Vorige nacht kwamen de patroonsorganisatie van de distributie (Fedis) en de vakbondsleiding tot een ontwerp voor akkoord voor de bedienden in deze sector. Het ontwerpakkoord voorziet volgens de bonden in een loonsverhoging van 20 euro per maand bovenop indexering en baremieke verhogingen, verlenging van de brugpensioenregeling en het recht op een verhoging van het contractueel aantal uren voor de deeltijdse basiscontracten. Vandaag vrijdag wordt dit ontwerp voorgelegd aan de achterban. Afhankelijk van het antwoord zal volgende week de staking doorgaan of niet.
Onder de grootdistributie vallen ketens zoals CARREFOUR/GB, CORA, DELHAIZE, COLRUYT, ALDI, LIDL, BLOKKER, C&A, BRICO enzovoort. In de sector werken ongeveer 90.000 bedienden, waaronder veel vrouwen. De lonen in de handelssector behoren tot de laagste in België. Anderzijds is de flexibiliteit er zeer hoog en zijn deeltijdse contracten schering en inslag. Vandaar dat verhoging van koopkracht en verbetering van het deeltijds statuut hoog op de agenda van de vakbonden staan, zoals u kan lezen in de eisenbundel van BBTK Handel.
Voor het patronaat zijn deze gematigde eisen uiteraard weer te veel. Voor hen is een verbetering van het statuut van deeltijdsen slechts mogelijk mits ruime flexibiliteit. En er zou maar ruimte zijn voor een loonsverhoging van 10 euro per maand, dus een luttele 0,5 procent naast de indexeringen en normale baremieke verhogingen. Aangezien de sector de afgelopen jaren weer mooie winsten heeft geteld, eisen de vakbonden terecht een loonsverhoging van 24 euro bruto per maand, zoals in de vorige CAO. Die winst is immers gemaakt op basis van de arbeid van degenen die werken in de sector. De bazen hielden aanvankelijk het been echter stijf, maar willen nu blijkbaar toegeven op 20 euro.
Enthousiaste sfeer op militantenvergadering
Wij namen contact op met BBTK Handel Antwerpen, die ons uitnodigden voor een interview na de militantenvergadering van dinsdag 26 april. Als we daar aankomen is de bijeenkomst nog bezig, maar de secretarissen laten ons binnen om de sfeer live mee te maken. Na vijf minuten tussen deze syndicalisten is het al duidelijk: de onderhandelingen zijn nog wel aan het lopen maar hier heerst een grote stakingsbereidheid, zowel bij de militanten als bij de secretarissen. Bij sommige grote bedrijven met een sterke syndicale traditie lijken ze haast te popelen om te staken. Dat is ook niet verwonderlijk na alle patronale arrogantie van de laatste maanden. Door te staken rollen loontrekkenden hun spieren, kunnen ze aan de bazen laten zien dat de bedrijven (en de winsten) stilstaan als het werkvolk dat wil.
Een van die bedrijven is GB Groenplaats. Zoals de delegees ons weten te vertellen, is het bedrijf een bastion van de BBTK, bijna iedereen is lid van de socialistische vakbond. Ze stralen zelfvertrouwen uit, het is dan ook niet de eerste keer dat ze ‘de boîte dichtgooien’. “Al het personeel van de GB op de Groenplaats zal mee buiten staan omdat we niet krijgen wat we vragen. De bazen hebben tijd tot zondag, als er dan niks is overeengekomen, dan is het staking.” Op de vraag naar het waarom van de staking antwoorden ze: “Bij GB zijn er heel grote winsten gemaakt. Er is veel werkdruk. Het laatste jaar alleen al zijn bij ons 13 mensen ziek geworden door een baas die er is bijgekomen die niet naar de mensen omkijkt maar alleen streeft voor meer centen. Winst maken, winst maken. 'Het cijfer telt, mensen interesseren mij niet', zegt hij.”
Antisyndicaal klimaat
Bij andere bedrijven is er dan weer geen sterke syndicale traditie en zet het personeel de eerste stappen in zelforganisatie. De delegees zeggen dat ze geen groot piket zullen kunnen organiseren omdat de mensen bang zijn voor represailles van de baas. Maar de meerderheid van het personeel zal wel thuis blijven. Dat is al een ferme stap vooruit tegenover vroeger en die stap is te danken aan de moed van enkele bedienden om met een syndicale werking te beginnen in bedrijven waar er nochtans een heel antisyndicaal klimaat hangt. Daarom hopen deze syndicalisten een beroep te kunnen doen op de befaamde vliegende piketten die op de dag van de staking rondrijden om ook de moeilijkere bedrijven te sluiten.
