Saddam Hoessein is gevangen genomen. Op zaterdag 13 december vatten Amerikaanse troepen uiteindelijk de man die hen maanden om de tuin had geleid. Zijn laatste schuilplaats was een armzalige, twee en halve meter diepe put in de modder rond een boerderij in de buurt van Ad-Dawr. Moe en gedesoriënteerd werd de voormalige dictator van Irak gevonden in het bezit van enkele wapens en 750.000 dollar in cash.
Zoals men in het oude Rome gevangenen in kettingen door de straten sleepte als blijk van triomf, zo werd Saddam opgevoerd voor de tv-camera’s, verwaarloosd en met een onverzorgde baard. In een poging hun gevallen vijand te vernederen toonden de nieuwe Romeinen beelden van hem terwijl hij onderzocht wordt door een dokter. In Bagdad toonden de bezettende autoriteiten deze beelden steeds opnieuw.
De Amerikanen konden hun euforie niet verbergen. Paul Bremer, de imperiale proconsul die het bevel voert over het bezette Irak opende de langverwachte persconferentie met de woorden:
"Dames en heren, we hebben hem. Dit is een grote dag in de geschiedenis van Irak. Decennialang hebben honderdduizenden onder jullie geleden onder het bewind van deze wrede man. Decennialang zette deze wrede man jullie op tegen elkaar. Decennialang dreigde hij ermee jullie buurlanden aan te vallen. Die dagen zijn voorgoed voorbij... de tiran is een gevangene.”
Tony Blair haastte zich om het koor bij te treden:
"Saddam is niet meer aan de macht, hij zal niet terugkomen. Dat de Iraakse bevolking dat nu weet, en het zijn zij die zijn lot zullen bepalen.”
Marxisten hebben geen medelijden met de man die over Irak heerste met ijzeren hand, communisten en vakbondsmensen vermoordde, Iraniërs en Koerden vergaste, Sjiïeten afslachtte en politieke gevangenen ombracht door middel van uitzinnige folteringen. De woorden van de Amerikaanse en Britse imperialisten stinken echter naar hypocrisie. Jaren aan een stuk was deze zelfde man een van de beste vrienden van het Westen in het Midden-Oosten. Opeenvolgende Amerikaanse en Britse regeringen financierden en bewapenden hem. Het gifgas dat hij tegen de Koerden gebruikte werd aan hem verkocht door Amerikaanse bedrijven terwijl zijn misdaden tegen de Koerden genoeg bekend waren. In de lange lijst van Westerse leiders die Bagdad bezochten, staat een zekere Donald Rumsfeld, naar Bagdad gestuurd door President Ronald Reagan, een groot bewonderaar van Saddam. Robert Fisk herinnerde zich de uitstekende relaties die in het verleden bestonden tussen Saddam Hoessein en het Westen:
"Dit was de man die een voorname gast was in Parijs toen meneer Chirac burgemeester was en de Fransen de Jacobijnen konden herkennen in zijn bloedige regime. Dit was de man die onderhandelde met de algemene secretarissen van de VN Perez de Cuellar en Kofi Annan, die op de koffie was gegaan bij de huidige Amerikaanse minister van defensie, Donald Rumsfeld, die Ted Heath, Tony Benn en een heel gezelschap van Europese staatslui had ontmoet."
Toen werd er niet gepraat over de kwaadaardige misdaden van deze bloedige dictator!
De Amerikanen kraaien nu victorie, maar de verrassing was niet het feit dat ze Saddam gevangennamen, maar wel dat ze er zolang over deden om dit wapenfeit te volbrengen. Ons geheugen is niet zo kort dat we de talrijke keren niet meer herinneren dat de sprekende bustes op CNN ons plechtig verzekerden dat de Amerikaanse luchtmacht met haar geduchte technologie en precisiebombardementen Saddam hadden gedood. Dit bleken enkel leugens en propaganda te zijn - net als al de rest dat de leugenmachines van Washington en Londen ons over Irak vertellen.
