Monteurs in de 10 werkplaatsen van Tesla in Zweden zijn sinds 27 oktober in staking: de eerste in zijn soort bij de EV-gigant. De actie werd ondernomen nadat de Zweedse vakbond IF Metall zijn leden had opgedragen om het gereedschap neer te leggen als reactie op de weigering van de elektrische autogigant om een cao te ondertekenen, een zet die door ceo (en 's werelds rijkste man) Elon Musk werd bespot als "krankzinnig" (en dit was zijn enige korte commentaar op de staking).
Autobouwers, schilders, havenarbeiders, fabrieksarbeiders, elektriciens, postbodes: ze komen nu allemaal samen in actie om Tesla te dwingen een cao te ondertekenen, in een strijd die een beslissende krachtmeting is geworden. In Denemarken, Noorwegen en Finland hebben havenarbeiders en vrachtwagenchauffeurs aangekondigd dat ze zich bij de strijd zullen aansluiten.
Voor een man die niet aarzelt om de meest huiveringwekkende onzin op zijn privé-koninkrijk X (voorheen Twitter) te schrijven, is Elon Musk opmerkelijk stil geweest over de Tesla-staking.
Het ongebruikelijke stilzwijgen van de heer Musk is geen kwestie van recent ontdekte bescheidenheid. Het probleem is dat alle enquêtes wijzen op solide steun voor het recht van Tesla-werknemers op een cao. En de strijd in Zweden zou meer van zijn werknemers over de hele wereld kunnen inspireren om zich te organiseren tegen zijn uitbuiting. Hoe meer aandacht de staking krijgt, hoe meer mensen geïnspireerd zullen raken.
De salarissen voor Tesla-automonteurs in Zweden liggen onder het sectorgemiddelde. Ook de pensioenpremies zijn lager. De productiviteit van werknemers wordt beoordeeld aan de hand van een beoordelingssysteem van één tot vijf, waarbij degenen die een één krijgen het risico lopen ontslagen te worden.
Het maandelijkse eindloon wordt vastgesteld volgens een stukloonsysteem, dat meet hoe lang elke werknemer erover doet om verschillende taken af te werken. Dit alles om het werktempo te maximaliseren.
Tesla's zogenaamd gunstige voorwaarden voor werknemers bestaan alleen uit een aandelenoptieprogramma - maar dit kan pas na een periode van vier jaar worden gebruikt. De onbetrouwbaarheid hiervan is niet alleen terug te zien in het wel en wee van de aandelenmarkt. Tesla zelf maakte het glashelder door te dreigen de verworven opties voor stakers in te trekken. Dit 'voordeel' wordt nu gebruikt als het zoveelste middel om de werkers op hun knieën te krijgen.
Voordat IF Metall tot een staking opriep, heeft het zes jaar lang geprobeerd om met Tesla te onderhandelen en het te overtuigen van "de voordelen van collectieve overeenkomsten", zoals contractsecretaris Veli-Pekka Säikkälä het uitdrukte. Tesla weigerde botweg.
De reden hiervoor ligt niet zozeer in het belang van hun Zweedse activiteiten, maar in het risico dat werknemers in landen met grote Tesla-faciliteiten de strijd aangaan. Er zijn wereldwijd 130.000 werknemers (inclusief onderaannemers) die winst maken voor Musk - in Zweden maar zo’n 130. De gigantische Texas-fabriek heeft alleen al meer dan 12.000 werknemers en de grootste fabriek in Europa, die in Duitsland, heeft 11.000 werknemers.
De nervositeit is voelbaar. In Duitsland meldde de metaalvakbond een snelle groei van het aantal leden bij Tesla-fabrieken en om een ontwikkeling zoals in Zweden te voorkomen, gaf Tesla zijn Duitse werknemers in één klap een loonsverhoging van vier procent.
In de VS proberen Tesla-arbeiders al jaren een vakbond op te richten voor hun werkplek. In februari nog probeerden arbeiders bij Tesla in Buffalo zich te organiseren. Tesla reageerde door ongeveer 30 mensen te ontslaan. Nu, na een succesvolle staking tegen de drie grootste autofabrikanten in de VS, bereiden de United Auto Workers (UAW) zich voor op de strijd tegen Tesla.
Als arbeiders in Duitsland en de VS vechten voor betere omstandigheden, zal dat de winst van miljardair Musk schaden. Dat kan hij niet laten gebeuren. Daarom moeten de Zweedse arbeiders worden verpletterd.
De Zweedse arbeiders kunnen het zich ook niet veroorloven om te verliezen. Musk is tegen cao’s, juist omdat ze lonen, arbeidsvoorwaarden, verzekeringen, gezondheid en veiligheid, enz. garanderen, juist omdat ze beschermen tegen de ruwe uitbuiting van arbeiders. Als Tesla wint, dan zullen andere bedrijven hun voorbeeld volgen.
Vooral het systematische gebruik van stakingsbrekers door Tesla is een oorlogsverklaring aan de hele arbeidersbeweging. Het is 90 jaar geleden dat de bourgeoisie in Zweden op zo'n grote schaal stakingsbrekers inzette.
Hoewel de staking bij Tesla zelf op zijn best als gedeeltelijk kan worden omschreven - ze hebben bijvoorbeeld een nieuw servicecentrum geopend in Jönköping waar geen enkele arbeider staakt - hebben arbeiders de activiteiten effectief lamgelegd, omdat velen in de productieketen solidariteit betuigen door concrete acties te ondernemen, van havenarbeiders die weigeren Tesla-auto's te lossen in alle Zweedse havens, tot schilders die weigeren de auto's te schilderen, tot schoonmakers die weigeren verschillende werkplaatsen schoon te maken.
Het is de poging van Tesla om dit te omzeilen die ertoe leidde dat de strijd internationaal ging. Vanaf 20 december blokkeren de Deense, Noorse en Finse vakbonden alle import van Tesla-auto's in Zweden, zowel per haven als per vrachtwagen.
In het klein zien we hier een lichtend voorbeeld van de kracht van de internationale arbeidersklasse. Als de arbeiders collectief besluiten om Tesla te blokkeren, kan zelfs de rijkste man ter wereld hen niet verslaan. Dit is een inspiratie voor arbeiders overal ter wereld.
