Het is alweer een jaar geleden dat alles met betrekking tot Juan Guaidó begon in Venezuela. Revolutie (IMT Nederland) interviewde Elías Chacón, leidend figuur van de Venezolaanse marxistische organisatie Lucha de Clases, over deze kwestie, de sociale crisis en de perspectieven voor Venezuela.
Alsjeblieft, stel jezelf eens voor.
Mijn naam is Elías Chacón en ik ben nu 10 jaar actief in de Venezolaanse sectie van de IMT. In het verleden was ik een van de grondleggers van de jeugdafdeling van de PSUV, de partij die werd opgericht door Hugo Chávez, waar wij de marxistische tak vormden. Vandaag de dag focussen we ons meer op open werk onder arbeiders en jongeren.
Een jaar geleden vond er in Venezuela van alles plaats rondom Juan Guaidó. De eerste reactie van de meeste linkse arbeiders en jongeren in landen als Nederland was om zich tegen de regering van de Verenigde Staten en zijn rechtse Latijns-Amerikaanse aanhangers te keren. Zelf organiseerden wij een manifestatie bij het Amerikaanse consulaat. Wat is jouw mening hierover?
Dat was een goede en gezonde politieke reactie. We moeten altijd de imperialistische agressie in Venezuela afkeuren en ons ertegen verzetten. Guaidó’s poging tot opstand was de meest recente manoeuvre in een lange lijst van pogingen tot coup d’etat, sabotage en opstand in Venezuela met ondersteuning van de regering van de Verenigde Staten. In een land als Nederland, waar de overheid de VS en Guaidó ondersteunt, hoort links zich hiertegen te verzetten.
Hoe ziet de situatie m.b.t. Guaidó er nu uit? Guaidó was recent in het internationale nieuws te zien, wegens een conflict bij de Nationale Assemblée, met beelden waarop hij een hek beklimt om het Assembléegebouw binnen te kunnen komen.
Guaidó heeft er een hele show van gemaakt toen een aantal wetgevers, die zijn geschorst en hun diplomatische status hebben verloren vanwege hun deelname aan twee pogingen tot staatsgreep, toegang tot de Assemblée zijn geweigerd. Guaidó zelf mocht gewoon naar binnen maar hij wilde gezamenlijk naar binnen. Toen hij zag dat de Assemblée was begonnen zonder hem, klom hij voor de neus van allerlei media het hek op om de wereld te laten zien dat ‘Venezuela een dictatuur is’.
Het moet worden gezegd dat, tijdens de Boliviaanse Revolutie, wij de meest democratische regering in de Venezolaanse geschiedenis hadden, onder leiding van Chávez. Ook toen waren er vele pogingen om de Chávez-regering neer te zetten als de regering van een bloeddorstige tiran, via leugens en laster.
De Maduro-regering heeft de steun van het volk verloren doordat zij haar links-reformistische beleid in de steek heeft gelaten om een verschuiving naar rechts te doen. Maduro heeft steeds meer repressieve staatsmiddelen gebruikt om, ondanks dit verlies, de macht te kunnen behouden.
Lucha de Clases heeft altijd gestaan voor de verdediging van de Venezolaanse revolutie en in oppositie tegen de aanvallen van de imperialistische Verenigde Staten en hun handlangers als Juan Guaidó, maar als marxisten moeten we duidelijk maken wat er precies aan de hand is.
Dan moeten we ook vertellen dat, naast de typische show van de Venezolaanse rechtse oppositie en Guaidó, de overheid liet zien dat zij rechtse parlementsleden ondersteunt. De partij PSUV heeft een overeenkomst bereikt met een deel van de rechtse oppositie, waaronder parlementsleden die onderzocht worden op corruptie vanwege een zaak rondom door de overheid gesubsidieerde voedselpakketten (CLAP), om zo de controle over de Nationale Assemblée terug te krijgen van Guaidó’s vleugel van de oppositie.
Sommige linkse Nederlanders zeggen dat we in solidariteit moeten staan met Venezuela en dat mensen geen enkele kritiek zouden mogen leveren op de regering-Maduro, zelfs wanneer zij tegen interventie of bemoeienis van de VS zijn. Wat vind jij hiervan?
