Nauwelijks een maand geleden waren het tien keer minder mensen die op straat kwamen tegen de oorlog. Met 100.000 betogers was dit de grootste vredesbetoging sinds de monsterverzamelingen (400.000) van de jaren ‘80 tegen de installatie van de Amerikaanse raketten op Belgisch grondgebied. In de maand januari bleek uit opiniepeilingen van de VRT en Le Soir dat een overgrote meerderheid van de Belgen een oorlog met Irak niet ziet zitten. Zaterdag materialiseerde deze stemming zich in een massabetoging.
Opmerkelijk was het grote aantal ‘gewone mensen’ en ongeorganiseerde jongeren. Tezamen met de talrijke Arabische migranten, en ook met de Spaanse en Italiaanse gemeenschap, vormden zij het gros van de betoging. Deze betoging trad duidelijk buiten de enge oevers van de traditionele linkerzijde. Het drukt een diepe malaise en ongerustheid uit over de algemene internationale toestand van oorlogsdreiging en economische recessie. Opvallend was de stemming onder een belangrijk deel van de betogers: uitdagend en vol zelfvertrouwen. Het vertrouwen deel uit te maken van een nieuw ontwaken van een wereldwijd politiek protest zonder weerga.
Ondanks het schandalige gebrek aan mobilisatie van de vakbondsleiding van ABVV en ACV waren talrijke vakbondsmensen toch aanwezig. De PS had wel een grote groep opgetrommeld, hoewel hun mobilisatiekracht eveneens veel groter is. Dat laatste geldt ook voor de SP.a, die uiteindelijk met veel te weinig was als grootste linkse partij van Vlaanderen.
De regering en de media proberen de massabetoging voor te stellen als een ruggesteun voor hun ‘vredesdiplomatie’ in de VN en de NAVO. Ministers gaan er prat op om nu ‘in symbiose te leven met hun publieke opinie’. Illusies in de rol die de Franse, Duitse en Belgische as kan spelen in deze internationale instelling zijn er ongetwijfeld. Deze kunnen voortleven omdat een gedeelte van de vredesbeweging in België en internationaal eveneens de manoeuvres van deze Europese landen steunt. Het is de steun aan een zwakkere vorm van imperialisme tegen een ander en sterker imperialisme. Minister van Buitenlandse Zaken Louis Michel wond er geen doekjes om in het zondagprogramma van de Franstalige televisie: "er moet een Europees leger komen dat met de VS de veiligheid van de wereld op zich moet nemen". Door zo een stelling in te nemen wordt de anti-oorlogsbeweging ontwapend op het moment dat de zo grootst mogelijke helderheid en onafhankelijkheid vereist is. De anti-oorlogsbeweging kan zich niet op sleeptouw laten nemen door een of ander imperialistisch kamp, hoe ‘vreedzaam’ het ook overkomt. Met of zonder de zegen van de VN blijft de nakende oorlog een onrechtvaardige oorlog, een brutale plundertocht voor olie ten koste van de Irakese bevolking. De illusies die nu kunnen bestaan in de VN zullen binnenkort door de handelingen zelf van deze internationale instellingen doorprikt worden.
Een groeiend gedeelte van de anti-oorlogsbeweging heeft de schijnheiligheid van de Belgisch regering begrepen. Enerzijds ‘vredesdiplomatie’ op de internationale scène en anderzijds actieve logistieke steun aan het militaire transport via de Antwerpse haven naar de Golf. Dat was ook de boodschap van verschillende anti-oorlogscomités (AOC) en van Vonk op deze betoging. Tegelijkertijd legden we uit dat indien je wil strijden voor vrede, je ook tegen het kapitalisme moet vechten. Oorlog en kapitalisme vormen een onafscheidelijke Siamese tweeling.
Ook deze keer werd er een bonte groep samengesteld rond twee spandoeken van de AOC’s, die zich een weg heeft moeten wringen in de betoging na geblokkeerd te zijn geweest aan de WTC-torens. De radiowagen hebben we hiervoor moeten opofferen, maar dit werd in grote mate opgevangen door nieuw en jong brultalent.
De volgende afspraak is op D-Day, de dag nadat de oorlog begint. Dan betogen en staken we op verschillende plaatsen in het land.
Betogen is goed, maar uiteindelijk is het onvoldoende. Wat nodig is zijn democratische organisatievormen via anti-oorlogscomités die de massa’s organiseren. Hierdoor moeten ook de debatten gevoerd worden rond eisen en methodes om tegen de oorlog te strijden. Vonk pleit voor socialistische eisen die deze beweging verbinden met de arbeidersbeweging en die het politieke bewustzijn kunnen verhogen.
