De managers van Fortis verdienen ongetwijfeld de prijs voor de meest succesvolle bedrijfsleiders van het jaar. Of zijn het de meest succesvolle lobbyisten? Je moet het maar doen. Eerst bouw je vanuit een bank die geheel en al met overheidsgeld en met het geld van kleine spaarders werd opgebouwd (de ASLK) een privaat zakenimperium op. Daarmee maak je in tien jaar tijd 27 miljard euro winst waarvan je méér dan 12 miljard uitdeelt aan de aandeelhouders. Als het tij dan keert klop je opnieuw aan bij Vadertje Staat. Die stopt je in één weekend tijd nogmaals 4.7 miljard euro belastinggeld toe en verdubbelt daarmee het gat in de nationale begroting. Een "transfer" van arm naar rijk om U tegen te zeggen.
En Vadertje geeft je dat geld in alle vertrouwen. Nadat je zijn eerste glimmende Ferrari in de prak hebt gereden geeft hij je er gewoon een nieuwe. Vader legt wel centen op tafel -onze centen- maar vraagt daarvoor in ruil niet de minste medezeggenschap in het besturen van Fortis. Doe zo voort management, doe voor ons nog een rondje op kosten van de belastingbetaler! Jullie zijn goed bezig! Want als er één dogma is dat in deze woelige tijden overeind moet blijven staan als een fallus dan is het dat bankieren een private aangelegenheid is.
Terwijl ik dit schrijf is op enkele uren tijd alwéér vier procent van dit vers geld in rook opgegaan. De Fortis-aandelen blijven namelijk in vrije val verkeren en worden nu gevolgd door die van Dexia. Klopt straks een tweede noodlijdende Verloren Zoon aan bij de overheid? Nog geen jaar geleden werd mijn pleidooi voor de nationalisatie van de energiesector en de heroprichting van een openbare kredietinstelling lacherig van de hand gewezen. Ondertussen hebben ultraliberale landen zoals de VS en Groot-Brittannië de routine van het nationaliseren al aardig onder de knie. België volgt met rasse schreden. In nieuwe trends mogen we immers niet achterblijven.
Alleen zijn dit karikaturen van échte nationalisaties. Het is de socialisering van de verliezen die volgt op decennia van privatisering van de winsten. Ongetwijfeld zal diezelfde overheid in navolging van het neoliberale dogma haar aandelen voor een prikje verkopen als het opnieuw beter gaat met de bank. Dit spelletje is onaanvaardbaar. Om met de woorden van Gore Vidal te spreken: dit is socialisme voor de rijken, terwijl de kwellingen van de vrije markt voorbehouden blijven voor de armen. Dit massieve bedrog betekent het einde van een tijdperk. Na het faillissement van onze nationale politici volgt nu ook het financiële én morele faillissement van onze nationale bankiers. Na de marionetten vallen nu ook de marionettenspelers zélf door de mand.
Eigenlijk is dit het uitgelezen ogenblik voor links om zichzelf weer op het voorplan te plaatsen. Als de linkerzijde in België in deze crisis niet prominent van zich laat horen dreigt ze voor jaren irrelevant te worden. Toch blijft alles erg rustig op de sp.a-website. Caroline Gennez wil een betere bescherming van het spaargeld, tot 100.000 euro per klant. Met andere woorden ook de middenklassen moeten van een staatswaarborg kunnen genieten op kosten van de belastingbetaler. De partij rent hier met een emmertje water naar een towering inferno.
De sp.a moet nu de volledige hernationalisatie van Fortis eisen. Wie investeringskapitaal kan verschaffen heeft de werkelijke macht in onze samenleving. Die macht is dringend aan democratisering en publieke controle toe. Het cijnskiesrecht van de private aandeelhouders die al vaak genoeg bewezen hebben meer geïnteresseerd te zijn in snelle winsten door speculatie dan in duurzaam en sociaal ondernemen moet vervangen worden door échte economische democratie. Er moet een volledig transparant openbaar beheer komen van de grootste Belgische bank, gebaseerd op werknemerscontrole en maatschappelijk belang. We hebben een grote openbare kredietinstelling nodig die het duurzamer en socialer maken van onze economie als uitgangspunt neemt. Niet enkel de werknemers van Fortis maar ook kleine spaarders, zelfstandigen, KMO's en hun werknemers kunnen hier alleen maar wel bij varen. Dit is een historische kans om een breed maatschappelijk draagvlak te vormen rond socialistische oplossingen voor de crisis. En dat is dringend nodig, want alle andere oplossingen zullen de gewone werkende mensen bloed, zweet en tranen kosten.
