Vrijdag 16 maart zat ondergetekende samen met Kristien Merckx (15 december beweging), Meyrem Almaci (Groen!), Peter Mertens (PVDA), Jef Sleeckx (Comité voor een Andere Politiek) en Michel Vanhoorne (Links Ecologisch Forum) in een panelgesprek met als onderwerp “Ontwikkelingen ter linkerzijde". Het debat was een initiatief van IMAVO, LEF en het Masereelfonds. Zo’n honderd aanwezigen vonden het de moeite waard om de coryfeetjes van "Vlaanderen links van en in de SP.a" te komen aanhoren.
Inderdaad beweegt er wat ter linkerzijde in Vlaanderen, hoewel het niet altijd even gemakkelijk is om de echte van de schijnbewegingen te onderscheiden. Zoals de 15 december die een beweging van syndicalisten heet te zijn die een linkse(re) politiek nastreeft in België. 15DeBe spreekt zich niet uit voor een concreet politiek project hoewel kwatongen beweren dat de invloed van de PVDA in deze beweging eerder groot is.
De PVDA zélf gaat al jaren mee maar heeft onder andere onder invloed van het succes van de SP in Nederland de weg van de “destalinisering” van haar organisatie ingezet. In de gemeenteraadsverkiezingen van 8 oktober 2006 wierp deze koerswijziging haar eerste electorale vruchten af, met enkele lokale verkozenen als resultaat.
Groen! van haar kant heeft het risicovolle en dus moedige besluit genomen om met een ploeg van jonge, onbekende en weinig ervaren lijsttrekkers aan de federale verkiezingen van 10 juni deel te nemen.
CAP had aanvankelijk de ambitie om onder de leiding van ex-SP.a-parlementslid Jef Sleeckx alles wat zich links van de SP.a en de PS beweegt in België samen te smeden tot één linkse lijst maar is daarin niet geslaagd. Toch wil de beweging met een eigen lijst naar de verkiezingen, hoewel ook daarover de meningen intern verdeeld zijn.
LEF heeft geen eigen partijpolitieke ambities maar wil individuele kandidaten op linkse lijsten beoordelen op hun woorden en vooral hun daden, en zich aldus ontpoppen tot een soort Test Aankoop voor de linkse kiezer.
SP.a Rood tenslotte, waarvan ondergetekende de woordvoerder was, wenst binnen de SP.a te werken aan een linksere koers en is van oordeel in haar prille bestaan enkele bescheiden maar concrete successen te hebben geboekt in de gemeenteraadsverkiezingen en op het Ideologisch Congres van de SP.a. Zo zijn we dus de enige concrete politieke fall-out van de strijd tegen het Generatiepact.
Het panel aan het woord
Een pragmatische Peter Mertens benadrukte het belang van een goede lokale inplanting en wees daarbij op het feit dat de PVDA – ondanks gemaakte fouten – het voordeel heeft al behoorlijk lang bezig te zijn in wijken en bedrijven. Samenwerking met andere groepen rond thema’s werd niet uitgesloten en als voorbeeld werd de geslaagde actie genoemd tegen de sluiting van een postkantoor in Deurne, waar er op initiatief van SP.a Rood een politiek eenheidsfront tot stand kwam tussen SP.a, Groen! en PVDA maar waar vooral de brug werd geslagen naar de lokale buurtverenigingen. De voornaamste reden waarom PVDA niet inging op het “aanzoek” van CAP is dat zij niet halsoverkop binnen een tijdspanne van drie maanden tijd haar eigen zorgvuldig opgebouwde concept onder de “kaasstolp" van een linkse eenheidslijst kwijt wil.
Jef Sleeckx van zijn kant blijft volhouden dat hij overal te lande ruimte ziet voor iets “nieuws". Jef vertolkt daarmee niet zijn eigen standpunt maar is slechts de spreekbuis van wat hem in onveranderlijk volle zalen met ontgoochelde SP.a-kiezers verteld wordt. Jef wil deze mensen redden van een foertstem voor het Vlaams Belang.
Meyrem Almaci portretteerde Groen! uiteraard als de enige echte ecopartij. Waar de andere partijen hooguit groene stellingen in hun programma opnemen – en daarin blijkbaar het morele en ethische aspect van de zaak veronachtzamen – vormt ecologisch denken net de ruggengraat van de groene politieke praktijk en theorie. Voorts was Meyrems laatste tussenkomst bijzonder interessant waar zij inging op samenlevingsproblemen. Zij signaleert dat de blanke autochtone Vlaming helaas niet het monopolie heeft op het racisme maar dat er ook onder migranten een soort “pikorde" dreigt te ontstaan waarbij men zich afzet tegen migrantengroepen die er het laatst zijn bijgekomen.