Dit is fout. Maduro’s regering is nu begonnen met het implementeren van zogenaamd ‘neoliberaal’ beleid. Hij heeft een einde gemaakt aan het links-reformistische beleid van Hugo Chávez, die bedrijven nationaliseerde en arbeiders opriep om zelf de macht in handen te nemen. Maar hij ging nog veel verder. Onder druk van sabotage van de bourgeoisie, die de implementaties van Chávez' prijs- en wisselkoerscontroles proberen te vermijden, verschuift hij sinds 2013 langzaam maar zeker steeds verder naar rechts. Hij komt samen met rechtse kapitalisten als Mendoza (een van rijkste mensen in Venezuela en Latijns-Amerika) en veroorlooft steeds meer concessies die niets lijken op te leveren. Kapitalisten investeren niet meer, waardoor er schaarste is ontstaan. De overheid bleef echter geld printen, waardoor hyperinflatie is ontstaan.
Maduro is typerend voor Bolivariaanse staatsbureaucraten die de wereld steeds meer vanuit het oog van de bourgeoisie zien door hun levensomstandigheden. Hij schuift naar rechts op en gebruikt zijn macht voor bezuinigingsmaatregelen. Het collectief onderhandelen is op deze manier aangevallen. Prijs- en wisselkoerscontroles zijn afgeschaft. Hij heeft ook de beslissing gemaakt om vrij verkeer van de Amerikaanse dollar toe te staan, waardoor een geleidelijke dollarisering van de economie heeft plaatsgevonden. Deze maatregelen begunstigen de heersende klasse, niet de arbeidersklasse.
Het is duidelijk dat de Maduro-regering contrarevolutionaire maatregelen heeft genomen. Als marxisten (en socialisten in het algemeen) zouden wij niet kritiekloos de Venezolaanse regering moeten verdedigen, maar ons juist verzetten tegen deze reactionaire maatregelen en vechten voor de rechten en belangen van de arbeidersklasse. Daardoor wordt je niet automatisch een verdediger van het Amerikaans imperialisme. We moeten altijd naar de situatie kijken vanuit een klassenstandpunt.
We horen en lezen veel over de humanitaire crisis in Venezuela. De Nederlandse media zetten Venezuela in het licht als hel op aard. Veel Venezolanen zijn naar het buitenland verhuisd, inclusief Caribisch Nederland. Omdat er door de geschiedenis heen veel leugens en laster over Venezuela zijn verspreid vinden veel linkse mensen het lastig om alles te geloven wat zij horen. Wat is de werkelijke situatie?
Er is inderdaad een ernstige, diepe economische en sociale crises gaande. Laat het echter duidelijk zijn dat deze crisis vooral de arbeidersklasse treft en niet de kapitalisten. Het zijn de arbeiders en de arme mensen die lijden onder lage lonen en schaarste, terwijl de kapitalisten (de oude oligarchen en de nieuwe 'Bolivariaanse' bourgeoisie) in luxe kunnen blijven leven.
Tien jaar geleden hadden we de beste sociale indicatoren die we ooit in dit land hebben gehad. Dit was dankzij de progressieve sociale hervormingen die de regering onder Chávez heeft uitgevoerd. Toen beschreef de rechtse media het land als hel op aarde, terwijl de situatie nog nooit beter was geweest voor de arbeidersklasse in de hele geschiedenis van ons land.
In de tijd voor Chávez werd er weinig gesproken van hoe slecht de situatie eigenlijk was. Een grote meerderheid van de bevolking leefde decennialang hopeloos in armoede. Dit is een belangrijk uitgangspunt als we de huichelarij van de rechtse media willen verduidelijken.
Het geld en voedsel dat USAID heeft opgehaald en uitgegeven om ‘arme Venezolanen te helpen’ is vooral uitgegeven aan corruptie, prostitutie, gokken, etc. voor de rechtse politici in Venezuela zoals Guaidó. De arbeidersklasse interesseert hun helemaal niets; ze vallen alleen de Maduro-regering aan omdat zij de staatsmacht weer in handen willen hebben met als doel winstgevende zaken te kunnen doen.
