Erik De Bruyn kondigt aan dat hij sp.a verlaat en een nieuwe beweging 'Rood!' opricht. Heel wat militanten van Vonk hebben sp.a Rood de voorbije jaren mee opgebouwd. Deze beknopte publieke verklaring wil klaarheid scheppen over de houding van Vonk ten aanzien van de beslissing van Erik De Bruyn.
1. Wij betreuren het opstappen van Erik De Bruyn en zullen hem niet volgen.Toch vinden we dat de grootste verantwoordelijkheid voor dat vertrek bij de partijtop van sp.a ligt. Die is haar centrumkoers en haar carrièristisch managementmodel via bureaucratische methoden blijven opleggen. Ondanks de herhaalde signalen van de basis dat er nood is aan een koerswijziging in socialistische zin, bleef de partijtop potdoof. Verschillende militanten van sp.a Rood zijn de voorbije jaren door de partijtop opzijgezet en geïntimideerd op politiek vlak, maar ook persoonlijk en professioneel. Als woordvoerder van sp.a Rood stond kameraad Erik De Bruyn daarbij regelmatig voorop in de branding. We hebben er dan ook begrip voor dat Erik het niet langer kan opbrengen om de strijd in de partij verder te zetten. In een reactie op de splitsing verwijt de partijleiding van sp.a dat Erik De Bruyn "de eenheid verbreekt, net nu er eenheid nodig is tegen het nationalisme". Wat een hypocrisie! De waarheid is dat de sp.a-leiding in de praktijk meestapt in de nationalistische logica en daarmee de nationalisten slapend rijk maakt. Eenheid, geachte dames en heren op de Grasmarkt en het Schoon Verdiep, is iets anders dan ja-knikken en bakkes houden.
2. De militanten van Vonk, die sinds het begin een vooraanstaande rol hebben gespeeld in SP.a Rood, begrijpen dat de aankondiging van een nieuwe radicaal-linkse beweging die de ambitie heeft om naar de kiezer te trekken, tot enthousiasme leidt onder een deel van de linkse activisten. We staan voor enorme uitdagingen op socio-economisch, ecologisch en menselijk vlak, waarvoor geen oplossing is binnen het kapitalisme. Ook Vonk vindt dat er dringend nood is aan een echte socialistische massapartij om het hoofd te bieden aan de aanvallen van het patronaat die in het verschiet liggen en om een alternatief te bieden voor het nationalisme en het racisme tegenover moslims. Wij delen de aanklacht van Erik De Bruyn. Maar we vrezen dat Rood! niet de potentie heeft om tot een voldoende grote socialistische beweging uit te groeien. De vergelijking die dikwijls gemaakt wordt met de SP in Nederland of Die Linke in Duitsland gaat niet op.
3. Die Linke is ontstaan uit een driedubbele fusie tussen (1) de voormalige communistische partij in Oost Duitsland (de PDS) die zowel electoraal als in actieve aanhang over een reële massabasis beschikte, (2) de linkse WASG rond de syndicale vleugel van de sociaaldemocratische SPD in Beieren en andere afdelingen, waarvan de leiders werden uitgesloten wegens hun oppositie tegen het bezuinigingsbeleid doorgevoerd door de SPD-ministers, en (3) de populaire voormalige minister van Financiën Oskar Lafontaine. Geen enkel van deze drie elementen vormen vandaag een bestanddeel van Rood!. Bovendien wordt ondanks het bestaan van Die Linke, vandaag toch weer massaal SPD gestemd – samen met de Groenen – tegen de rechterzijde van Merkel. De SP in Nederland is het resultaat van 20 jaar koppig en standvastig terreinwerk in de wijken door duizenden militanten gegroeid uit de radicalisatie van de jaren 70. Ook dit vitale ingrediënt ontbreekt bij Rood!.