Kristien Merckx maakte het proces van de SP.a en bij uitbreiding van de sociaal-democratie in Europa, die volgens haar aan de basis ligt van de nefaste akkoorden van Lissabon die van de Europese economie de meest competitieve in de wereld wil maken, desnoods ten koste van onze sociale zekerheid. SP.a Rood deelt de kritiek op Lissabon 2000 en bracht deze zelfs op het Ideologisch Congres van de partij. Maar gevraagd naar de reden waarom het zonodig altijd de socialisten moeten zijn die hier de spitsroeden van klein-links moeten lopen antwoordde Kristien dat werkende mensen nu eenmaal iets anders verwachten van de SP.a dan van een rechtse partij. Met andere woorden, wij geselen u omdat wij u zo graag zien. Deze boodschap bevatte een verborgen verleider in het voordeel van SP.a Rood en werd door ons in dank aanvaard. Dit staat immers in contradictie met de gedurende de rest van de avond vaak geponeerde stelling dat de SP.a een neoliberale partij zoals de anderen is en zelfs dat het “definitief gedaan is met de SP.a" (sommigen in de zaal namen hun stoutste wensen graag voor werkelijkheid).
Michel Vanhoorne tenslotte maakte nogal een punt van de wijze waarop mandatarissen omgaan met fractiediscipline. Met andere woorden wenst hij dat linkse kandidaten bereid moeten zijn om deze indien nodig te breken. Het kan misschien verbazen maar SP.a Rood is voorstander van fractiediscipline. Maar wij stellen wél het functioneren van de interne partijdemocratie als voorwaarde, en gebruiken met andere woorden de nood aan het eerste om het tweede af te dwingen.
Politiek Oedipuscomplex
Daarom had SP.a Rood ook absoluut geen moeite met de enige concrete verwezenlijking van deze avond: een gemeenschappelijke motie tegen de communautaire splitsing van het werkgelegenheidsbeleid. Het is een standpunt waarmee Johan Vande Lanotte en andere SP.a kopstukken graag uitpakken, maar waarover nooit een congresbeslissing werd genomen.
Geconfronteerd met de vraag van een aantal syndicalisten in de zaal wat wij, SP.a Rood dan gingen doen aan deze ernstige bedreiging die voornoemde splitsing inderdaad is, kaatsten wij de bal terug. Wij zullen onze bescheiden krachten aanwenden om de splitsing te bestrijden, maar de vraag is eerder wat ABVV en ACOD zullen doen. Dit kalf ligt zoals zoveel andere kalveren immers gebonden in de SP.a. Reeds voor het ideologisch congres van de SP.a kondigde het ABVV stoer aan dat ze eens gingen wegen op het partijcongres. Maar toen puntje bij paaltje kwam mocht het kleine SP.a Rood alléén de kastanjes uit het vuur halen. Nu dreigt hetzelfde te gebeuren met de splitsing van het werkgelegenheidsbeleid. Als de campagne die een aantal syndicalisten momenteel voeren tegen de RVA-splitsing als enige finaliteit heeft om aan te tonen dat de PVDA de enige partij is die tegen is, en dus dat de splitsing er komt, dan blijft dit steriel. Het wordt hoog tijd dat de syndicale en andere linkerzijde begint na te denken over een succesvolle strategie om écht te wegen op de politieke besluitvorming in dit land. En dat is nog iets anders dan de nestwarmte zoeken van een kleine club van gelijkgezinden.
Een aantal tussenkomsten uit de zaal maakten duidelijk dat we zover nog lang niet zijn, en dat we naar mijn bescheiden mening ook nooit zover zullen komen. “Links naast de SP.a" in Vlaanderen worstelt nog steeds met een politiek Oedipuscomplex. Bij wijlen werd het debat één groot en weinig volwassen verguizen van de SP.a of beter het verguizen van de karikatuur van de SP.a. Kersje op de taart was een PVDA-aanhangster die zelfs meende dat we vanavond nog “behoorlijk zacht waren voor de SP.a". Een andere zwerft al zijn hele leven langs alle klein-linkse kapelletjes van Vlaanderen met enkel zijn afkeer ten aanzien van de SP.a als leidraad. Het is een bewijs dat de nieuwe en pragmatische koers van de PVDA nog niet in alle geledingen is doorgedrongen.
Wat dieplinks moet begrijpen is dat veel van haar kritieken op de SP.a terecht zijn, maar dat ze ongeloofwaardig worden indien men nooit de politieke volwassenheid ontwikkelt om het ook al eens met die partij eens te zijn. Zoals in het dossier over de kernenergie, de kwestie van de ketenverantwoordelijkheid in de onderaanneming, of de grote investeringen in het openbaar vervoer waar we heel wat van de ons omringende landen het nakijken laten. Zolang dit niet gebeurt kan de kritiek moeilijk als volwassen beschouwd worden en ontaarden nieuwlinkse politieke initiatieven steeds weer in anti-SP.a-partijen waarvan er in Vlaanderen al genoeg zijn, en waarvan nota bene het Vlaams Belang de marktleider is.
