Over gemeentepolitiek en gemeenteraadsverkiezingen doen heel wat eigenaardige ideeën de ronde. Ideologie zou niet belangrijk zijn, het zou allemaal niet zo zeer om politiek gaan maar om “goed bestuur”, dikwijls gepersonifieerd in een “goede burgemeester”. Wat een onzin!
Eén van de belangrijkste bevoegdheden van de gemeenten is het verlenen van bouwvergunningen. Het is een bevoegdheid die ook veel verbanden heeft met milieu en mobiliteit en die de gemeente deelt met het Vlaams gewest en de provincie. Om die bevoegdheden uit te oefenen beschikt een gemeente over instanties zoals de Stedenbouwkundige dienst en de Milieudienst. De uiteindelijke verantwoordelijkheid ligt bij het schepencollege en de gemeenteraad. Veel gemeenten staan voor enorme uitdagingen op dit gebied. Zo heeft de Vlaamse overheid berekend dat in de stad Antwerpen de bevolking zal toenemen met 13 procent of 67.000 inwoners in de volgende 15 jaar. Nu zijn er daarvoor niet voldoende woningen, dus zal er duchtig moeten worden bijgebouwd. Het stadsbestuur heeft de verantwoordelijkheid om die onvermijdelijke bouwwoede in goede banen te leiden. Zal er voldoende groen zijn en speelpleinen voor de kinderen? Is het nodig om scholen bij te bouwen en in welke buurt? Wordt de mobiliteitsknoop niet nog erger? Zullen er voldoende woningen gebouwd worden voor inwoners met lagere inkomens? Komen er voldoende sociale woningen? Worden minder begoede inwoners niet verdrongen naar uitgewoonde en niet energiezuinige woningen aan de rand van de stad?
Als dat geen politieke thema’s zijn! Het probleem van de gemeenten is dat ze instaan voor de regelgeving, maar voor de woningbouw afhankelijk zijn van privé-bouwbedrijven. De bouwchaos in de Belgische steden toont dat die meestal de bovenhand halen op het vlak van urbanisatie. Vooral de grote bouwpromotoren zijn dikwijls zéer intiem met de zwaargewichten uit de gemeentepolitiek.
De nieuwssite voor onderzoeksjournalistiek Apache, bracht de verwevenheid van het bestuur van De Wever met het milieu van de bouwpromotoren wel zeer treffend in beeld. In een filmpje dat Apache publiceerde, kan men zien hoe De Wever en zijn college aanwezig zijn op het verjaardagsfeestje van bouwpromotor Erik Van der Paal in het chique restaurant ‘t Fornuis. Vrijwel alle belangrijke bouwprojecten in Antwerpen werden de laatste jaren toegewezen aan de firma Land Invest van Erik Van der Paal. Het voornaamste project is de Slachthuissite met onder meer vier hoge woontorens met samen 2.400 appartementen. Het plan kreeg een negatief advies van de gemeentelijke administratie die problemen ziet inzake woondichtheid, de openbare ruimte, groen, luchtkwaliteit, geluid en veiligheid. De stadsbouwmeester had eerder al ontslag genomen wegens onenigheid met het bestuur.
Uitgerekend een dag nadat Apache de beelden van het fameuze etentje in ’t Fornuis online zette, keurde het Antwerps college op een drafje het definitieve masterplan voor de Slachthuissite goed. Een politieke beslissing die een forse financiële opwaardering voor het hele project betekent. Voor Erik Van der Paal, die ondanks zijn gulheid in ’t Fornuis een lange geschiedenis heeft van faillissementen, mocht het niet baten. Hij en Land Invest waren in financiële problemen gekomen voornamelijk door het faillissement van de Gentse investeringsbank Optima. In december moest hij zijn aandelen verkopen aan andere bouwpromotoren uit het Antwerpse.
Optima is trouwens een naam die ze ook in het Gentse niet graag horen. Burgemeester Termont kwam al in opspraak door vliegtuigreisjes naar Cannes in een privé-jet van Optima-eigenaar Piqueur. Ondertussen had in Gent Tom Balthazar al ontslag moeten nemen als schepen en lijsttrekker van de sp.a bij de komende verkiezingen toen bleek dat hij riante vergoedingen opstreek voor het mandaat dat hij namens de stad bekleedde als bestuurder van het energiebedrijf Publipart. Toen N-VA voorman Siegfried Bracke daar kritiek op had, kwam de hele zaak als een boemerang terug in diens eigen gezicht terecht wanneer bleek dat hij nog veel groter vergoedingen opstreek voor schimmige diensten aan Telenet. Gevolg was dat hij zich verplicht zag ontslag te nemen uit de Adviesraad van Telenet.
Het komt altijd op hetzelfde neer. Natuurlijk zijn de gigantische bedragen die uitgekeerd worden aan politici schandalig, maar het ergste is dat dit overduidelijk bedoeld is om het algemeen belang om te buigen ten voordele van de winst van kapitalisten. Zwendel is daarbij nooit ver te zoeken, figuren zoals Piqueur en Van der Paal zijn daar levende bewijzen van. De steden zijn net als alle openbare besturen enkel bevoegd voor regelgeving, maar het grote geld en de productiemiddelen zijn in handen van private kapitaalgroepen. Daarom is ook voor steden de nationalisatie van projectontwikkeling en financiële instellingen van levensbelang. Verder zouden alle bouwprojecten onderhevig moeten zijn aan de controle van het personeel dat de werken uitvoert. De rol van bestaande gemeentediensten moet geherwaardeerd worden en ook buurtbewoners moeten inspraak hebben. Buurtbewoners doen momenteel trouwens al veel ervaring op in de talrijke actiecomités die proberen het stedelijke urbanisatiebeleid menselijker te maken. Het is dus duidelijk een zaak van maatschappijkeuze die toont dat politiek nergens duidelijker en directer is dan op gemeentelijk vlak.
