Het conflict bij Delhaize wordt gekenmerkt door een hardnekkigheid die al lange tijd niet meer gezien is in de Belgische klassenstrijd, zowel van de kant van het patronaat als van de prompte (stakings-) reactie van de werknemers.De plompe mededeling van de directie van Delhaize dat alle 128 vestigingen die ze nog in eigen beheer heeft worden afgestoten (in franchise worden gegeven) kwam toe als een donderslag bij klare hemel. De reactie van het personeel was navenant: onmiddellijke, spontane staking die nog altijd (selectief) voortduurt. De drie pogingen tot sociaal overleg leverden niets op. De vakbondsafgevaardigden werden op de de bedrijfsraad ontvangen in een cordon van politie en privé-security met bijthonden. Maar zij hielden het been stijf: het plan moet de vuilbak in; enkel als wordt afgestapt van de beslissing tot franchisering zijn onderhandelingen mogelijk. Langer dan 15 minuten duurde het "overleg” niet. Wij hadden een interview met Anik, vakbondsafgevaardigde van een Delhaize vestiging in Berchem.
Vonk: Jullie zijn nu al meer dan twee weken in staking. Wat was de oorzaak?
Anik: De aankondiging van Ahold-Delhaize dat ze al de Delhaize vestigingen die ze nog in eigen beheer heeft wil overzetten naar franchise, dus over laten aan zelfstandige uitbaters. Voor het personeel is het overduidelijk dat dit enkel tot doel heeft de arbeidsvoorwaarden slechter te maken en dat Delhaize alle verantwoordelijkheden daarvoor van zich afschuift. In de bestaande Delhaize franchises, de proxi- en de AD-Delhaize zijn de arbeidsomstandigheden helemaal anders, nog flexibeler, er werken bovendien veel meer studenten, interimmers, flexi-jobbers,… In ieder geval zorgen ze ervoor dat er minder dan 50 vaste contracten zijn, zodat er geen verplichte vakbondsafgevaardiging is. Nu hebben wij solidariteit over de verschillende vestigingen heen, maar dan staan de mensen alleen tegenover hun baas. als je kijkt naar de werking van de AD- en Proxy-Delhaizes die nu al in franchise werken zie je al veel. Pas op, dat zijn ook collega’s die het zelfde respect verdienen als wij, die ook de boel recht gehouden hebben in tijden van Corona. De vakbonden hebben ook een speciale informatiecampagne naar hen opgestart. Maar we kunnen onze ogen niet sluiten voor de misstanden die daar soms bestaan: weinig vaste contracten, super flexibiliteit en zo voort. Er komt zelfs zwartwerk in voor! Bij de AD-Delhaize op de Apachelaan in Brussel bleek bij een controle van de arbeidsinspectie dat acht van de twintig mensen die aan het werk waren dat in het zwart deden.
Vonk: De directie van Delhaize beweert dat er niets zal veranderen.
Anik: Ze proberen ons blaasjes wijs te maken. Ze schermen met CAO 32bis, die dergelijke overnames regelt. Die CAO bepaalt inderdaad dat arbeidsvoorwaarden, verloning, anciënniteit, verlofregeling, enz… moeten behouden blijven tijdens de overname. Ze bepaalt niet hoe lang dat duurt! Na zes maanden, na een jaar, …kan de nieuwe baas alle verworvenheden op de helling zette om economische redenen, financiële redenen of wat dan ook. Delhaize moet niet hoog van de toren blazen nu ze zelf de CAO opzegt. Wat belet die private bazen om dat ook te doen? In feite is die CAO 32bis een lege doos.
Vonk: Dreigen er ook ontslagen?
Anik: Die ontslagen zijn er al! 280 werknemers van de hoofdzetel kregen via Zoom te horen dat ze ontslagen zullen worden. Via Zoom! Ze hebben nog niet eens het fatsoen om hen dat persoonlijk mee te delen. Ondertussen worden er op de hoofdzetel heel veel jobstudenten aangeworven. Die personeelsleden moeten dan in afwachting van hun ontslag die jobstudenten inwijden in het werk. Het getuigt allemaal van een verregaand cynisme en onmenselijkheid van de kant van het bestuur. Maar ook voor het personeel dat in de franchise vestigingen belandt is er geen werkzekerheid. De concurrentie in de sector is keihard. In de vorige situatie stonden de vakbonden, in het geval ontslagen niet te vermijden waren, sterk genoeg om aan goede uitstapregeling af te dwingen. Ze kregen kans om zich te herscholen en zo voort. In franchise kun je daar allemaal wellicht naar fluiten.
Vonk: Hoe lang houden jullie die acties nog vol?
Anik: Wij zijn nog altijd heel strijdvaardig! We beseffen dat we deze acties nog lang, wellicht maanden zullen moeten volhouden. Er is ook een perfecte eensgezindheid tussen het ABVV en het ACV. Je hebt er natuurlijk altijd enkelen die in het sprookje van de directie geloven, maar dat is een kleine minderheid. We zullen natuurlijk de acties op een slimme manier plannen, zodanig dat ze het meest pijn doen aan Delhaize. Die plannen zullen we niet aan de grote klok hangen, dat spreekt van zelf. Maar intern wordt de informatie zeer goed verspreid. Dat is de basis van de bereidheid tot actie van het personeel. In onze vestiging hebben een WhatsApp groep waarin de stakers elkaar op de hoogte houden van acties, verdeling van de piketten en zo voort. Ook de klanten worden trouwens goed geïnformeerd. Het is hartversterkend welke goede reacties wij daarop krijgen! Wij krijgen heel veel steun van de klanten. Aan de piketten krijgen we pralines, paaseieren, taartjes, koffiekoeken, hout voor de vuurkorven….
Vonk: Zijn er ook contacten met de andere grote ketens uit de sector, zoals Carrefour?
Anik: We kennen elkaar natuurlijk vanuit de vakbond. Maar de militanten uit Carrefour hebben ook al mee piket komen staan. Bij Carrefour hadden ze eerst gezegd dat er een “mededeling” zou komen in december van vorig jaar. Dan was dat uitgesteld tot maart dit jaar. Nadat zij zagen wat er bij Delhaize gebeurde werd dit weer uitgesteld. Ongetwijfeld kijken de bazen van Carrefour met argusogen naar hetgeen bij ons gebeurt. Als de bazen van Delhaize hun zin zouden krijgen (wat wij niet zullen laten gebeuren!), dan zouden die van Carrefour zich ook gesterkt voelen om de arbeidsomstandigheden af te breken. In die zin zitten we allemaal in het zelfde schuitje. De kapitalisten die Delhaize en Carrefour beheren zijn elkaars concurrenten. Voor hen telt alleen de winst ten koste van de andere. Het personeel dat in die bedrijven werkt zijn daarentegen elkaars bondgenoten. Allen willen zij leefbaar werk, een stop aan de overdreven flexibiliteit en tijd om een betere dienstverlening aan de klanten te verzekere.
Vonk: Goede moed voor de verdere acties! Jullie strijd is belangrijk voor heel de Belgische arbeidersbeweging
