Dinsdagochtend 19 oktober werden de veiligheidsdiensten in de Antwerpse haven gealarmeerd vanwege een “radioactieve container op kaai 913”. Tijdens een controle had de douane inderdaad radioactieve straling vastgesteld.
Brandweer en civiele bescherming kwamen ter plaatse en er werd een veiligheidsperimeter van 100 meter afgebakend. Na een onderzoek door inspecteurs van het FANC (Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle) werd het alarm afgeblazen en werd de container vrijgegeven voor verder transport.
De straling zou zijn veroorzaakt door een container geladen met ‘zirkoniumzand’. Zirkoniumzand of zirkoniumsilicaat is een mineraal met toepassingen in de metaalindustrie en de keramische industrie. De voornaamste toepassingen van zirkonium vinden we echter in de nucleaire industrie en de militaire industrie. In kernreactoren worden zirkoniumlegeringen gebruikt vanwege de neutronenabsorberende eigenschappen van zirkonium. Militairen gebruiken zirkoniumpoeder dan weer als ontstekingsbron in nucleaire munitie, raketten en vliegtuigen.
Natuurlijk zirkonium is niet of weinig radioactief. Het bestaat voor 97 procent uit isotopen van de Zr90 tot Zr94 range en die zijn stabiel. De vraag kan dus worden gesteld of het hier wel ging over ‘gewoon’ zirkonium, dan wel over radioactief gecontamineerd materiaal. Bijkomende informatie die ons in die richting doet denken is dat op dat ogenblik de ‘Lykes Explorer’ verwacht werd aan kaai 913. De ‘Lykes Explorer’ kennen we van onze campagne Shipspotting over het gebruik van de Antwerpse haven door het Amerikaanse leger. Het is een schip van de rederij CP-Shipping dat een regelmatige lijndienst onderhoudt tussen enerzijds Norfolk en Charleston – twee marinehavens aan de Amerikaanse oostkust – en anderzijds Antwerpen en enkele andere Europese havens. Van de ‘Lykes Explorer’ is geweten dat hij naast een overwegend gewone civiele lading haast altijd containers vervoert in opdracht van het Amerikaanse leger.
En er is meer. Momenteel komt het materiaal van de Amerikaanse ‘1st Armored Brigade’ terug uit Irak. Van dit materiaal zou 73.000 ton via Antwerpen passeren. In tegenstelling tot het vertrekkende materiaal zou het terugkerende materiaal niet of niet allemaal door Amerikaanse militairen worden behandeld omdat er ook nucleair gecontamineerde fracties uit de gevechtszone tussen zitten. Het transport hiervan zou zijn uitbesteed aan privé-maatschappijen, net als de bewaking ervan.
Na een kort bericht op de website van Radio 2 was er plots een oorverdovende stilte in de media. Nochtans kunnen we serieuze vraagtekens plaatsen bij de risico’s die zulke transporten met radioactief materiaal inhouden. Niet alleen voor mensen in de buurt van de haven. Alvorens een container op kaai 913 of een andere kaai terechtkomt, is hij immers getransporteerd geweest: over de weg, via het spoor, per binnenschip of met een ander zeeschip. We worden dus blootgesteld aan ernstige gevaren. En waarvoor eigenlijk? Voor een vuile oorlog in Irak waar de meerderheid van de Belgen niet mee akkoord is.
