In 'normale tijden' is het schrijven van een edito voor het juninummer van de Vonk een vrij eenvoudige zaak. Je weet dat het nummer vooral gelezen zal worden in de zomermaanden waarin weinig of niets gebeurt. Je kiest een interessant maar vrij algemeen thema dat twee maanden kan meegaan voor we in september overgaan tot de orde van de dag. Dit edito wordt geschreven de dag na de massale algemene staking in Griekenland. Niet zomaar de zoveelste algemene staking, maar een beweging met opstandige proporties. Hoewel er nog niets bereikt is, hoewel Europa en de financiële markten de crisis op de schouders blijven leggen van de Griekse werkende klasse, is er nog geen teken van ontmoediging. Integendeel, de beweging is nog nooit zo algemeen geweest. Tegelijkertijd valt het Syrische legers hele dorpen aan, waarvan de bevolking vlucht naar Turkije. Ook daar belet dat niet dat de protesten onverminderd doorgaan. De president van Jemen is gewond naar buurland Saoedi-Arabië gevlucht. De oorlog in Libië gaat verder, net als de NAVO-interventie. De Spaanse jongeren hebben weer de pleinen bezet, ondanks de overwinning van rechts in de laatste verkiezingen.
Niet bepaald de zomerslaap die gewoonlijk al in juni wordt ingezet.
Als je in die context naar België kijkt lijkt dit misschien een peperkoeken landje, waar niets ernstigs gebeurt en waar men van een mug (BHV!) een olifant maakt. En toch: meer dan een jaar regeringsonderhandelingen, het is niet voor niets een wereldrecord. Achter de schijnbare stilstand verbergt de onmacht om een regering te vormen ook enorme spanningen in dit vreemde landje. Nee, we hebben het niet over de spanningen tussen de verschillende landsdelen. Over die discussie, onder de noemer 'staatshervormingen' hebben de onderhandelingen bijna een jaar gedraaid. Pas enkel weken geleden heeft men ook het algemene regeringsprogramma, in het bijzonder de geplande besparingen op de agenda gezet. Onmiddellijk bleek dat daar, en niet bij het communautaire de grootste problemen lagen. Natuurlijk is er in het voorbije jaar ook in ons land bespaard. Maar niet genoeg volgens de rechterzijde. Ze willen het brugpensioen afschaffen, de werkloosheidsvergoedingen beperken in de tijd, morrelen aan de index... Dat is wat de rechterzijde verlangt van een nieuwe regering en ze zetten alle middelen in om het te bereiken. Eerst was er de Europese Commissie, dan de patroonsorganisaties, en ook De Wever en zijn N-VA. Allen verkondigden ze hetzelfde programma van sociale afbraak. De Nationale Bank voert uit eigen beweging een onderzoek uit naar het functioneren van de index. "De index bedreigt de groei", zegt de nieuwe (liberale) gouverneur van de Nationale Bank Luc Coene. Het is duidelijk de bedoeling om de arbeidersbeweging te overdonderen met zoveel gericht en unisono rechts lawaai. Het weerwerk van de linkerzijde is voorlopig veel te bescheiden. "Ja, er moet bespaard worden maar er moet een evenwicht zijn tussen besparingen en nieuwe inkomsten". Dat is het antwoord zowat. Maar zelfs dit is voor de rechterzijde niet aanvaardbaar. Zij willen bloed zien, maar enkel dat van de werkende klasse welteverstaan. Het is niet enkel een Belgisch fenomeen. De razernij van de rechterzijde is zeer internationaal: van de Tea Party en de Republikeinen in de USA, over de regering Cameron in Groot-Brittanië, Sarkozy, Duitsland waar de armoede enorm is toegenomen, de rechtse Nederlandse regering 'gedoogd' door Wilders... De heren en een enkele dame zijn danig geschrokken van de crisis die begon in 2008. Verre van de hand in eigen boezem te steken, zien ze daarin een uitnodiging om alle verworvenheden van de werkende bevolking aan te vallen. Nee, natuurlijk moeten de rijken niet betalen. Integendeel, hun belastingen moeten verlaagd worden "om de economie te stimuleren". Natuurlijk mogen de bankiers zichzelf vette bonussen blijven betalen. Maar sociale zekerheid, dat wordt werkelijk onbetaalbaar...
In België heeft rechts zijn programma het laatste jaar niet kunnen uitvoeren door gebrek aan een federale regering. Natuurlijk is er ook dan bespaard: door de voorlopige regering en door de nog werkende regeringen, waaronder de Vlaamse. We willen zeker de druk niet onderschatten die gelegd word op werkenden en uitkeringsgerechtigden in ons land. Overal horen we het zelfde liedje: "het is nog nooit zo erg geweest". Maar als we eerlijk zijn moeten we toegeven dat de besparingen in onze buurlanden nog erger zijn. Kijk, om maar eens een minder voor de hand liggend voorbeeld te nemen, eens naar de culturele sector. Bij ons wordt erin bespaard. In Nederland worden gewoon hele stukken uit de culturele sector weggesneden zodat artiesten letterlijk de grens over vluchten. Indien de rechtse recepten waar zouden zijn zou het dus heel slecht moeten gaan met ons landje. En toch: de economische cijfers van België behoren tot de beste van de Europese Unie. Zopas werd bekend gemaakt dat voor 2011 een groei voorzien wordt van 2,6 procent, even goed als Duitsland, beter dan alle omringende landen. In feite bewijzen die cijfers dat de rechtse dogma's lulkoek zijn. Verworvenheden van de arbeidersbeweging zoals sociale zekerheid en de index zijn ook middelen die de ergste schokken van de crisis opvangen en het herstel vergemakkelijken. Je kunt geen bloeiende economie maken op een sociaal kerkhof. De rechtse recepten zijn niet alleen smerig en onrechtvaardig, maar ook kortzichtig en inefficiënt.
Men moet echter niet denken dat ze kunnen bekampt worden met enkel overredingskracht, geduldig onderhandelen en eventueel eens een korte staking. Daarvoor is de tijd voorbij. De bevolking voelt dat trouwens beter aan dan veel leiders of zelfs militanten uit de arbeidersbeweging. Het zijn nieuwe tijden. Miljoenen mensen beseffen dat en komen in actie. Al enkele tientallen jaren in Zuid-Amerika, in de Arabische wereld, nu ook in Zuid-Europa. Dat zal weerspiegeld worden in de arbeidersbeweging, al is dat geen automatisch proces. Die georganiseerde arbeidersbeweging is de enige kracht die een definitieve oplossing (het socialisme) kan geven aan de impasse van onze maatschappij. Niets zegt dat België daarbij niet op een zeker ogenblik mede in de voorhoede zal staan. Ons land heeft nog altijd een van de best uitgebouwde en sterkste arbeidersbewegingen ter wereld. Vooral daarom kan of durft rechts bij ons nog niet zo ver gaan als in onze buurlanden. Maar vertrouw er best niet op dat dit zo zal blijven. Voor de rest een goede vakantie gewenst.