Er is inderdaad een serieuze sociale en economische crisis in Venezuela op dit moment. Maar laat het duidelijk zijn dat dit ten eerste een resultaat is van sabotage van de bourgeoisie, die prijs- en wisselkoerscontrole wilde vermijden, en ten tweede kan de schuld gegeven worden aan het reformistisch beleid van de Bolivariaanse regering onder Maduro. Maar ook de regering onder Chávez, wiens beleid veel verbetering liet zien in de levensstandaard van de massa’s, maakte geen eind aan het privé-eigendom van de productiemiddelen.
De Maduro-regering verhoogt de lonen en geeft concessies aan de bourgeoisie, in plaats van de crisis op te lossen op een revolutionaire manier. De lonen zijn verhoogd door de liquiditeit (geld in omloop) te verhogen, wat heeft geleid tot hyperinflatie. Nu dat de overheid naar rechts opschuift door middel van bezuinigingsmaatregelen, drastisch besparen op de liquiditeit, en weg te doen met de prijs- en wisselkoerscontroles, zit het land in een proces van dollarisering. Er is minder schaarste van voedsel, maar mensen hebben niet genoeg geld om het te kopen.
Natuurlijk wordt deze hele situatie verergerd door sancties van de VS en andere landen. Dit maakt het nog moeilijker voor de regering om met andere landen te handelen, om voedsel en medicijnen te importeren, etc. Hoewel Washington zegt dat dit gerichte sancties zijn die enkel 'het regime' treffen, is het in werkelijkheid zo dat sancties de economische crisis verhevigen en zo de arbeidersklasse en de armen raken.
Dit is het echte verhaal. Rechts heeft het nu over een humanitaire crisis, omdat zij Maduro ten val willen brengen om de macht terug in eigen handen te krijgen, maar niet omdat zij de leefomstandigheden van de massa’s willen verbeteren.
Wat is het toekomstbeeld voor Venezuela en wat is de taak van revolutionairen?
Het beeld is niet positief. Door de sociale crisis is er een demoralisatie ontstaan in plaats van een politieke mobilisatie. De massa’s hebben tijdens de vorige verkiezingen op Maduro gestemd, maar zijn nu vooral passief. De meeste mensen zijn gedemoraliseerd. Ze zijn druk bezig met overleven en het helpen van familieleden en hebben geen tijd voor politiek. De regering van Maduro maakt de hervormingen van de regering van Chávez ongedaan. Ondertussen vecht de rechtse oppositie keihard om de macht terug te grijpen.
Deze zomer zijn er verkiezingen voor de Nationale Assemblée. Het is moeilijk om te voorspellen wat de uitkomst zal zijn. Er is inderdaad sprake van demoralisatie, maar de rechtse oppositie is erg dom en maakt vele fouten. Als de oppositie wint, zullen zij proberen om de regering van Maduro verder naar rechts te forceren. De regering heeft immers al eerder een deal gemaakt met een deel van de rechtse oppositie. Dit, gecombineerd met de woede en demoralisatie wegens de huidige situatie, zou kunnen leiden tot een overwinning van de ‘gematigde’ oppositie. Niettemin zou dit de rechtse hardliners ertoe kunnen aanzetten om een laag van deze 'gematigde' oppositionisten naar zich over te winnen, om zo verder te duwen richting een 'transitie'.
Sommige linkse revolutionairen hebben het toekomstbeeld dat de sociale crisis zal leiden tot een revolutionaire explosie voor de massa’s. Deze mogelijkheid kan niet worden uitgesloten, maar vanwege de demoralisatie zie ik dit niet gebeuren.
Waar moeten revolutionairen zich naar oriënteren? Er zijn een aantal interessante ontwikkelingen gaande in Patria Para Todos (PPT), een voormalige afsplitsing van de traditionele linkse partij La Causa R. Zij doen nu een oproep voor een onafhankelijke linkse lijst (misschien gezamenlijk met de Communistische Partij), als alternatief voor de naar rechts schuivende PSUV-bureaucratie. Wij ondersteunen en vechten voor dit initiatief, als een manier om een authentiek socialistisch links te versterken in Venezuela.
