De overname van Fortis door het Franse BNP Paribas is rond. Dat lees ik zondag 5 oktober om 22 uur op de website van De Tijd. Als dat werkelijk zo is, dan krijgt onder meer Johan Vande Lanotte zijn zin. Vande Lanotte vond dat de regering Fortis vorig weekend al had moeten verkopen aan Paribas. Daarmee legt JVDL mee de eerste steen van het nog grootschaliger megakapitalisme van de toekomst.
Peter Vanvelthoven voert ondertussen zijn eerbare strijd voor een parlementaire commissie die moet onderzoeken wie er juist wat heeft fout gedaan bij Fortis. Tegenwind krijgt hij onder andere van ex-SP voorzitter Karel Van Miert, die vindt dat je zoiets beter overlaat aan eminente specialisten. Bankiers met andere woorden…
Caroline Gennez van haar kant vindt dat er méér externe controle moet worden uitgeoefend op de banken. Dat vindt ondertussen zowat iedereen. Inclusief Open VLD die voor de vorm vindt dat dit moet gebeuren met minder maar wel bétere regeltjes. De realiteit is dat je nooit echt iets kan controleren tenzij je het ook daadwerkelijk bezit. De enige manier waarop je het financiële systeem kan reguleren, democratiseren, controleren én verankeren is door het (her)oprichten van een openbare kredietinstelling. En of dit nu oud of nieuw socialisme is doet hier niet terzake.
Samengevat: de SP.a-reactie op de financiële crisis is een absolute ramp. Ze is verdeeld, incoherent, en mist elke ideologische onderbouw. Het is pathetisch om te zien hoe socialisten over elkaar heen struikelen om te bewijzen dat zij de beste beheerders zouden zijn van het bestaande financiële systeem. Ik maak daarbij nog uitzondering voor de deugdzame Peter Vanvelthoven. Maar hij is slechts één stem in dit kapittel. De SP.a betaalt hier de prijs voor haar zelf georganiseerde ideologische ontwapening. Typerend is dat economie en financiën domweg niet aan bod kwamen op de ideologische congressen van maart 2006 en januari 2007. Evenmin staat dit debat op het programma van het SP.a congres “Visie08” op 18 en 19 oktober in Brussel. In de schaduw van de grootste financiële crisis aller tijden wordt daar een gezellig praatcafé georganiseerd.
Nochtans hebben we openbare kredietinstellingen niet enkel nodig voor het stabiliseren van ons financieel systeem, of voor het op de “vrije” markt aanbieden van een vanzelfsprekend product zoals een risicoloos spaarboekje. Iets waarvoor veel (te veel?) mensen zouden tekenen. We hebben ze ook nodig om onze economie weer in duurzaam en sociaal verantwoord vaarwater te loodsen. Straks kunnen we weer beginnen emmeren over de onhoudbaarheid van ons economisch groeimodel, het broeikaseffect en de groeiende kloof tussen arm en rijk. Maar echt structurele antwoorden geven op deze sociale en economische crisis durft zelfs onze socialistische partij niet meer.
De SP.a reageert op deze crisis als een gevangene die al méér dan twintig jaar in de cel zit. Op een dag stort een muur van de gevangenis is en kan hij ontsnappen. Maar ondertussen heeft hij leren leven met zijn gevangenschap. Er is televisie, een bibliotheek en een fitnesszaal. Bovendien is de muur wel ingestort maar de bewakers zijn er nog. Als die hem tijdens zijn ontsnappingspoging zouden vatten is hij voor onbepaalde tijd zijn recht op televisie, fitness en bibliotheek kwijt. En dus besluit hij te blijven zitten waar hij zit, die gevangene van het neoliberalisme…
5 oktober 2008
