In november 2004 werd het rusthuis Zonnewende in Aartselaar overgenomen door de multinational Waterland. We vroegen ons af hoe dit gelopen is en of er iets veranderd is na deze overname. Hoe voelen de werknemers zich hier bij en heeft het een weerslag op de bewoners? Tevens zijn de acties in de non-profit, op Vlaams en federaal niveau, ook voorbij nu er een nieuw akkoord is voor de komende vijf jaar. We hadden dus genoeg vragen om te stellen aan Dennis Demeyer, vakbondsafgevaardigde voor de socialistische vakbond BBTK in rusthuis Zonnewende.
De acties in de non-profit zijn voorbij nu er een nieuw federaal en Vlaams akkoord is. Wat vind je van dit akkoord?
Dit is een zeer heikel thema en dan spreek ik voor veel collega’s natuurlijk ook. Wat verpleging en verzorging betreft, in de zieken- en rusthuizen, zit er in dit nieuw akkoord niet zoveel. In het vorige akkoord van 2000 zat veel meer voor ons. Op dit moment denk ik dat de arbeiders van de technische dienst, het onderhoud enzovoort, er sterk op vooruit zijn gegaan. Hun statuut en dergelijke wordt aangepast. Voor hen heeft deze Witte Woede veel opgeleverd. Maar ik weet dat veel verpleegkundigen en verzorgers eerder boos zijn. Dat ze zeggen dat ze een heel jaar op straat zijn gekomen door weer en wind om uiteindelijk, in hun ogen, een luttel bedrag te verkrijgen.
Ik begrijp dit, want de problemen die we nu kennen in onze sector (personeelstekort, een volwaardige dertiende maand enz.) zullen niet opgelost geraken met dit akkoord. Ik vrees dat de problemen zullen blijven en waarschijnlijk nog zullen toenemen.
In de Vlaamse non-profit werd het nieuw akkoord maar nipt goedgekeurd bij BBTK met 50,4 procent in tegenstelling tot LBC-NVK waar het akkoord goedgekeurd werd met 77 procent. Hoe komt het dat het akkoord is goedgekeurd ondanks de blijvende ontevredenheid?
Hier zijn een aantal redenen voor. Een eerste factor is dat de regering niet buiten haar enveloppe wilde gaan, van het geld dat ze ter beschikking had gesteld. Ze hebben een aantal accenten verlegd in de laatste weken, maar ze wilden niet buiten die enveloppe gaan. Terwijl de vakbonden in eerste instantie veel meer eisten, 1 miljard euro om alle eisen te kunnen inwilligen, heeft de regering maar ongeveer de helft vrijgegeven.
Een andere reden was dat mettertijd, wanneer je al een heel jaar op straat komt, de militanten en de mensen die mee gaan betogen, het ook moe begonnen te worden. Maar ja, het probleem van de verpleegkundigen en verzorgers blijft achteraf wel bestaan. Dit is langs de andere kant ook een opmerking van BBTK. Wanneer je ziet hoeveel verpleegkundigen en verzorgers effectief gestaakt hebben, dan is dit eigenlijk niet zo’n hoog getal. Wanneer deze staking nog massaler had geweest, hadden we waarschijnlijk meer gewicht in de schaal kunnen leggen en had er misschien meer uit de bus gekomen. Maar ja, dit zijn vijgen na Pasen.
Denk je dat er iets wezenlijk gaat veranderen in de sector met dit nieuwe akkoord?
Nee, ik vrees dat de problemen zo zwaar zijn dat dit eigenlijk een druppel is op een hete plaat. Op lange termijn vrees ik dat onze sector op zijn gat zal vallen. Ik wil niet pessimistisch zijn, maar ik werk al acht jaar bij Zonnewende en wanneer ik de evolutie zie van het personeelsaantal, het toenemend aantal interim-werk en andere toestanden en problemen die dienen opgelost te geraken, zie ik er geen positieve evolutie in. Eerder een negatieve.
