In het najaar organiseren de socialisten nog eens een ideologisch congres. Voorwaar een belangrijke gebeurtenis, want het gebeurt niet zo vaak dat wij stilstaan bij de eigen ideologie. Als we Stevaert mogen geloven, is het al geleden sinds 1974. Zoveel opportunisme verwijten wij de socialisten zelfs niet en Stevaert slaat de bal dan ook mis. Hij vergeet het Toekomstcongres van 1998. Dat congres blonk weliswaar niet uit in ideologische duidelijkheid – misschien wil men het daarom maar snel vergeten – toch werd er toen gesteld dat het toenmalige ‘Sienjaal’ zeker zou kunnen standhouden tot 2010. Blijkbaar niet dus.
In de laatste periode hebben we inderdaad kunnen vaststellen dat het inhoudelijke project van de ‘teletubies’ buiten adem is aan het geraken. Aan de basis klinkt er gemor, is er veel kritiek maar is de basiswerking grotendeel kapot gemaakt waardoor het protest zich enkel passief uitdrukt. Ook aan de top zien we echter strubbelingen. We zijn zelfs getuige geweest van een uniek crisismoment in 2004 toen Frank Vandenbroucke de federale beleidsverklaring, en dus zijn collega ministers-partijgenoten, openlijk onder vuur nam. Dit heeft tot verwarring geleid in eigen rangen, ook bij de top. Vandenbroucke vindt immers dat er een eind moet komen aan het veel te rooskleurige beeld dat wordt opgehangen van de situatie van de maatschappij. Er moet gehakt worden in de sociale zekerheid, dixit Vandenbroucke, en liefst zo snel mogelijk. Hoewel de overgrote meerderheid van de leiding het eigenlijk eens is met Vandenbroucke over de noodzaak van sociale afbraak, verkiezen velen uit realisme voor een zachte sloop, voor een tragere afbraak van de sociale verworvenheden van de arbeidersklasse. Dus moeten de rangen opnieuw worden gesloten.
Dat is het opzet van de SP.a-top: met een nieuw ideologisch congres de rangen weer sluiten, zowel aan de top als aan de basis, zodat men het gevoerde pragmatische beleid kan legitimeren met een nieuwe visie op het socialisme in de 21ste eeuw. Nochtans is hetgeen we al van die nieuwe visie te zien hebben gekregen niet echt vernieuwend. De leiding van de socialistische beweging is steeds sterk geweest in het verzinnen van verhaaltjes die de sociale tegenstellingen in onze maatschappij in een waas van mist hullen, zodat we die zeker niet als oorzaak van onze problemen zouden aanduiden. Dat is evenzeer de bedoeling van dit congres.
De leiding van SP.a beschrijft de problemen in de samenleving maar analyseert ze niet, waardoor de problemen niet langer het product zijn van de sociale tegenstellingen die eigen zijn aan ons economisch en sociaal systeem. Hierdoor verdoezelt men de structuren van de macht en verdedigt men ook die macht. Zo spreekt Stevaert altijd over ‘de mensen’ en niet over de arbeidersklasse, hoewel de overgrote meerderheid van de mensen wel degelijk loonarbeid verricht en dat aantal historisch alleen maar toeneemt. Hij doet dat natuurlijk bewust, want als je over de arbeidersklasse praat, dan moet je evenzeer over de kapitalisten praten. En wanneer je die begrippen gebruikt moet je ook over de verhouding tussen die sociale klassen praten en dus over uitbuiting.
Stevaert heeft het ook altijd over ‘het gezond verstand’, waarmee hij in feite uitdrukt dat er een soort van ‘algemeen belang’ zou zijn, waardoor het bestuur slechts een optelsom van individuele belangen wordt. Dat doet hij ook bewust want wanneer niet iedereen dezelfde belangen heeft, dan zijn er tegengestelde belangen in de maatschappij en dan moet hij die misschien wel proberen uit te drukken.
De leiding van de socialistische beweging heeft een dergelijk ideologisch opportunisme wel altijd mooi verpakt in een sociaal kleedje, vooral om de illusie te wekken dat de sociale tegenstellingen gecorrigeerd kunnen worden. Recent zijn we nog getuige kunnen zijn van dergelijk koorddansen toen Stevaert en Demotte in debat gingen met de farmaceutische industrie. Stevaert beweerde eerst nog in Knack dat het niet de farmaceutische industrie is die moet beslissen welke geneesmiddelen worden terugbetaald maar wel de democratie, en daar zijn wij het volmondig mee eens. Wat zien we echter vervolgens, Demotte en Stevaert gaan door de knieën voor de industrie en dat op een thema waarover in de samenleving een groot draagvlak bestaat voor een harder beleid tegen de pillenindustrie. Bovendien is er momenteel ook een potentieel voor mobilisatie bij het personeel in de non-profit, de patiënten en bij het ACW, dat van Duppen en zijn kiwimodel openlijk steunt, wat toch niet onbelangrijk is voor een voorzitter van een partij die beweert de christelijke arbeidersbeweging te willen winnen voor het socialisme.
"Geef de beurs dus maar aan de kapitalisten", zegt Stevaert ook en "laat de samenleving aan de socialisten", waarmee hij eigenlijk wil zeggen dat de kapitalisten de winsten mogen hebben en de arbeidersklasse maar solidair moet zijn in de schaarste en de miserie. Dat is de ideologie die de ‘teletubies’ voor ons in petto hebben. Daarmee heeft de leiding van SP.a een enorme verantwoordelijkheid in de verrechtsing van de samenleving. Want het is niet omdat SP.a de maatschappelijke problemen niet langer verklaart als het product van de sociale tegenstellingen, dat de kapitalisten dat ook zullen laten. Zij zullen echter wel wijzen op de de tegenstellingen die hun belangen dienen, daarbij naarstig geholpen door de rechtse partijen en de burgerlijke media.
Zet de werkenden op tegen de werklozen en de Belgen tegen de migranten, zodat de arbeidersklasse vecht om een been. Dan lopen de kapitalisten met de winsten heen!
Wij vinden dat de partijleden zich het debat over ideologie moeten toe-eigenen en daar een socialistische stempel opzetten. Lees daarover het pamflet dat we verdeelden op 1 mei.
