In november en december braken grote betogingen uit in Brussel. Voor het eerst protesteerden 35.000 mensen tegen het coronabeleid en de strengere controlemaatregelen van de regering.
De grote demonstraties in Brussel werden gekenmerkt door verwarring en bestonden uit een mix van anti-vaxxers, aanhangers van de meest absurde complottheorieën en extreem-rechtse groeperingen, maar ook gewone gezinnen, uitgeputte gezondheidswerkers, gefrustreerde jongeren en zelfs enkele linkse groeperingen. Het diepgewortelde gevoel dat tijdens die demonstraties tot uiting kwam, was een kolossaal “fuck you”, gericht tegen het establishment.
Deze demonstraties en de stemming die erachter schuilgaat, zijn symptomatisch voor een groeiende kloof tussen een aanzwellende laag van de bevolking en het establishment. De gewelddadige confrontaties aan het eind van de betogingen, die weliswaar vooral door extreem-rechtse elementen werden uitgelokt, hebben de regering en het politiekorps op scherp gezet. Het overheidsagentschap OCAD (dat is opgericht om het risico van terroristische aanslagen te volgen) kwam naar buiten met een alarmerend rapport. Het beschreef een "indrukwekkende tegenbeweging" in de Belgische samenleving tegen de gezondheidsmaatregelen:
"Dat alles draagt bij tot een opgehitst en gepolariseerd klimaat".
De politiek verwarde betogingen tegen de nieuwe COVID-maatregelen drukken niettemin een stemming uit van diepe frustratie over het establishment.
De Belgen kregen vorig jaar te horen dat na de inentingscampagne en dankzij de maatregelen die na de zomer werden genomen, de situatie zou verbeteren. De federale minister van Volksgezondheid zei:
"We zullen het rijk van de vrijheid binnentreden."
Maar in plaats daarvan zijn de Belgen terechtgekomen in het rijk van de gebroken beloften, en in een nieuwe ronde van pandemische ellende.
Nieuwe regeringsmaatregelen
De regering overweegt ook verplichte vaccinatie en een lockdown voor ongevaccineerden, zoals in Oostenrijk en Duitsland. Maar de Belgische regering is een 7 partijencoalitie met liberalen, groenen, sociaaldemocraten en christendemocraten, zowel aan Vlaamse als aan Franstalige zijde. Instabiliteit is inherent aan deze regering, en elke impopulaire maatregel zou een massabeweging van onderuit op gang kunnen brengen die de meervoudige crises in de regering nog zou kunnen verergeren.
Tot nu toe was de pandemie een soort cement dat de wankele coalitie bijeenhield. Nu slaat dat om in zijn tegendeel en dat kan zelfs leiden tot de val van de regering. Ongetwijfeld zijn de regeringsleden zich daar terdege van bewust.
De afwezigheid van een gecentraliseerde planning en van publieke eigendom van het gezondheidszorgsysteem is een hindernis in de strijd tegen de pandemie. Het Belgische gezondheidsstelsel is een lappendeken van particuliere, non-profit en door de overheid gefinancierde ziekenhuizen en klinieken die worden gesubsidieerd uit de staatsbegroting en worden beheerd via een onderling systeem. Zeer vaak zijn ze verbonden aan de vakbonden, maar ook met de kerk of particuliere ondernemingen. Er is duidelijk geen zakelijke logica in het hebben van een enorme, ongebruikte opsporingscapaciteit onder een systeem dat gericht is op winst. Op het moment dat België de pandemie onder controle leek te krijgen, werden de opsporings- en testfaciliteiten dan ook gesloten.
Hierdoor wordt het steeds moeilijker om tijdig een afspraak te maken voor een test, waardoor het hele test- en opsporingssysteem wordt ondermijnd en mensen dagenlang onwetend het virus kunnen verspreiden. In Wallonië kunnen de laboratoria de resultaten van PCR-tests niet binnen de 24 uren omzetten, zoals vroeger het geval was. Dit als gevolg van de toegenomen werklast door de tests.
Een van de oorzaken van dit knelpunt is het gebrek aan personeel. Tijdens de eerste maanden van de pandemie werd geld geïnvesteerd in de opleiding van studenten en pas gediplomeerde medici. Maar na een paar maanden zijn deze mensen allemaal doorgestroomd naar beter werk in de sector, en vervanging is schaars. Er is een enorm tekort aan beschikbare handen als gevolg van een tien jaar durende campagne van bezuinigingen in de sector, om de winst van de particuliere laboratoria en ziekenhuizen te verhogen. Zij zijn niet de instellingen die zullen investeren of de lonen zullen verhogen, wat tot tekorten leidt. Dit is een enorm probleem dat door de nieuwe covidvariant aan het licht is gekomen.
Snelle antigeentests worden niet gratis verstrekt, maar verkocht voor 8 euro (of meer) per stuk, behalve voor werklozen, die ze aan 1 euro per stuk kunnen bekomen. Dit betekent dat voor een normaal werkend gezin van vier personen, ervan uitgaande dat iedereen van plan is twee keer per week te testen, zoals aanbevolen door de regering, dit 250 euro kost van het maandelijkse budget van gezinnen, bovenop de maskers (die nu op scholen verplicht zijn voor kinderen ouder dan zes) en de ontsmettende gel. Er is een groeiend gevoel dat de kosten van de pandemie steeds meer naar de gewone werkende mensen worden doorgeschoven.