Hopelijk is er tegen 2010 een stabilisatie. Maar tegen 2010 moeten we al terug op straat komen voor een nieuwe CAO. Ik denk dat daar belangrijk zal zijn om alle eisen vooral op koopkracht te zetten en niet eerder op arbeidsduurvermindering en andere zaken. Anders gaat de regering natuurlijk uit dat pakket van eisen het meest goedkope nemen. Het is belangrijk om te zeggen ‘wij gaan nu voor die koopkrachtverhoging om zo de job interessanter te maken’. De mensen willen natuurlijk meer geld in hun portemonnee en zeker voor de uren die ze moeten presteren. Daar moet wat tegenover staan.
Jullie instelling is onlangs overgenomen door de multinational Waterland. Welke impact heeft deze overname gehad op de mensen die er werken en wonen?
Nu begin je over een moeilijk probleem. De overname is getekend in november 2004. De dag dat wij een kruispunt aan het bezetten waren op de Boomsesteenweg, werd het contract ondertekend. Sindsdien hebben wij maanden niets gehoord. Wij hebben als gemeenschappelijk vakbondsfront dat even rustig laten doen. Ze hebben altijd de boot afgehouden. “Er is een audit bezig en we willen eerst die resultaten afwachten.”
Nu het toeval wil dat Terzake op een bepaald moment bij ons op het werk is gekomen en hier een stuk uitzending aan hebben gewijd, dankzij Mia De Vits in het kader van de richtlijn Bolkestein. Een woordvoerder van Waterland zei dat de audit eind april afgelopen zou moeten zijn, terwijl tegen ons altijd werd gezegd eind juni. Vanaf dat moment zijn we stilaan de druk beginnen opvoeren. Het heeft lang genoeg geduurd, nu willen we concreet een idee krijgen van wat er staat te gebeuren. Wat we de laatste weken en maanden ervaren is dat de zaken nogal chaotisch verlopen. De dagelijkse leiding gaf toch wel wat problemen en wij als vakbond zijn toen ons geduld verloren en hebben echt gezegd: “We eisen nu toch dringend meer info hierover.” We zijn op dit moment bezig om Waterland enkele sterke signalen te sturen van “mensen, het wordt tijd om effectief te laten zien wat jullie plannen zijn, want anders zijn we genoodzaakt iets te gaan doen”.
Het aantal vakbondsleden stijgt. Er is toch wel die onzekerheid door het gebrek aan info van de werkgever en dan bedoel ik echt specifiek de mensen van Waterland. Je ziet toch dat er een aantal mensen zelf scenario’s beginnen te bedenken over hun toekomst. Dan spreek ik vooral over mensen die een bepaalde leeftijd hebben. Die hebben angst dat ze door hun leeftijd te duur worden en dat ze hierdoor makkelijker kans hebben om afgedankt te worden. Mensen maken hun eigen hypotheses over hun toekomst en dit is in dit geval meestal niet positief.
Waterland tracht wel een beetje informatie te geven door te zeggen dat er zeker geen mensen afgedankt zullen worden, aangezien er in dit beroep veel handen nodig zijn om het werk te doen. Ze doen wel pogingen om de werknemers ergens gerust te stellen. Maar we willen eerst effectieve daden zien voordat we onze houding, die op dit moment eerder negatief is, te veranderen naar een positieve houding.
Maar het uiteindelijke doel van een multinational wanneer deze iets overneemt, is wel duidelijk om winst te maken. Hoe gaan ze dat trachten te doen?
Dat is voor ons natuurlijk ook de vraag, want wij zijn een vzw en meestal is hier dus geen sprake van winst. Het laatste jaar was er wel winst, maar dan heb je nog altijd een aantal investeringen die moeten gebeuren. Inderdaad dit is de vraag van 1 miljoen hé? Op welke manier gaan ze hier winst kunnen uitslagen? Hun versie is gewoon door een groep te vormen. Via massale aankopen van materiaal, medicatie enzovoort denken zij interessante prijzen te verkrijgen en op die manier winst te genereren. Nu halen ze de winst uit de huur van de gebouwen, zij zijn eigenaar van de gebouwen en de vzw huurt van hen. Op deze manier hebben ze dan inkomsten. Maar wat en hoe ze het allemaal gaan doen om er nog meer winst uit te halen weet ik nog niet.
