Net zoals in zoveel andere landen heeft de COVID-19 epidemie een enorme impact gehad op België, vooral op de universiteiten en de studenten. Wat de laatste zeven tot acht maanden heeft aangetoond, is hoe onbekwaam de leidende figuren van de Belgische universiteiten (meer bepaald de Vrije Universiteit Brussel) zijn om met deze pandemie om te gaan. Wat moet er dan gebeuren met het nieuw academisch jaar en de groeiende onzekerheid bij de studenten over wat de toekomst brengt?
De lockdown
Bij het begin van de lockdown kwamen er enkele kinderziekten bij de VUB (en andere universiteiten) aan het licht: slechte communicatie, moeilijkheden met de leerplatformen om online les te geven en andere.
We konden deze problemen van de eerste weken vergeven, wie had er geen problemen om zich aan te passen aan deze nieuwe manier van leven?
Het hield echter niet op bij de eerste weken; deze problemen waren aan het eind van het semester soms nog voelbaar. Daarom werd midden mei (enkele weken voor het begin van de examens in België) door sommige studenten een noodkreet gelanceerd met de slogan: 'geef ons een stem'. (1) De noodkreet bevatte ook zeven specifieke vereisten om de rest van het academiejaar 2019 - 2020 met succes af te ronden. Dit omvatte de vraag naar: begeleiding, correct lesmateriaal, oplossingen voor de financiële situatie, enz.
De reactie van de universiteiten was vrij beperkt: er waren al concessies gedaan voor 'mildere' beraadslagingen tijdens de juni-examenperiode, maar niets om de financiële problemen van de studenten of de psychologische problemen waarmee studenten geconfronteerd werden, op te lossen.
Internationale studenten
De impact op de internationale studentengemeenschap was onevenredig groot (in 2018 waren +-23% van de VUB-studenten internationale studenten). In de eerste maanden van het tweede semester kregen de internationale studenten een harde keuze: ofwel gaan ze terug naar hun land, ofwel verblijven ze en nemen ze risico’s voor hun gezondheid. Dit schandelijke gebrek aan zorg werd nog verergerd door de apathie van de VUB voor hun behoeften:
- Er waren geen adequate quarantainerichtlijnen voor de studenten die niet over de financiële middelen beschikten om te repatriëren.
- Er werd geen hulp geboden aan degenen die in staat waren om te vertrekken. De studenten moesten niet alleen hun volledige schoolgeld van 4000 euro per jaar betalen en hun volledige huur betalen om hun plaats op de universiteit te behouden, maar werden ook gedwongen om hun ticket naar huis te betalen en de eventuele visumkosten die de terugkeer naar België met zich mee zou brengen.
- Internationale studenten hebben geen bestaande vriendenkring in het land, ze verliezen in wezen hun enige menselijke contactpunt met het verlies van de universitaire middelen.
In deze moeilijke situatie heeft de VUB geen clementie of zelfs maar advies gegeven omdat haar personeel nog onbereikbaarder werd tijdens de quarantaine, een probleem dat tot op de dag van vandaag voortduurt. Aangezien dit een tijdgevoelig probleem is en de studenten moeten jongleren met de eisen van de Belgische overheid, hun eigen overheid en de school, getuigt deze volledige onverschilligheid van een verrassende mate van meedogenloosheid en/of onbekwaamheid van de administratie.
De zomer en het nieuwe schooljaar
Na de heropnames in augustus, verkondigden de universiteiten hoe goed zij de crisis hadden aangepakt. Deze theorie komt voort uit de over het algemeen goede cijfers van succesvolle studenten. Een belachelijke manier om te 'meten' hoe goed je een pandemie hebt aangepakt. Intussen sluiten ze nog steeds de ogen voor alle andere problemen waar studenten nu mee te maken hebben:
a) De geestelijke gezondheid van veel studenten (en de bevolking in het algemeen) gaat achteruit (2). De petitie van geef ons een stem werd zo’n 25000 keer ondertekend.
b) Studenten hebben nog steeds financiële problemen, velen hebben tijdens de lockdown betaald voor een kamer die ze niet gebruikten. Nu aan het begin van het nieuwe studiejaar betalen ze voor een kamer waarvan ze niet zeker weten of ze die wel kunnen blijven gebruiken. En door de onzekere economische situatie verliezen steeds meer studenten hun baan. Volgens een studie van Febelfin onder 1.005 16- tot 30-jarigen (in mei) voelt bijna de helft de financiële gevolgen van de crisis (3).
c) De communicatie is nog steeds even slecht als tijdens de lockdown: zo werden de lesroosters pas een week voor het begin van het nieuwe academiejaar vrijgegeven. In 'normale tijden' gebeurt dit veel eerder.
Wat eisen we? Wat is er nodig om uit deze crisis te geraken?
- Meer aandacht voor het geestelijk welzijn van de studenten. Online cursussen, het verdwijnen van het normale campusleven, het niet zien van vrienden en familie heeft hier een grote invloed op.
- Afschaffing van het inschrijvingsgeld, te beginnen met een terugbetaling voor het academisch jaar 2019-2020.
- De VUB moet de huur van alle VUB-koten annuleren voor de maanden dat de studenten er niet woonden. Bovendien moet ze de overheid oproepen om hetzelfde te eisen van de privéverhuurders, die op hun beurt gedekt zijn door staatssteun.
- Studenten betekent alle studenten, alle maatregelen moeten ook gelden voor internationale studenten, het is alleen door internationale solidariteit dat we uit deze crisis zullen komen.
- De financiering van deze maatregelen mag niet leiden tot een toename van de overheidsschuld of het begrotingstekort. Dit zal later worden betaald in de vorm van bezuinigingen, onder andere in het onderwijs. Om ze te financieren moet er een uitzonderlijke belasting op kapitaal worden ingevoerd. De banken moeten ook zonder compensatie worden genationaliseerd. Er moet een overheidsbank worden opgericht om de middelen te heroriënteren op basis van de behoeften in plaats van op basis van de winsten.
De studenten zullen hiervoor moeten strijden in solidariteit met de arbeidersbeweging. Enkel in een gezamenlijk front met de arbeidersklasse en haar vakbonden kan deze historische eis van de arbeidersbeweging realiteit worden!
1:https://secure.avaaz.org/community_petitions/nl/overheid_en_universiteiten_studenten_voelen_zich_onvoldoende_betrokken_in_de_coronacrisis_geef_onze_stem_kracht_bij/?fbclid=IwAR1aacJ27FJxuruftUgNeCc78xZOMgH0WXL7cph7IGNNA5YGsmulODjDoA8
2:https://www.rtbf.be/info/societe/detail_enquete-coronavirus-les-etudiants-belges-boivent-moins-mais-stressent-plus?id=10513811
3:https://www.febelfin.be/nl/press-room/corona-brengt-helft-jongeren-financiele-problemen
