Het politieke jaar is met gierende banden van start gegaan in Sint-Niklaas. In een referendum sprak een overgrote meerderheid zich uit voor een openbare vuilnisophaaldienst. 14 procent van de bevolking ouder dan 16 jaar nam deel aan deze raadpleging. Zonder moeite werd dus de minimale drempel van 10 procent overschreden.
Deze oefening in directe democratie is er gekomen dankzij een campagne van de vakbonden. Op een paar weken tijd haalden ze 9.000 handtekeningen bijeen voor een volksraadpleging. Het bestuur van Sint-Niklaas, geleid door de SP.a, Groen en de N-VA, voorziet 500.000 euro te besparen met de overheveling van deze dienst naar de privé-sector. De gemeentefinanciën zitten immers in het rood als gevolg van de problemen met Dexia en financiële speculaties.
Massale politisering
De vakbonden en veel inwoners van de stad vrezen dat de dienstverlening er op achteruit zal gaan. Om niet te spreken over de werkvoorwaarden van de ‘mannen van de vuilkar’. Na weken acties, stakingen en betogingen hebben de vuilnismannen naar het wapen van de volksraadpleging gegrepen. Zo zijn ze erin geslaagd de vakbondsstrijd naar de wijken te brengen en naar de bredere bevolking. Gedurende de warme vakantiemaanden, hebben ze intens campagne gevoerd op markten, pleinen en in de straten. Pamfletten en affiches werden uitgedeeld. Talloze individuele gesprekken werden gevoerd. Zo hebben ze een politisering ingezet bij mensen die doorgaans niet met dit soort zaken bezig zijn. De initiatiefnemers van deze campagne zijn er ook in geslaagd verschillende honderden mensen bijeen te brengen op ten minste twee openbare debatten. Een goed voorbeeld dat aantoont dat het mogelijk is mensen te motiveren, te politiseren en te mobiliseren rond thema’s die hen aanbelangen. Het initiatief van de vakbond heeft de politieke toestand in de stad in grote mate veranderd. Wat mogelijk is in één stad moet mogelijk zijn in de rest van het land.
Het plaatselijke patronaat verenigd in het VOKA heeft zich ook gemengd met het debat. Natuurlijk steunen de patroons de privatisering. Opvallend is echter dat VOKA nogal verontrust is over het gebruik van volksraadplegingen tegen verdere besparingen in andere steden. VOKA ‘vreest een tsunami van volksraadplegingen’ in Vlaanderen. Voor de nationalistische patroons beperkt de democratie zich tot om de zes jaar stemmen voor gemeenteraadsleden die dan een volmacht krijgen om het beleid uit te stippelen. Daar stopt de democratie dan voor hen. Dit is natuurlijk een zeer bekrompen visie op de democratie die elke andere vorm van politieke tussenkomst van de bevolking uitsluit. De campagne tegen de privatisering heeft ook de kloof zichtbaar gemaakt tussen de SP.a top en de syndicale achterban. ACOD Oost-Vlaanderen bekritiseert terecht de houding van de SP.a. Sommigen vragen ook (terecht) dat de SP.a en Groen, de N-VA uit de coalitie zouden wippen.
Maar het stadsbestuur heeft nu beslist het resultaat van het referendum naast zich neer te leggen. De ‘vuilkar’ wordt nu verkocht aan de privé. Dat is ongelofelijk arrogant. De vakbonden zijn verontwaardigd en overwegen nieuwe acties. Ondertussen hebben de mannen van de vuilkar, de vakbonden en een belangrijk gedeelte van de bevolking een bres geslagen in de passiviteit tegenover de besparingen in de gemeenten.
