Geachte voorzitster,
Op 24 september hebt u in Antwerpen ons voorstel om de sp.a een duidelijk socialistisch profiel aan te meten van de hand gewezen.
Minder dan een week later, en exact een jaar na de strijd om het voorzitterschap van de partij, werd u zelf door de actualiteit met de neus op de feiten gedrukt.
Op maandag 29 september werden de Belgen wakker in een land waarin nationalisatie geen vies woord meer is. De nationalisatie van grootbanken is noodzakelijk geworden om een kantelend financieel systeem te redden. En zij wordt uitgevoerd door een rechtse regering.
Wij willen Reynders en Leterme nog gelijk geven wanneer zij zeggen dat deze maatregel de enige mogelijkheid was om te vermijden dat het geld van vele kleine spaarders in rook zou opgaan en dat vele tienduizenden jobs zouden sneuvelen. Maar totaal onaanvaardbaar is dat er tegenover deze vele miljarden aan overheidsgeld geen enkele vorm van duurzame publieke controle staat. Dit is de socialisering van de verliezen die volgt op decennia van privatisering van de winsten. Het is de bedoeling van deze regering dat wij Fortis na een korte of langere herstelperiode op kosten van de belastingbetaler in het sanatorium van Vadertje Staat weer overleveren aan de private sector. Om het met de woorden van Gore Vidal te zeggen: dit is socialisme voor de rijken, terwijl de kwellingen van de vrije markt voorbehouden blijven voor de werkende mensen. Heeft de sp.a hierover dan niets verstandigers te vertellen dan uw cryptische uitspraak in De Standaard van 30 september: "Ik ben vooral kwaad dat deze regering het zover moest laten komen dat ze als enige redding een sociaaldemocratisch reddingsrecept moest toepassen."? Vindt u het injecteren van 7.2 miljard euro belastinggeld (720 euro per Belg!) zonder enige duurzame vorm van transparante en democratische controle dan een sociaaldemocratische maatregel? En zijn sociaaldemocratische maatregelen volgens u dan vieze maatregelen die enkel gepast zijn als er écht niks anders meer helpt?
Natuurlijk was het beschermen van de kleine spaarder een eerste prioriteit. Uw voorstel om de depositobescherming in België te verhogen van 20.000 naar 100.000 euro was dan ook niet slecht, maar ging zelfs minder ver dan de toezeggingen van de regering. U holde met een emmertje water naar een towering inferno.
Kameraad Peter Vanvelthoven stelde in de parlementaire commissie zéér terecht dat de bancaire crisis ons één ding heeft geleerd: namelijk dat een kleine elite kan beslissen over het verkwanselen van de zuur verdiende centen van talloze kleine spaarders. Maar waar blijven de politieke gevolgtrekkingen? Waarom dan geen pleidooi voor de heroprichting van een openbare kredietinstelling? Omdat het failliet van het socialisme van de derde weg hiermee definitief bezegeld is? Omdat hiermee tegen de schenen wordt geschopt van enkele politieke zwaargewichten in de partij? De politieke kosten om geen duimbreed toe te geven aan de stellingen van SP.a Rood lopen ondertussen huizenhoog op. Op het electorale vlak zal de sp.a hiervoor de rekening betalen. De partij maakt dezelfde fouten als tijdens het Generatiepact: als de sp.a er niet in slaagt om zich in deze crisis te profileren als een partij met geloofwaardige linkse alternatieven dan dreigt ze voor jaren irrelevant te worden. Zich beperken tot het op zich noodzakelijke oplapwerk zoals het aftoppen van ontslagvergoedingen van CEO's of het beschermen van kleine spaarders is een socialistische oppositie onwaardig. Zelfs Etienne Davignon is voorstander van dergelijke maatregelen.
De centrumkoers van de partij is niet aangepast aan de nieuwe tijden. Toch houdt u er hardnekkig aan vast. Als wij ons niet steeds opnieuw van onze sokken willen laten rijden door rechts zoals de afgelopen week alweer in Oostenrijk en in Beieren dan wordt het hoog tijd dat we een geloofwaardig en zichtbaar links alternatief op poten zetten. Peter Vanvelthoven sloeg spijkers met koppen: er is een totaal gebrek aan economische democratie. Laten we zijn uitstekende redevoering als uitgangspunt nemen. De conclusie die we eruit moeten trekken is dat publieke controle in sleutelsectoren zoals energie, het verzekeringswezen en de kredietverlening essentieel is als we de transfers van arm naar rijk willen stoppen en als we weer greep willen krijgen op de economie. Publieke bedrijven zijn niet bedoeld om de kneusjes te redden of als schuilhokje voor private aandeelhouders in barre tijden. We zullen ze nodig hebben om via gerichte kredietverlening een duurzame en sociale economie op poten te zetten. We hebben ze nodig om de mensen ecologisch verantwoorde energie aan betaalbare prijzen te verschaffen. We hebben ze nodig om stabiliteit en sociale veiligheid te doen terugkeren onder de mensen.
Het zou een democratie onwaardig zijn indien dit politieke debat nu niet wordt gestart. En de enige partij die dit debat kan lanceren is de sp.a. Daarom willen wij een oproep doen om van het sp.a-congres op 18 en 19 oktober een politiek relevant congres te maken in plaats van een praatcafé. Een congres dat de vakbonden durft bijtreden in hun verdediging van de koopkracht van de mensen. Een congres dat duidelijk afstand neemt van het communautaire opbod. Een congres dat een sterke overheidssector en de omvorming van Fortis tot een openbare kredietinstelling eist.
Wij betreuren het deze polemiek te moeten voeren in de media. Dit debat hoort thuis in de partij. U zal ons dit scherp verwijten, eerder dan op de inhoudelijke elementen van deze brief in te gaan. Maar het kan niet anders. In het afgelopen jaar werd het in de sp.a mogelijk om al eens iets te zeggen, maar daarom wordt er nog niet geluisterd. Eenheid in de partij is belangrijk. Maar die eenheid mag niet als een kussen in het gezicht van de partijleden geduwd worden. Eenheid moet je verdienen, elke dag. Het is de partijleiding die de voorwaarden voor die eenheid moet scheppen. En dat doet zij momenteel niet. Integendeel, u maakt een scherp onderscheid tussen goede en slechte socialisten. U verdeelt de partij. Wij willen nochtans samen met u werken aan het herstel van de socialistische partij. Aan u om deze uitdaging samen met ons aan te gaan.
"Geen leger is zo machtig als een idee wiens tijd is aangebroken." (Victor Hugo)
Kameraadschappelijk,
Erik De Bruyn namens SP.a Rood,
Antwerpen, 1 oktober 2008