Als antwoord op de guerrilla-aanvallen hebben de bezetters hun militaire activiteit opgedreven, de bommen en granaten maken geen onderscheid. Uiteindelijk was het niet de spitstechnologie maar de zeer ouderwetse methode van omkoping en corruptie die verantwoordelijk was voor de arrestatie van Saddam. Het Amerikaanse leger, met al zijn middelen, had acht maanden nodig om de man te vangen waarvoor ze deze hopeloze klopjacht hielden. Het lijkt overweldigend plausibel dat dit het resultaat was van de grote bedragen geld die Washington iedereen aanbood die maar klaar stond hem te verraden. Gezien de rotte en corrupte aard van het regime en haar leidende elite was dit uiteindelijk niet zo moeilijk. Meerdere van de mannen die voorheen onvoorwaardelijke helpers van Saddam waren terwijl hij de absolute macht had, zullen nu hun diensten aanbieden aan de heren Bremer en Bush. Deze mensen hebben geen principes buiten macht en een goede neus voor carrièremogelijkheden.
Indien we de Amerikanen moeten geloven dan zullen ze Saddam in Irak voor een rechtbank sleuren onder de beschuldiging van oorlogsmisdaden. Ze hebben een showproces zoals dat van Neurenberg in gedachten. De uitdrukkelijke bedoeling hiervan is de internationale publieke opinie en het Iraakse volk zodanig te imponeren dat ze de misdadige bezetting van Irak door de Amerikanen gaan aanvaarden. Zullen ze hierin slagen? Ze willen Saddam discrediteren om hun verkrachting van Irak te rechtvaardigen. Hij heeft blijkbaar geen weerstand geboden tijdens zijn aanhouding ondanks het feit dat hij gewapend was. Ofwel was hij verrast en had hij geen tijd om te reageren. Het is ook mogelijk dat hij zo gedemoraliseerd was dat hij elke wil tot verder vechten had verloren. Zijn gelaat gaf blijk van een zekere opluchting. Het is de opluchting van een misdadiger die eindelijk in handen is gevallen van de politie. Maar Saddam is een zeer onvoorspelbaar iemand. Hij is nog in staat de Amerikanen veel schade toe te brengen zelfs al is hij in ketens geslagen.
Een aantal problemen duiken op bij een showproces. Het grootste probleem is dat de gevangene verondersteld wordt het woord te mogen nemen. Voor de Amerikanen was het vanzelfsprekend dat eens Saddam gevangen genomen was, hij door de knieën zou gaan en alles zou doen wat de Amerikanen van hem vragen. Onmiddellijk nadat hij was gevangen genomen beschreven de Amerikanen hem als ‘meewerkend en spraakzaam’. ’s Anderdaags zongen ze een toontje lager. Hij bleek toen helemaal niet mee te werken.
Het effect van een openbaar showproces in Irak – indien het ooit plaatsvindt – kan in het nadeel spelen voor de Amerikanen. Het is mogelijk dat de rol van de imperialisten dan aan de kaak wordt gesteld voor de ogen van de hele wereld. Saddam Hoessein zou zo een proces kunnen gebruiken om ‘roet in het eten’ te gooien en al zijn vroegere afspraken en samenwerking met de imperialisten aan het licht brengen. Dit hangt natuurlijk van Saddam Hoessein zelf af. Maar indien hij deze koers zou volgen dan kan dat openbaar proces nadelig uitdraaien voor de imperialisten.
Blair en Straw waren er als de kippen bij om te benadrukken dat het proces ‘door de Irakezen’ in Irak zelf moest worden gevoerd. Dat is natuurlijk een loze belofte. Indien het proces in Irak wordt gehouden zal het Iraakse volk niets in de pap te brokken hebben. De Irakezen hebben de macht niet hun eigen regering te kiezen. Zij hebben geen inspraak in hun economie. Hoe kan iemand dan geloven dat zij het laatste woord zouden hebben over het lot van Saddam Hoessein? De Amerikaanse bezetters hebben een ijzeren greep op de politiemacht, het gerechtelijk stelsel enzovoort. De Iraakse rechters zullen gewoon de bevelen opvolgen van de Amerikaanse imperialisten.
