Een vakbondsmilitant die bereid is te kijken over het muurtje van zijn of haar werkplaats, zal in dit boek van de socialistische leidster Rosa Luxemburg zijn/haar gading vinden. Dit boek werd geschreven bijna honderd jaar geleden net na de massastakingen van Rusland in 1905 tegen het tsarisme.
Rosa zorgt niet alleen voor een relaas van deze massastaking maar trekt er ook besluiten uit die vandaag de dag nog zeer actueel overkomen. Ze pleit vurig tegen diegenen die in de Duitse sociaal-democratie beweren dat de Duitse ziel een algemene staking niet mogelijk maakt. Ze maakt gebruik van de revolutionaire algemene staking in Rusland om de reformistische en bureaucratische tendensen in de Duitse arbeidersbeweging te bekampen. Belangrijk is dat zij probeert een materialistische verklaring te geven van de bureaucratisering van de vakbonden.
Ze grijpt in tegenstelling tot uiterst linkse groepen niet naar het arsenaal van beledigingen of persoonlijke aanvallen om de rol van de reformistische vakbondsleiding te bekritiseren. Als een ervaren marxiste vindt zij de verklaring voor het reformisme en de bureaucratisering van de vakbonden in de vijftien jaar lange economische groei en politieke kalmte waarin het Duitse leven is ondergedompeld. Deze opgang zorgt ervoor dat de vakbondsleiding opgeslorpt wordt in deze ‘kleine economische oorlogen’ die haar horizon streng inperken. Dit zorgt op zijn beurt tot groeiende spanningen met de socialistische visie van deze vakbondsleiders, namelijk het begrip dat de arbeidersklasse enkel en alleen maar dankzij socialisme tot echte emancipatie kan komen.
Rosa schrijft:
“Men zoekt tastend naar een ‘nieuwe vakbondstheorie’, d.i. naar een theorie die in tegenstelling tot de sociaal-democratische leer, in het kader van de kapitalistische ordening geheel onbegrensde vooruitzichten van economische opgang van de vakbonden zou wettigen.”
Vandaar dat de sociaal-democratische vakbondsleiding de eigen ideologie overboord wil gooien, met alle gevolgen van dien. Opnieuw ontleedt Rosa dit proces nauwkeurig.
“Het opgeven door de vakbonden van de theorie van het wetenschappelijk socialisme zou voor de Duitse vakbonden een onmiddellijk verlies van heel hun overwicht over de burgerlijke vakbonden betekenen, de val van hun huidige hoogte op een niveau van hopeloos tasten en doodeenvoudig plat empirisme.”
Klinkt dit niet modern in de oren van ABVV-militanten vandaag? Er wordt nog slechts op weinig plaatsen in de vakbondsvorming over socialisme gesproken.
Veel andere aspecten van de vakbondsstrijd en meer algemeen van de klassenstrijd worden kritisch geanalyseerd door Rosa Luxemburg: hoe een algemene staking ontstaat, de onafhankelijkheid en de neutraliteit van de vakbonden, hoe vakbondsmensen opgeslorpt worden en verdrinken in het dagelijkse werk en hoe ze er niet meer in slagen achter de bomen het bos van de strijd voor het socialisme te zien.
Dit is zonder twijfel aanbevolen lectuur voor marxisten in de vakbond, maar zeker voor al die linkse vakbondsmilitanten voor wie “de vakbondsbeweging niet is dat wat zich in de volkomen verklaarbare maar verkeerde illusie van een minderheid van de vakbondsleiders spiegelt, maar dat wat in het bewustzijn van de grote massa van de voor de klassenstrijd gewonnen proletariërs leeft.”
Je kan via de volgende link dit meesterwerk lezen: Massastaking, partij en vakbonden