4. In Groot-Brittannië waar de Labour Party overheerst werd door Tony Blair zijn er talrijke gelijkaardige pogingen ondernomen om 'grote' nieuwe linkse partijen op te richten. Te beginnen met de bekende mijnwerkersleider Arthur Scargill tot George Galloway, parlementair en boegbeeld van het miljoenenverzet tegen de Britse deelname aan de oorlog in Irak. Al deze initiatieven zijn roemloos ten onder gegaan. Nochtans leek de politieke situatie zeer gunstig en was er grote vraag bij de linkerzijde voor een alternatief links van Blair. Waarom is dit niet gelukt? Nieuwe socialistische partijen met een grote aanhang ontstaan niet op basis van de kracht van de wil van enkele individuen. In het algemeen ontstaan ze uit de oude partijen zelf, uit een interne polarisatie tussen een linkerzijde en een rechterzijde op basis van belangrijke sociale of politieke gebeurtenissen en verhevigde klassenstrijd. Dit is niet het geval met SP.a Rood ondanks electorale successen in de partij met de voorzittersverkiezingen en de score van Erik De Bruyn bij de verkiezingen.
5. Indien zo een nieuwe partij zou doorbreken, dan was een linkerzijde zoals sp.a Rood een uitgelezen springplank geweest om die nieuwe partij te versterken. Meestappen in de oprichting van een nieuwe partij zou zelfs overwogen kunnen worden, op voorwaarde dat het project de steun geniet van een brede syndicale en politieke linkerzijde. En zelfs indien Erik De Bruyn ervan overtuigd zou zijn dat hij de enige mogelijke sluitsteen vormt van die op te richten partij, dan nog waren er minder definitieve scenario's denkbaar. Het lijkt ons echter avonturistisch om het volledige kapitaal te vergokken dat door vele militanten geduldig is opgebouwd, vanuit een frustratie over een tijdelijke impasse.
6. Wat voor een beweging wordt Rood!? Voorlopig is het geen partij, maar het heeft wel de ambitie deel te nemen aan verkiezingen. Een partij in wording dus. Erik De Bruyn heeft net het aanbod van de PVDA voor een kartellijst verworpen. Erik wil een 'bredere beweging' versta een 'bredere partij'. Met wie dan wel? Mogelijk met Groen, zegt Erik. Binnen Groen kennen we inderdaad een aantal linkse mensen en ook vakbondsmilitanten. Maar Groen! kent ook niet weinig virulente anti-socialisten en anti-syndicalisten in haar rangen. In het programma van Rood! worden er eisen overgenomen die menig linkse socialist aan het hart liggen, zoals de afschaffing van de notionele interestaftrek, een vermogensbelasting, kernuitstap en de nationalisatie van Electrabel. Wij zouden hier aan toevoegen dat er geen toekomst is voor de werkende bevolking onder het kapitalisme en dat de nationalisatie van de sleutelsectoren onder democratisch zelfbeheer en de planning van de economie uiteindelijk het enige alternatief vertegenwoordigen. Het links populisme waarover Rood! het heeft, is geen antwoord op de rechtse demagogie. De zwenking in de standpunten van Erik De Bruyn – bijvoorbeeld rond het verbod op hoofddoeken in scholen en openbare diensten, het denken in termen van 'wij (de autochtonen) en zij (de allochtonen) – zijn hiervan een bedenkelijke uiting.
7. De militanten van Vonk, en met hen de overgrote meerderheid van de militanten en sympathisanten die de voorbije jaren veel energie hebben gestoken in de uitbouw van sp.a Rood, werden helaas niet betrokken bij de beslissing om de partij te verlaten. In dat geval hadden we onze bedenkingen kunnen uiten bij de beslissing zelf en bij de timing en de aanpak ervan. We gaan er echter van uit dat dit tactische meningsverschil tijdelijk is, dat we op basis van toekomstige ervaringen met meer klaarheid zullen kunnen evalueren en dat we rond concrete actiepunten zij aan zij campagne zullen blijven voeren.
29 april 2011 (bijlage bij Vonk nr. 249)
