Met 50,48 procent van de stemmen hebben Gustavo Petro en Francia Marquez de verkiezingsstrijd in de Colombiaanse presidentsverkiezingen gewonnen van de rechtse demagoog Rodolfo Hernandez. Het historische belang van de overwinning van Petro, Marquez en het ‘Pacto Histórico’ kan niet worden onderschat. Gustavo Petro is de eerste linkse president in de geschiedenis van Colombia geworden. Zijn presidentschap betekent een keerpunt in de klassenstrijd van een land waarin de kapitalistische oligarchie gewoonlijk straffeloos de rol van beul heeft gespeeld.
Colombia is een land waar alle kandidaten die zich in het verleden rechtstreeks tegen de oligarchie hebben gekeerd, zijn vermoord. Ook verdwijnen er regelmatig linkse activisten. De overwinning van een massapartij die zichzelf als links beschouwt, is een gebeurtenis zonder weerga, die de diepte van de crisis van het Colombiaanse en internationale kapitalisme weerspiegelt.
Petro's overwinning is een nederlaag voor het ‘Uribismo’ en zal tot gevolg hebben dat de massa's meer vertrouwen krijgen in hun eigen kracht. Dat is waar de heersende klasse bang voor is: dat Petro's presidentschap de sluizen van de strijd voor betere levensomstandigheden verder zal openen en dat het een op hol geslagen stortvloed zal worden die zij niet in de hand zal kunnen houden.
Een historische overwinning
Deze overwinning zou eenvoudigweg niet mogelijk zijn geweest zonder de ongekende massamobilisatie van de nationale staking in 2021. Drie maanden lang werd het Uribismo in toom gehouden door de Primera Linea (‘de eerste verdedigingslinie’), een jongerenmilitie georganiseerd om zichzelf en iedereen die meestaakte te verdedigen tegen repressie. Het enige wat de regering Iván Duque toen nog kon redden, waren de vakbondsleiders, die de vakbondsmensen demobiliseerden en als rem op de beweging fungeerden. Maar deze beweging zette de meest intelligente sector van de bourgeoisie aan het denken. Hun gemoedstoestand werd weerspiegeld in de verklaringen van Alejandro Gaviria aan de Londense Financial Times:
"We slapen op de top van een vulkaan. Er is veel ontevredenheid. Het zou beter zijn een gecontroleerde explosie met Petro te hebben dan de vulkaan op te blazen. Het land vraagt om verandering."
De aanval van de heersende klasse
De reactie van de heersende klasse op Petro's overwinning was er een van voorwaardelijke aanvaarding. Beide rechtse presidentskandidaten hebben Petro's overwinning erkend. Maar zij hebben dit gedaan terwijl zij de mensen eraan herinnerden dat zij alleen bereid zijn een regering-Petro te aanvaarden voor zover deze "de instellingen eerbiedigt".
Zij dringen aan op de noodzaak een "groot nationaal akkoord" te bereiken (een taal die Petro ook heeft overgenomen) en dat hij regeert "niet alleen voor degenen die op hem hebben gestemd, maar ook voor degenen die zich tegen hem hebben verzet". Anderzijds, toen een rechtse kapitalistische kandidaat als Duque won, zeiden ze dat hij "het mandaat heeft om zijn programma onbekommerd uit te voeren".
Wat hen motiveert om Petro's overwinning te aanvaarden, is hun behoefte om een nieuwe sociale explosie te vermijden. De Colombiaanse bourgeoisie, die zich bewust is van haar slinkende steun, voelt zich onzeker of ze haar greep op de macht zou kunnen behouden. Ze hanteren echter ook een langetermijnstrategie waarbij vertrouwd wordt op burgerlijk- democratische instellingen, om de beweging achter Petro langs de veiligst mogelijke kanalen te leiden en te verzwakken.
De strijd gaat door
De overwinning van Petro is een grote zucht van verlichting voor degenen die vreesden voor een overwinning van Rodolfo Hernández en de voortzetting van het bezuinigings- en repressiebeleid dat de vier jaren van Iván Duque kenmerkte. Niet alleen dat, maar op dit moment belichaamt Petro's overwinning de aspiraties van miljoenen Colombianen die een einde willen maken aan de achtergesteldheid van hun land. Zijn overwinning is een historische gebeurtenis, en werd zondagavond terecht als zodanig gevierd door tienduizenden in het hele land. Maar ze blijft een eerste stap. Het is belangrijk voor marxisten om de acties van de regering Petro nauwlettend in de gaten te houden.
Petro staat voor een tweesprong: hij kan regeren voor de massa van de werkende mensen die hem hebben verkozen, of regeren voor de oligarchie. Als hij hervormingen doorvoert die de levenskwaliteit van de massa's verbeteren, zal hij de haat van zakenlieden, grootgrondbezitters en het VS-imperialisme oogsten. De Colombiaanse economie is zo achtergesteld dat de winsten niet kunnen worden herverdeeld zonder ze bij de oligarchie weg te halen. Als hij aarzelt of concessies doet aan de oligarchie in naam van klassenverzoening, zal hij zijn eigen achterban demoraliseren en de basis leggen voor zijn ondergang.
De taak van de marxisten in de komende vier jaar is duidelijk: een band te vormen met het meest gevorderde deel van de massa's die de straat op zullen gaan om zich te organiseren; tactiek en strategie aan te bieden in elke strijd die de hervormingen kan opleveren die dit presidentschap belooft; het vertrouwen van de arbeidersklasse in haar eigen kracht te vergroten; en de beste elementen van de arbeidersbeweging voor zich te winnen. Alleen op die manier kan een echt revolutionair alternatief worden opgebouwd dat de strijd voor hervormingen kan omzetten in de strijd voor het socialisme, om zo een einde te maken aan de Colombiaanse oligarchie - een kliek van parasieten wiens enige belang de verrijking is van hun schatkist en die van hun vrienden in Washington.