Hier wordt geen gerechtigheid voorbereid maar de meest primitieve vorm van wraak. Met een proces in Irak willen ze de publieke opinie zand in de ogen strooien. In een proces voor een of ander ‘internationaal gerechtshof’ zouden de Amerikanen minder invloed hebben over de uitkomst ervan. In Irak verzekeren de Amerikanen volledige controle over het eindresultaat van het proces. Beter nog. In Irak zou zelfs de doodstraf kunnen toegepast worden, iets wat moeilijker zou zijn in een ander land. Het gaat hier gewoon om wraak. Ze willen hem executeren zonder dat er hen iets kan verweten worden. Ze wassen hun handen in onschuld. Net zoals Pontius Pilatus laten ze de beslissing over aan de ‘massa’. De schijnheiligheid van deze heren wordt opnieuw in de verf gezet door de verklaringen van de Britse minister van Buitenlandse Zaken, Jack Straw. Vanuit ethisch oogpunt beweert hij natuurlijk tegen de doodstraf te zijn, maar mochten de Iraakse rechters zo een veroordeling uitspreken dan zou hij zich daar bij neerleggen! Zo’n uitspraak zal voorgesteld worden als de uitdrukking van de ‘wil van het Iraakse volk’. Het hele opzet is duidelijk een farce.
De stemming van de massa is tegenstrijdig. Ongetwijfeld voelen veel mensen zich opgelucht dat de dictator niet meer terug aan de macht kan komen. Tegelijkertijd mengen zich ook andere gevoelens zoals wrok tegenover de arrogantie van de indringers. Robert Fisk beschrijft in The Independent van 15 december het straatbeeld in Bagdad onmiddellijk na de bekendmaking van de aanhouding van Saddam:
“Ik bevond me midden in Sadr-stad – voormalige Saddam-stad – net op het ogenblik dat het geluid van wapengekletter in de straten uitbarstte . Ik zat op de betonnen vloer van het huis van een Sjiïetische geestelijke die recent omvergereden was en gedood door een Amerikaanse tank. Ik zat dus tussen Irakezen die niet van de Amerikanen houden. De salvo's klonken alsmaar luider. Een jongen verliet de zaal en kwam teruggelopen met het nieuws dat de Iraakse radio net het bericht van de aanhouding van Saddam had uitgezonden. De gezichten die al meer dan een week donker zagen van het rouwen straalden plots van plezier.
“De salvo's klonken luider en de kogels zoemden door de lucht. Granaatontploffingen waren ook hoorbaar. Midden in de chaos van de hoofdstraat botsten wagens tegen elkaar. Het was tijdelijke vreugde maar geen gejubel.De grote massa was niet zichtbaar op de boulevards van Bagdad. Er waren ook geen straatfeesten, noch vreugde-uitbarstingen van de gewone mensen van de hoofdstad.”
De hoogste militaire commandant van de Verenigde Staten in Irak, luitenant-generaal Ricardo Sanchez, beschreef Saddam als “spraakzaam en meewerkend”. Andere verantwoordelijken vermeden in te gaan op de bewering dat hij nuttige informatie zou hebben gegeven net na zijn aanhouding. Een Amerikaanse officier zou aan The Associated Press verklaard hebben dat de soldaten bij zijn aanhouding “belangrijk beschrijvend geschreven materiaal” zouden hebben ontdekt. Maar over de aard van deze ‘belangrijke’ ontdekkingen is niets openbaar gemaakt.
Interessant is echter wat niet gezegd wordt, bijvoorbeeld over massavernietigingswapens. Amerikaanse functionarissen gaven toe dat de kwestie van het bestaan van massavernietigingswapens maar “van secundair belang is”, hoewel – laten we ons dat toch herinneren – dit de centrale reden was die Bush en Blair aanhaalden voor de invasie van Irak. De reden voor die onverwachte terughoudendheid is overduidelijk. Na maanden zoeken hebben ze geen spoor van die wapens gevonden en ze betwijfelen of Saddam zal antwoorden op de vele onopgeloste vragen over de veronderstelde pogingen van Irak om chemische, biologische en nucleaire wapens te ontwikkelen of over de banden van zijn regering met het terrorisme. Deze zaken zullen later behandeld worden, misschien wanneer de ondervragers een band hebben met Saddam, zeggen functionarissen die enkel wilden spreken op voorwaarde van anonimiteit.
