Toegegeven, het is wel een zeer aangenaam zicht om de twee leiders van het Franse extreem-rechtse Front National, Bruno Mégret en Jean Marie Le Pen, met getrokken messen en schuimbekkend elkaar te lijf te zien gaan. Wat is er toch aan de hand in deze partij? Wij stelden de vraag aan Manuel Abramowicz, journalist bij Résistances en auteur van verschillende werken over uiterst-rechts.
Vonk: Waarom implodeert het Front National in Frankrijk?
M.A.: Volgens mij heeft deze implosie twee oorzaken. Ten eerste is er natuurlijk het totaal gebrek aan interne democratie van deze politieke groep. Politieke spanningen worden niet uitgediscussieerd in zo'n partij. Alles wordt steeds op voorhand bedisseld. Le Pen is de alom aanwezige denker en leider van de partij. Als er dus meningsverschillen opduiken leidt dit tot breuken.
Ten tweede is het Front National eigenlijk steeds vooral een politiek front geweest van talrijke uiterst-rechtse groepen en stromingen. Je vindt er de Nationale Rechterzijde, Neo-heidense krachten, Europeanisten, nostalgieken van de Germaanse Nieuwe Orde naast rijkeluisdochters en -zonen uit de sjieke Franse residentiële buurten, werkloze skinheads en voorstanders van de herinvoering van de Monarchie. Deze politieke fauna was aaneengesmeed door racisme, poujadisme, antisemitisme, anti-egalitarisme, seksisme en virulent anticommunisme en anti-socialisme. De machtshonger, mandaten en inkomens uit politieke macht bleven dit front van uiterst rechts in leven houden, ondanks verschillen in strategie.
Vonk: Wat zijn nu de verschillen tussen beide tenoren van de Front National?
M.A.: Le Pen en Mégret zijn allebei racisten. Elkeen op een verschillende wijze. Le Pen koestert meer een "racisme gaullois" (Gallisch racisme), terwijl Mégret zijn racistische intellectuele inspiratie regelrecht bij het nationaal socialisme haalt. Het is echter volledig vals Le Pen voor te stellen als een "zuivere en harde racist" en Mégret als een figuur die evolueert naar het Italiaanse model en daarom een aanvaardbare versie is van uiterst-rechts. Achter deze voorstellingen gaan strategisch verschillen schuil. Le Pen heeft zijn hoop om alleen aan de macht te komen in de presidentiële race van 2002 begraven. Maar zijn strategie blijft verschillend van deze van Mégret, die beseft dat uiterst-rechts niet alleen aan de macht zal komen. Er dringen zich bondgenootschappen op, zodat hij de scherpe kantjes van het programma wil afronden. Deze strategische visie geeft hem dit "softe" imago. De strategie van Mégret lag aan de basis van de postelectorale akkoorden tussen FN en sommige tenoren van de traditionele rechterzijde (RPR) in verschillende departementen in het voorjaar. Maar Mégret is een puur product van een uiterst-rechts milieu en is omringd door evenveel of even erge figuren en groepen (collaborateurs, negactionisten, paramilitairen enz) uit de sinistere geschiedenis van de Franse uiterst-rechterzijde als Le Pen. Hij is niet minder gevaarlijk dan Le Pen.
Vonk: Wat is nu de toekomst voor het Front National?
M.A.: Op dit ogenblik is het nog niet duidelijk of we afstevenen naar 2 uiterst rechtse formaties in Frankrijk. Mégret heeft de steun van 50 à 60% van het apparaat en de verkozenen. Le Pen behoudt het belangrijke logo en de naam en ook nog de schatkist. Op 24 januari heeft Mégret een buitengewoon congres bijeengeroepen. Verschillende scenario's zijn mogelijk. Ofwel gaat dit congres over tot de vorming van een nieuw Front National, ofwel gaat een gedeelte de rechterzijde van traditioneel rechts vervoegen (Charles Millon). Of dit congres zal leiden tot een nog grotere versplintering. Mégret is gefaald in zijn plan tot overname van het apparaat van het Front National. Le Pen heeft begin december de "Mégrettisten" verplicht voorbarig hun masker af te trekken zodat hij ze allemaal kon af schieten. Mégret heeft legitimiteit verloren. Het zal dus moeilijker worden voor hem dan voorzien.
Vonk: Moeten wij ons dan verheugen over deze broedertwist?
M.A.: De verdeeldheid bij uiterst-rechts verzwakt hen natuurlijk. Sinds haar ontstaan heeft uiterst-rechts steeds gewerkt aan het beeld van een vernieuwende, dynamische en levende politieke kracht, ver verwijderd van het enge politiek machtsspel en carrièrejagers. Het publieke vertoon van elkaar verscheurende en beledigende tenoren van de FN zal daarom ook ongetwijfeld gevolgen hebben op de electorale resultaten.
Vonk: Is het Vlaams Blok immuun voor een gelijkaardige crisis?
M.A.: In de eerste plaats is de Franstalige uiterst rechterzijde in België reeds geïmplodeerd met een FN en een FN-bis als gevolg. Het Vlaams Blok zit op dezelfde golflengte als Le Pen en heeft zich ook opgebouwd naar zijn model. Maar Federaal vertegenwoordiger Filip De Man van het Blok en architect van de campagne rond De Mol heeft een andere visie op de zaak. Hij steunt een gelijkaardige strategie als Bruno Mégret van bondengenootschappen met de traditionele rechterzijde om in de macht te kunnen delen. Hij werd tevens op de vingers getikt wanneer hij zich onlangs openlijk uitsprak voor Mégret tegen Le Pen. De komst van de voormalige hoofdcommissaris van Schaarbeek in het Vlaams Blok draagt de kiemen in zich voor toekomstige crisissen. Velen beschouwen hem als een opportunist die zich enkel in de politiek heeft gegooid om persoonlijk wraak te nemen. De tweetalige campagne en het verborgen houden van het echt programma van het Blok voor Brussel (vervlaamsing en hoofdstad van Vlaanderen) zorgt voor het nodige kwade bloed. Als De Mol de verkiezingen verliest, zal Filip De Man in slechte papieren geraken, net als zijn strategie. Toen in 1997 Mégret door het Blok in Antwerpen werd uitgenodigd had het uiterst-rechtse blad 't Pallieterke zich hiertegen verzet. In Antwerpen is er eveneens de groeiende tweespalt tussen Alexandra Coolen en Filip Dewinter. Alexandra Coolen heeft zich onlangs impliciet gedistantieerd van elementen van het 70 punten programma van het Blok door zich uit te spreken voor immigratie-quota in plaats van een immigratiestop en massale deportatie. Zij heeft zich naar aanleiding van de verkiezingen in Nederland ook in het openbaar verheugd over de nederlaag van een uiterst-rechtse groepuscule die door Filip De Winter en het Blok werd gesteund. Uiterst-rechts in Vlaanderen en Brussel is daarom ook niet vrij van gelijkaardige spanningen als in Frankrijk.