Bestaat het gevaar dat bepaalde groepen van mensen uitgesloten zullen worden door de prijs op te drijven, om zogezegd de kwaliteitszorg te kunnen verbeteren of blijft het rusthuis toegankelijk voor iedereen?
Het is in ieder geval een dure zaak. We merken de laatste tijd, van bewoners die binnenkomen, dat deze al meer hulpbehoevend zijn. Het is duidelijk dat, doordat het zo duur is, mensen langer deze grote stap zullen uitstellen. In kwestie van de prijsverhogingen kunnen ze niet veel meer doen, omdat die ook vast gecontroleerd word door de federale diensten die hier voor instaan. Je kan de prijs wel laten stijgen, maar dit moet dan altijd goedgekeurd worden door de officiële instanties.
Kan de begeleiding nu meer aandacht geven aan de bewoner of ligt de werkdruk nog steeds even hoog? Moet je van kamer naar kamer rennen om toch maar net op tijd klaar te zijn?
Vroeger stonden we tijdens de vroege gemiddeld met acht mensen, waarvan een paar verpleegkundigen en de rest verzorgers. Nu, in het slechtste geval, moeten we het doen met vijf mensen. Van de zes verpleegkundigen in totaal voor onze dienst, blijven er drie over. Er is dus een serieuze terugval in het aantal verpleegkundigen, en dit is ook zo voor verzorgenden.
Het persoonlijk contact neemt ook af in kwaliteit doordat je onder stress staat. Je moet op een schema werken. Op vele vragen kunnen we soms niet meer ingaan, want anders zouden we het werk niet rond krijgen. Ik merk ook bij mijn collega’s dat zij vroeger socialer waren, maar nu, door het tijdsgebrek en doordat ze soms oververmoeid zijn, is dit veel minder vanzelfsprekend. Maar voordat de mensen beginnen te denken dat het enkel bij ons zo is, dit is een algemeen probleem in de sector.
Heb je een idee wat de plannen zijn van Waterland?
We gaan ervan uit dat dit een commerciële maatschappij is die winst wil maken. En wij zien geen enkele mogelijkheid om winst te maken. Behalve dat je binnen de dagligprijs een aantal zaken gaat uittrekken en dat de mensen dit apart zullen moeten betalen, bijvoorbeeld pampers of andere zaken. Nog een andere mogelijkheid is het aanrekenen wanneer we eten op de kamer brengen, doordat de persoon in kwestie niet naar de gemeenschappelijke eetzaal kan komen. In sommige rusthuizen wordt dit al gedaan. Langs de andere kant De loonkost is het hoogste. Misschien dat ze hieraan ook nog altijd wat kunnen proberen aan knabbelen, maar dit lijkt mij zoals het nu is onmogelijk.
Zolang de richtlijn Bolkestein er niet doorkomt, zullen ze verplicht zijn om effectief de normen en de Belgische wetgeving te volgen. Ze kunnen daar in principe niet onderuit, want dan verliezen ze subsidies. Dat is duidelijk. Maar ja, de vraag is: Wat gaat er gebeuren als de richtlijn erdoor komt, zonder al te veel aanpassing, als die er dan al zouden zijn. Het is dan ook nog de vraag hoe die aanpassingen er zullen uitzien. Zoals het nu op tafel ligt, zouden we onder Nederlandse normeringen moeten gaan werken, aangezien Waterland een Nederlands bedrijf is. De sociale inspectie zal dan inspecties moeten doen vanuit Nederland. Dus dit maakt het allemaal veel moeilijker om te gaan controleren. Vanuit vakbondsoogpunt is dit ook niet vanzelfsprekend, want eerlijk gezegd weet ik ook niet veel over de Nederlandse wetgeving hieromtrent.