Die ondervragers focusten zich aanvankelijk op de banden van de voormalige Iraakse president met de guerrilla, waarbij ze druk op hem uitoefenden voor informatie over nakende aanvallen en de locaties van verzetsleiders. Functionarissen vertelden dat de directe hoop van de ondervragers is dat Saddam hen een rijkdom aan informatie zal verschaffen betreffende de opstand tegen de door de Amerikanen geleide bezettingsmacht en hun Iraakse bondgenoten. Deze onderzoekslijn toont evenwel de dwaasheid van de Amerikaanse inlichtingendiensten, generaals en politici. Ze proberen de schuld in de schoenen van Saddam te schuiven omdat ze niet willen accepteren dat het verzet waarmee ze geconfronteerd worden, een volksverzet is tegen een gehate buitenlandse veroveraar.
De veronderstelling dat de gevangenneming van Saddam alle problemen zal oplossen is belachelijk. Om te beginnen, deze sjofele, pathetische man die met drie geweren en een hoop dollars leefde in een hol in de grond, leidde niet het verzet tegen de Amerikanen. Tijdens heel deze affaire toonden de VS-diplomatie en inlichtingendiensten zich totaal incompetent. Uiteindelijk moest een Amerikaanse functionaris toegeven dat de manier en de omstandigheden van de arrestatie van Hoessein het heel onwaarschijnlijk maken dat hij de verzetskrachten in Irak aanvoerde. Het Amerikaanse leger vond geen communicatieapparatuur, kaarten of ander bewijzen van een guerrillacommandocentrum in de schuilplaats.
“Gezien de locatie en omstandigheden van zijn gevangenneming is het duidelijk dat Saddam geen richting gaf aan het verzet en dat hij weinig controle of invloed had. Dat is belangwekkend en verontrustend tegelijk want dit betekent dat de opstandelingen niet vechten voor Saddam, ze vechten tegen de Verenigde Staten.”
Dit zijn de woorden van senator Jay Rockefeller, de vice-voorzitter van het inlichtingencomité van de Amerikaanse senaat. Amerikaanse inlichtingenfunctionarissen zeiden voordien al dat ze denken dat Saddam te veel begaan was met overleven en verborgen blijven om ook maar iets meer dan symbolische leiding te geven.
In plaats van de zaken eenvoudiger te maken kunnen de recente gebeurtenissen ze veel moeilijker maken. Voor Saddams gevangenneming zeiden veel Irakezen dat de enige reden waarom ze zich niet aansloten bij het verzet tegen de Amerikaanse bezetting de vrees was dat Saddam opnieuw aan de macht zou komen indien de Amerikanen zich terugtrokken. Nu is die vrees weggenomen. Het gewapende verzet zal bijna zeker toenemen, niet afnemen. De dag na de gevangenneming incasseerden de coalitietroepen drie nieuwe bomaanvallen. Er is geen reden om aan te nemen dat dit zal ophouden. Ondanks de gevangenneming van Saddam Hoessein zal de guerrillaoorlog voortduren, met nieuwe bom- en moordaanslagen. De bezettingsmacht staat machteloos hiertegen juist omdat er niet één enkel operationeel centrum is dat ze kunnen elimineren door de leiders te doden of te vangen. Ze zijn geconfronteerd met een vijand die evenveel hoofden heeft als een hydra. Zo gauw ze één hoofd hebben afgehakt groeien er twee of drie andere in zijn plaats.
De gevangenneming van Saddam kan Bush en Blair tijdelijk krediet geven. Het kan Bush de impuls geven om de presidentsverkiezingen te winnen, hoewel ook dat helemaal niet duidelijk is. Tussen nu en de verkiezingen kunnen nog veel dingen gebeuren die de berekeningen van Bush overhoop gooien. Niets is fundamenteel gewijzigd en geen van de kernproblemen is opgelost. De strijd zal blijven voortduren of zelfs erger worden. Constant zullen lijkzakken naar de VS en Groot-Brittannië stromen. De bitterheid van het conflict zal leiden tot wandaden en allerlei wreedheden, die vruchtbare grond zullen leveren voor nieuwe terroristische daden, zowel binnen als buiten Irak.
Laat de imperialisten genieten van hun triomf van het moment. Het zal niet lang duren. Een nieuwe nachtmerrie begint, niet alleen voor de Irakezen maar ook voor de Britten, de Amerikanen en andere landen die vastzitten in deze bloederige poel. Door wind te zaaien zal het imperialisme orkanen oogsten.
