatshervorming wel is. Af en toe laat iemand van de ‘regering' een ballonnetje op over de koopkracht, evenwel zonder een degelijk alternatief of plan voor te stellen. Belangrijk is en blijft ogenschijnlijk dat er een nieuwe staatshervorming komt. Dat er mensen zijn die hun energierekeningen niet meer kunnen betalen en niet weten hoe de eindjes elke maand aan elkaar te knopen, is blijkbaar niet zo erg. Een juridische kwestie zoals BHV is veel belangrijker. Met het loon van een full-time politicus héb je dan ook geen koopkrachtproblemen. Het hoeft bijgevolg niet te verwonderen dat er nogal smalend wordt gedaan over het verlies van koopkracht voor de meerderheid van de bevolking.
De cijfers liegen er nochtans niet om. De prijs van aardgas ligt 50,5 procent hoger dan vorig jaar, die van stookolie zelfs 60 procent. Hoe vaak de voorzitter van de nationale bank ook zegt dat het koopkrachtprobleem in onze hoofden zit, het mag niet baten. Zo bedroeg de inflatie in juli bijna 6 procent, dat is het hoogste cijfer sinds 1984. Bij de laagste inkomens zien we dat de uitgaven aan energie en huur vaak 50 tot 60 procent van het totale gezinsbudget omvatten. Het valt dan ook niet te verwonderen dat zoveel mensen in de problemen raken en steeds vaker bij het OCMW moeten aankloppen. Zo blijkt uit een onderzoek van de Universiteit van Antwerpen dat reeds een op vijf Belgen problemen heeft om huisvesting te betalen, een hallucinant cijfer dat bovendien blijft stijgen. Dit zorgt voor een vicieuze cirkel waar je maar moeilijk uitgeraakt. Een op de dertig Vlamingen doet al een beroep op schuldbemiddeling en dat aantal zal nog stijgen. Mensen goochelen met rekeningen en laten hun energie en telecom-rekeningen langer onbetaald, wat weer tot kosten leidt en ervoor zorgt dat een normaal gezin binnen de kortste keren onder de armoedegrens terecht komt. Als je baas - onder het mom de kredietcrisis en een ‘tekort' aan winst - ook nog eens besluit de firma waar je werkt op te doeken, te herorganiseren of te verhuizen, is het hek helemaal van de dam.
Geen loonmatiging
Dit alles gebeurt op een moment dat de fiscale voordelen voor bedrijven nog nooit zo hoog geweest zijn, de lonen van top-managers de pan uit swingen en zelfs het koningshuis een ‘loonsverhoging' krijgt. Op hetzelfde moment is VOKA er als de kippen bij om de werknemers en de vakbonden aan te manen tot loonmatiging, loonmatiging voor werknemers, dat spreekt vanzelf. De notionele interestaftrek voor bedrijven heeft ons, werknemers, 3 miljard euro gekost, een fiscaal geschenk uit een liberale hemel voor het patronaat. Dit was volgens de wijze mannen in de wetstraat nodig om de inflatie tegen te gaan en de bedrijven meer ademruimte te geven. Niet dat er verlies gemaakt wordt, maar de winst moet ‘hoog genoeg' blijven uiteraard. Superwinsten zorgen immers voor superdividenden voor de aandeelhouders en superpremies voor onze vrienden van het management. Helemaal schrijnend wordt het als je bedenkt dat de belastingen op hun superwinsten en toplonen in de meeste gevallen niet eens gecontroleerd worden. Daarvoor zijn er ironisch genoeg te weinig middelen. Die zetten ze immers liever in om de ‘sociale fraude' van gewone werkmensen te bestrijden.
De ondernemers roepen werknemers en vakbonden op om mild te zijn en ‘verantwoordelijk' te blijven. Geen actie voeren, geen stakingen want dat is slecht voor onze economie, en al helemaal geen loonsverhogingen want die zullen naar verluidt onze koopkracht nog meer schaden. De zwarte piet doorschuiven naar de werknemers is iets wat niet hoeft te verwonderen. Het is eigenlijk 'business as usual' voor de bedrijven. En er is nog altijd hét wondermiddel: privatiseren! Zoals bij de voorgestelde splitsing van de NMBS. Al merk je op straat, in de supermarkt en in de bedrijven dat de werknemers dit spelletje doorhebben. Als zelfs het koningshuis - dat reeds zwemt in het geld, maar ze hebben het zo moeilijk, meneer - een loonsverhoging toebedeeld krijgt, is voor veel Belgen de maat vol.
