Het personeel van de zwembaden en musea te Antwerpen, de buschauffeurs, het onderwijs, de ministeries en parastatalen, Sabena, Electrabel, de maatschappelijk assistenten van 60 OCMW’s... het lijstje van de actievoerd(st)ers en stakers in de openbare diensten leek de eerste twee maanden van 2001 wel eindeloos. Het ongenoegen bij de basis is zo groot dat de leiding van de twee grootste vakbonden - ACOD en CCOD - gedwongen werd om op woensdag 14 maart een nationale betoging te organiseren en alles wijst erop dat er tegen eind maart een nationale 24-urenstaking komt.
Wat is er aan de hand?
Elke sector heeft natuurlijk zijn eigen eisen en verzuchtingen, maar wat allen bindt is de zeer stiefmoederlijke behandeling door de overheid. Jarenlange bezuinigingen, weigeren om nog te investeren in materiaal en gebouwen, alle openbare diensten krijgen dezelfde boodschap: sorry, we hebben geen geld meer voor u!
Maar er is wel geld voor rapporten van duurbetaalde consultants. Ministers en regeringsleiders durven het blijkbaar niet meer aan om open en bloot voor hun hervormingsplannen uit te komen! Ze schuilen liever achter de pseudo-wetenschappelijke prietpraat van auditbureaus die nieuwe besparingen aanvaardbaar moeten maken.
Het is een feit dat de werking van de openbare diensten nog veel kan verbeteren. Als je de moeite neemt om te luisteren, kan praktisch elke medewerker, poetsvrouw, postbode, leraar, politieagent of treinwachter je tientallen tips geven. Maar wie heeft de administratie volgestopt met politieke benoemingen en zo een tweede beslissingslijn gecreëerd, naast en soms tegen de oorspronkelijke? Wie voert alweer nieuwe hervormingen door, vooraleer de vorige helemaal hun beslag hebben gekregen? Wie ontwerpt nieuwe regels en procedures zonder grondig na te gaan of ze niet in tegenspraak zijn met de geldende reglementering? Wie kondigt met veel aplomb in de pers de uitbreiding van de openingsuren van de loketten aan, zonder hiervoor het nodige personeel te voorzien?
Overheidsdiensten worden niet log, bureaucratisch en inefficiënt geboren: ze worden zo gemaakt! De huidige regering en alle voorgaanden met haar dragen hierin een verpletterende verantwoordelijkheid!
De sluipende privatiseringen
Sinds de toenmalige rooms-rode coalitie in 1991 schoorvoetend startte met de privatiseringen ging het van kwaad naar erger. De hele operatie verliep geleidelijk via de veelbeproefde “salamitechniek”. De in dienst zijnde personeelsleden behielden in eerste instantie hun rechten om eventueel verzet in de kiem te smoren. Vandaag ziet de situatie er als volgt uit: alle overheidsbanken zijn verkocht, op het CBHK na. ASLK en NMKN kwamen bij Fortis terecht, het Gemeentekrediet hervormde zichzelf tot Dexia. De overheidsholding NIM verkocht zijn belangrijkste participatie Distrigas aan Tractebel (nu Suez) en de rest aan Ackermans en van Haaren. Belgacom is nog voor 50% in handen van de overheid en Sabena nog voor 15%. Officiëel is de NMBS nog voor 100% een overheidsdienst, maar dit weerhield Etienne Schouppe er niet van om achter ieders rug de NMBS-dochter ABX uit te bouwen tot een privé-firma op wereldschaal. De post is momenteel nog 100% overheidsbezit, maar de aanstelling vorig jaar van algemeen manager Frans Rombouts belooft niet veel goeds!
De rode draad in dit verhaal is dat de overheid zich langzaam maar zeker terugtrekt. Eerst gooide ze de kroonjuwelen op de vrije markt, daarna de minder rendabele stukken. Zelf geeft ze allesbehalve het goede voorbeeld: waar mogelijk worden delen van diensten afgestoten, denken we maar aan de schoonmaakploegen in de ministeries en stadsdiensten...
Nationale betoging op woensdag 14 maart
Onder het motto “Stop de afbraak van de openbare diensten” gaat op 14 maart een nationale beto-ging door in gemeenschappelijk vakbondsfront.
Er staat heel wat op het spel:
* het dreigende verlies van 13 000 arbeidsplaatsen bij de Post, 4000 bij Belgacom, 1700 bij Electrabel;
* het voorstel om de NMBS op te splitsen;
* het aanslepende onderwijsconflict;
* de Copernicusvoorstellen betreffende de omvorming van de federale administratie;
* de geplande responsabilisering en “verzelfstandiging” van sommige Vlaamse overheidsinstellingen (zoals de VDAB);
* de haperende politiehervorming;
* de besparingsplannen die minister Sauwens in petto heeft voor de steden; enzovoort
Jammer genoeg stelt de vakbondsleiding zich zeer dubbelzinnig op. Het ACOD nam wel het voortouw, wat zeer positief is, en stelde als eerste voor om een eenmakende betoging te organiseren, die alle 800.000 ambtenaren zou kunnen aanspreken. Maar tegelijkertijd beperkt ze de mobilisatie: het is niet de bedoeling dat alle ACOD-leden naar Brussel komen. Eens te meer wordt met quota gewerkt: enkel een paar duizend per gewest en per sector mogen van de partij zijn! Dit is zoveel als de mislukking en de demobilisatie op voorhand inbouwen. Dat kan toch de bedoeling niet zijn!
Het ijzer smeden terwijl het heet is
Het Belgische bestuursapparaat is allesbehalve doorzichtig: gewesten, gemeenschappen, federaal, Vlaams, Waals, Brussels...de bevoegdheden zijn versnipperd en zo ook het syndicaal overleg. Binnen de contouren van comité A - waar alle ambtenaren nog aan bod komen - zijn nu al grote verschillen tussen de verschillende overheidsdiensten wat lonen, arbeidsomstandigheden en verlofregeling betreft. De regering-Verhofstadt is van plan om het comité A af te schaffen en zo de allerlaatste band die alle 800.000 ambtenaren met elkaar verbindt door te knippen. Op die manier willen ze de syndicale slagkracht verzwakken.
We kunnen die verdelingsmanoeuvres enkel counteren door eengemaakte actie. En de betoging van maart moet hier een eerste aanzet toe zijn.