Een delegee zegt: “Wij hebben niet het verleden van de grote bedrijven zoals de Metaal, waar van de 800 personen er 600 gesyndiceerd zijn. Als ze dan staken gaat het bedrijf gewoon plat. Met winkels is dat dikwijls moeilijker. Als er enkele mensen niet komen werken, dan zetten ze gewoon enkele mensen extra in. Wij moeten heel flexibel zijn en dus kunnen we ook heel flexibel vervangen worden. Vandaar dat we zullen gebruik maken van het vliegend stakingspiket.”
Deze delegee wil anoniem blijven. “In de distributiesector heerst dikwijls een heel antisyndicaal klimaat. Toen ik mij kandidaat stelde voor de sociale verkiezingen op ons bedrijf, ben ik geïntimideerd.” Maar hij is zich heel bewust van het belang van syndicale organisatie. “Het voorstel dat nu op tafel ligt is helemaal niet veel. Als je de minimum brutolonen neemt, dan is dat nog geen procent loonsstijging. In andere sectoren waar de vakbonden sterker staan halen ze toch 4,5 of zelfs 6 en 7 procent. In onze sector staan de vakbonden minder sterk. Maar je ziet dat de mensen deze avond hier heel enthousiast zijn, we zijn enorm geëngageerd om eraan te werken. Om de syndicale doorbraak in onze sector te realiseren. Veel mensen zijn gesyndiceerd maar ze hebben nog schrik om aan de actie deel te nemen.”
Zwaar werk voor een habbekrats
Dat de frustratie over de slechte arbeidsvoorwaarden en de lage lonen hoog zit, kunnen we merken aan zijn uiteenzetting. “Eigenlijk zijn wij schijnbedienden. Iedereen wordt aangenomen met een bediendenstatuut waarmee je niet meer mag dragen dan 80 kilogram. Maar dat statuut wordt misbruikt. Als wij de leeftijd van 58 jaar hebben bereikt, dan zijn wij fysiek en mentaal op. En dan wensen wij niet gedumpt te worden zoals afval. In de Metaal is dat ook, maar dat wordt wel aangezien als een zwaar beroep. Een schijnbediende moet gewichten tot 200 kilogram versleuren, dan wel met een das aan. Dat verschilt van een functie op een bureel, wat echter niet wil zeggen dat die mensen op een bureel geen stress zouden hebben. Wij moeten heel flexibel zijn en het is fysiek dikwijls zwaar. En als je dan ziet met wat ze als voorstel afkomen, wat nog niet 1 procent loonsverhoging is, terwijl in sectoren zoals de petroleum ze een koopkrachtverhoging van 6 à 7 procent kunnen binnenhalen. Maar wij worden met een habbekrats naar huis gestuurd. Die 24 euro zal echt niet de ineenstorting van de distributie betekenen. Wij zijn ons terdege bewust van de winstmarges. Het is makkelijk verdedigbaar dat de kleine aalmoes die we vragen gerespecteerd moet worden. Wij gaan zeker en vast voor de 24 euro, minimaal, én voor het brugpensioen. Voor ons is die discussie over de eindeloopbaan heel relevant. De staking is dus ook een verwittiging voor de regering.”
Op de vraag of de winsten in de distributiesector hoog zijn, antwoordt hij: “De winsten in de distributie zijn zeer hoog. Ze willen altijd maar meer. Vroeger was er een campagne over Zuid-Afrika ‘Pers geen Zuid-Afrikaan uit’ met dan het beeld van een citroen die wordt uitgeperst. Dat is met werknemers hier ook. Ik vrees dat zodra wij de leeftijd van veertig à vijftig jaar hebben bereikt en dus fysiek en mentaal niet snel genoeg meer mee kunnen, dat we dan gewoon worden gedumpt. Dat is schrijnend. Wij werken heel hard voor een miniem loon en dat werk wordt dan nog dikwijls niet geapprecieerd. Vaak ook niet door de klanten. Die stellen altijd maar hogere eisen. Blijkbaar zouden wij ook op zondag open moeten zijn. Terwijl in Duitsland de winkels zaterdagsnamiddags probleemloos kunnen sluiten. Flexibiliteit heeft zijn grenzen. En daarom moet de kleine loonsverhoging die we wensen gerespecteerd worden. Dus de staking is zeker gerechtvaardigd.”
Lees ook het interview met Georges Seclef, secretaris BBTK Handel Antwerpen.