De arbeidersbeweging komt in actie
Voor het eerst sinds het begin van de pandemie wijken de vakbonden, met name die in de overheidssector, af van de lijn van nationale eenheid ingegeven door de regering. De verplichte vaccinatie en de sancties bij weigering (die vanaf 1 april ontslag voor gezondheidswerkers inhouden) zijn de druppel die de emmer deed overlopen.
De vakbonden beschouwen dit beleid als een echte "oorlogsverklaring". De aankondiging van sancties tegen ongevaccineerd personeel werkte als een katalysator voor de uiting van een meer algemene malaise in de ziekenhuizen. De vakbonden die tegen de verplichte vaccinatie reageren, zijn uitsluitend afkomstig uit het Franstalige deel van het land (Brussel en Wallonië), waar ongeveer 15 procent van het medisch personeel niet is gevaccineerd. De toepassing van dit beleid zou de gezondheidssector beroven van tienduizenden werknemers en zou leiden tot de volledige sluiting van bepaalde afdelingen. Sinds het begin van de pandemie is het aantal IC-bedden al met meer dan 10 procent gedaald omdat werknemers ziek zijn geworden of hun baan hebben opgezegd.
Op zaterdag 4 december protesteerden brandweerlieden (die als hulpverleners tot de "gezondheidswerkers" worden gerekend) tegen de verplichte vaccinatie. Op dinsdag 7 december protesteerden alle vakbonden uit de gezondheidssector tegen het besluit van de regering. Werknemers van ziekenhuizen en verzorgingstehuizen staakten en demonstreerden samen met brandweer en huishoudelijk personeel in de straten van Brussel. Het was een opmerkelijke betoging van 4 á 5.000 gezondheidswerkers, waarin gevaccineerd en niet-gevaccineerd personeel samenkwamen in een krachtig gebaar van verzet.
In een persbericht vertellen de vakbonden het volgende:
"De zorginstellingen hebben nu al zwaar te lijden onder personeelsgebrek en vermoeidheid. Sinds het begin van de pandemie hebben de vakbonden alle gezondheidsmaatregelen gesteund die de schadelijke gevolgen van het virus kunnen beperken: vaccinatie is er daar één van. Onze voornaamste kritiek is dat het beroepsverbod de reeds bestaande problemen van tekorten en overbelasting van het werk nog zal verergeren."
Sinds het begin van de pandemie zijn de leiders van de vakbeweging doordrongen geraakt van de algemene stemming van "nationale eenheid" die uitging van het politieke establishment. In de afgelopen weken hebben we de eerste serieuze bewegingen binnen de vakbonden gezien die zich tegen deze stemming verzet.
De prompte en massale mobilisatie van de cultuursector net na Kerstmis, tegen de vernieuwde sluiting van theaters, cultuurhuizen en cinema’s, heeft de regering doen terugkrabbelen. De talrijke gevallen van ‘burgerlijke ongehoorzaamheid’, waarbij geweigerd werd in te gaan op de verplichte sluiting heeft het staatsapparaat verlamd.
Deze mobilisaties zijn een eerste goede stap, maar de vakbondsleiding moet met een realistisch programma de straat op. Er is nood aan een programma van verzet tegen de kunstmatige barrières die de regeringen en nationalistische partijen hebben opgetrokken tussen gevaccineerde en niet-gevaccineerde, gedisciplineerde Vlaamse en ongedisciplineerde Franstalige arbeiders. Eenheid van de werkende klasse, in plaats van "nationale eenheid", is het antwoord op de verdeel en heers politiek van de regering.
Wij eisen de oprichting van gratis, snelle testfaciliteiten in werkplaatsen en scholen voor massale screening, en de sluiting van elke plaats waar een uitbraak plaatsvindt, met een gegarandeerd loon voor alle werknemers.
De bredere arbeidersbeweging (in de vakbonden, linkse partijen, ziekenfondsen, openbare ziekenhuizen en medische centra) zou ook het initiatief moeten nemen om de vaccinatiecampagne in de wijken en op de werkplekken op te waarderen, met open vraag en antwoord sessies, en het verstrekken van wetenschappelijke informatie over de pandemie. Dit in combinatie met een snoeiharde kritiek op de officiële door de overheid en de regering gesponsorde campagne. Alleen op die manier kunnen vooroordelen, onwetenschappelijke ideeën, twijfels en wantrouwen met succes overwonnen worden.
De arbeidersbeweging zou ook een wereldwijde campagne moeten steunen (zoals noprofitonpandemic.eu) tegen de profiteurs van de pandemie, en eisen dat vaccins en behandelingen vrij toegankelijk worden gemaakt voor iedereen in de hele wereld, vooral in die arme landen waar de overgrote meerderheid nog geen enkele vaccinatiedosis heeft gekregen.
Vaccin-nationalisme van de imperialistische landen ligt aan de basis van het ontstaan van Omikron. Deze eisen zouden moeten worden gekoppeld aan de noodzaak om de grote farmaceutische industrie te nationaliseren, samen met een transparante uitleg van de wijze waarop kapitalisten van deze pandemie profiteren.
Laten we strijden voor de nationalisering van de farmaceutische industrie en voor de democratische controle door de arbeidersklasse van de hele gezondheidssector. Er mag geen plaats zijn voor particuliere woekerwinsten in de gezondheidszorg, winstbejag is er de hoofdoorzaak van dat deze schijnbaar eindeloze pandemie kan blijven voortduren.
