Een half hese Raf Verbeke, die begin augustus als ABVV-afgevaardigde de laan uit werd gestuurd, heeft nog tijd en genoeg stem gevonden om te antwoorden op onze vragen. Het gesprek vindt plaats een paar dagen voor de schriftelijke stemming over het voorstel van de "verzoener". De zes weken staking in het Gentse metaalbedrijf tegen de afdanking van een delegee zijn ongetwijfeld memorabel. Op verschillende vlakken vormen ze een unicum in de recente sociale geschiedenis.
"Ze getuigen van een echte burgerzin, onder de arbeiders van Carnoy maar dan niet zoals Verhofstadt die invult: met deze staking zeggen de arbeiders dan aan één van ons raken betekent aan ieder van ons raken", stelde Raf op de geslaagde solidariteitsbetoging op 26 augustus. De stelselmatige geslaagde pogingen om de burgerlijke rechtbank in te schakelen, via eenzijdige verzoekschriften en dwangsommen hebben weer aangetoond hoe dat de "wet het recht breekt" De syndicale kern van Carnoy heeft veel vindingrijkheid aan de dag gelegd om de uitwerking van de "wet" te vertragen of uit te stellen (inzet eigen gerechtsdeurwaarder, klacht bij rechtbank tegen eenzijdigheid van de verzoekschriften, beroep op de steun van de politievakbond enzovoort). Maar de uitwerking van de verzoekschriften hebben ze niet kunnen tegengaan.
De baas heeft op spectaculaire manier het stakingsmoreel proberen te breken door " werkwilligen " over te vliegen per helikopter. Hij maakte zich gewoon nog meer belachelijk. Maar het tot vijf keer toe gebruik van dwangsommen en een gerechtsdeurwaarder om een gedeelte van de stocks en ander materiaal uit de fabriek te halen is een uitdaging voor de hele vakbeweging. Marc Staelens, hoofddelegee van het ABVV beweert terecht dat hier "het hart van de syndicale beweging geraakt wordt". Menig syndicalist is het hierover eens. Die mening leeft ook tot in de hoogste regionen van de vakbonden. In de praktijk wordt er niet gehandeld in functie van die analyse. De arbeiders van Carnoy hebben ondanks de veelvuldige solidariteit de kastanjes alleen uit het vuur mogen halen.
Een grote les kan voorlopig reeds uit het conflict gedistilleerd worden: geen enkel bedrijf, geen enkele arbeidersgroep mag de handschoen die hen wordt toegegooid onder de vorm van de afdanking van een delegee en de systematische inzet van de burgerlijke rechtbank op zijn eentje opnemen. De hele vakbeweging moet die uitdaging beantwoorden. Regionale stakingsactie in de metaal is de eerste stap in die richting. Een massale concentratie van delegees en militanten van andere bedrijven en sectoren voor het bedrijf om de praktische uitwerking van de verzoekschriften op te heffen is een andere weg. Hiervoor is echter een vakbondsleiding nodig die zich niet vastklampt aan de ijdele visie van " overlegsyndicalisme ". Een vakbondsleiding die begrijpt dat enkel door het gebruik en de opbouw van arbeidersmacht (krachtsverhoudingen) er veranderingen kunnen bekomen worden ten voordele van de arbeidersklasse.
Vonk: Wat is nu de echte reden voor je afdanking?
Raf: De baas heeft mij afgedankt om de vakbond te verzwakken. De verzwakking van de syndicale werking in het bedrijf was de voorwaarde voor de diepgaande herstructurering die hij wenste door te voeren na de overname. De voorstellen van de verzoener die deze week worden voorgelegd aan de arbeiders lichten een tip van de sluier op in dit verband. Voor de eerste keer wordt er zwart op wit aangekondigd dat de directie wil praten over inlevering op loon, verplaatsingsvergoeding en tewerkstelling. Als dit aanvaard wordt volgt er een kalender van onderhandelingen hierover. De baas had duidelijk niet gerekend op de staking van de arbeiders tegen mijn afdanking.
Vonk: Inderdaad, die staking heeft veel militanten in de vakbeweging aangenaam verrast. Hoe verklaar je die steun onder de arbeiders?
Raf: Hier is een dubbele uitleg voor. Sinds 1994 wordt het bedrijf leeggezogen door Mannesman. Dit fenomeen is zeer zichtbaar voor de arbeiders. Het financiële spel wordt bevoordeeld tegenover de effectieve productie Het bedrijf wordt verwaarloosd terwijl het gemakkelijk rendabel kan zijn. Het bedrijf slabakt zogezegd terwijl het aan de andere kant toch nog geld opbrengt. We moeten inleveren op ons loon en toch wordt er geld over de balk gegooid. In 1994 hebben we na zes weken staken ondanks inleveren toch een sterke krachtspositie uitgebouwd. Zo hebben we 24 jobs kunnen redden.
Dan is er de werking van de delegatie zelf. Alhoewel ze ideologisch niet precies homogeen te noemen is wordt er zeer nauw samengewerkt. We hebben steeds geprobeerd deskundig te werk te gaan. Alle problemen worden diepgaand geanalyseerd Iedereen weet dat hij bij ons steeds terecht kan. We hebben steeds gestreefd naar een evenwichtig samenspel tussen de drie organen in het bedrijf (Ondernemingsraad, CPBW en syndicale delegatie). In veel andere bedrijven is het de syndicale delegatie die primeert. Dit is bij ons niet het geval.
Ook is er de informatie naar de arbeiders en hun deelnamen die voorrang heeft in onze werking. Alles begint en eindigt bij ons in de refter. Alle vergaderingen die wij houden worden verslaan aan de arbeiders . Zo hebben we over een periode van tien jaar een hechte band kunnen smeden met de arbeiders. Het is die combinatie die de sterke steun verklaard van de arbeiders in dit conflict.
Vonk: Er is veel solidariteit op gang gekomen van andere bedrijven met de staking van Carnoy. Wat beweegt zoveel mensen denk je?
Raf: Dat komt louter en alleen door het feit dat er actie is. Ik dat het de eerste keer is sinds 1976 met de zaak van Miel de Bruyn dat er nog zo'n staking is geweest tegen de afdanking van een delegee. Onze strijd wordt duidelijk gezien als een principiële strijd. Dat zorgt voor veel sympathie. Deze sympathie moet omgevormd worden tot actiebereidheid Er moet nu een concreet ordewoord komen naar stakingsactie toe in de andere bedrijven.