De populaire liberale praatjes over belastingsverlagingen en privatiseringen werken niet meer. Ook het nationalistische discours van CD&V/N-VA kan op steeds minder begrip rekenen. Werknemers hebben genoeg van dit onderhandelen en praten boven de hoofden van de mensen. Een oplossing voor BHV of een nieuwe staatshervorming zal niets bijdragen tot het versterken van de koopkracht, en zal de prijsstijgingen niet tegen houden. Integendeel, door deze staatshervorming zal het Vlaamse patronaat net meer macht krijgen - en dus ook meer inkomsten - en zal zij eindelijk in staat zijn om de Vlaamse en Waalse werknemers fundamenteel tegen elkaar uit te spelen. Maar dat was ook stiekem de bedoeling, nietwaar?
Het protest tegen de prijsstijgingen en voor méér koopkracht groeit echter dag na dag. Werknemers worden persoonlijk geconfronteerd met de problemen die vroeger enkel de armsten troffen. Terwijl de Wetstraat doof blijft voor deze verzuchtingen, groeit de actiebereidheid van gewone arbeiders en bedienden zienderogen. De bevolking is teleurgesteld in de politieke situatie en de regering-die-nog-niet-bestaat. Het sinistere kapitalistische spelletje is overduidelijk.
Politieke vertaling laat op zich wachten
De eerste tekenen van dit protest zagen we in het begin van dit jaar, toen verschillende werknemers spontaan het werk neerlegde. Het voorlopige einde van deze beweging waren de verschillende betogingen eind juni, betogingen waarvan het aantal mensen en de strijdvaardigheid zelfs de vakbonden verrasten. De vakbondsacties van ABVV en ACV hebben velen gemobiliseerd, maar missen alsnog hun impact. Daarom moeten we de druk op de ketel opvoeren, wat nu reeds gebeurt - om te beginnen door de militanten zelf. Als het patronaat en de regering van één ding zeker kunnen zijn, is het dat er een hete herfst op komst is.
Ondertussen kijkt de man in de straat tevergeefs naar de politiek, maar ziet daar niets wat hem kan bekoren. Hoewel de SP.a ter tijd en stond een plannetje klaar heeft om de koopkracht tijdelijk te verhogen, voert zij geen oppositie en gaat zij zonder aarzelen mee in het communautaire opbod - tot grote ergernis van basismilitanten, de jeugd en de vakbonden. De SP.a moet de hand reiken naar de PS om een militant en grondig oppositieplan uit te tekenen, dat de socialistische maatschappijvisie opnieuw uitdraagt en dat elke vorm van nationalisme afzweert en bekampt. Samen kunnen ze arbeiders en bedienden langs beide kanten van de taalgrens achter dezelfde eisen scharen. We hebben een socialistische oppositie nodig die strijdt voor nationalisering van de energiesector, afschaffing van de notionele interest, meer sociale woningen (die bij voorkeur niet door privé-bedrijven gebouwd worden) en die een échte index voorstaat, niet de uitgeholde versie die we nu hebben. Dergelijke eisen worden gesteund door SP.a Rood en door talloze lokale SP.a-afdelingen.
Wat te doen?
Je moet het ijzer smeden wanneer het heet is. Met het nieuwe politieke jaar voor de deur en de nog steeds onopgeloste communautaire crisis is het moment gekomen om stevig oppositie te voeren en kleur te bekennen. De socialisten kunnen niet eeuwig blijven schipperen tussen rechts en links. Die politiek van vis-noch-vlees drijft de werknemers in de handen van radicaal rechts omdat zij zo het enige alternatief lijken. Volgens de peilingen zou Lijst Dedecker al meer dan 10 procent halen en Jean-Marie Dedecker blijkt zelfs de tweede populairste politicus in Vlaanderen (juni, La Libre Belgique en RTL-TVI).
Werk, koopkracht en pensioenen, dé socialistische thema's bij uitstek, moeten opnieuw op de voorgrond gebracht worden. Het hoofdstuk van de links-liberale derde weg moet eens en voorgoed afgesloten worden. Dat is wat de werknemers willen en daarvan getuigen de talloze werkonderbrekingen en spontane acties. Het interprofessioneel akkoord en de ‘staatshervorming' zullen nog meer mensen warm maken voor een strijdbare herfst, waarbij wij, in en met de arbeidersbeweging zullen strijden voor meer koopkracht, de nationalisering van de energiesector, het optrekken van de pensioenen en een gevoelige toename van het aantal sociale woningen. De BBTK stelt een 24-urenstaking voor tijdens de tweede helft van september. De AC stelt voor eerst een grote interprofessionele betoging te organiseren en dan een 24- of 48-urenstaking. Het federaal bureau van het ABVV heeft beslist voor een 24-urenstaking te gaan eind september of begin oktober. De militanten zijn daar klaar voor. Nu komt het er op aan die geestdrift goed te organiseren en niet gewoon stoom af te laten.
