Na de langste onderhandelingsperiode tot nog toe, werd er beslist om de nieuwe Vlaamse regering samen te stellen uit exact dezelfde partijen als de vorige. Er is ondertussen echter veel veranderd in de verhouding tussen N-VA enerzijds en CD&V en Open VLD anderzijds.
Alledrie de regeringspartijen hebben bij de laatste verkiezingen verloren, maar N-VA bleef veruit de grootste. Anderzijds was er de spectaculaire vooruitgang van het Vlaams Belang. De nieuwe Vlaamse regering voelt nu meer dan ooit de hete adem van het VB in de nek.
Jan Jambon beweert dat in het regeerakkoord geen enkel spoor van het 70-punten programma van het VB terug te vinden is. Tom Van Grieken zegt in Humo ( nummer 4127/41); “Het 70-puntenplan van het Vlaams Blok is visionair gebleken” en verder ”Wij zijn de architect die de plannen heeft getekend voor een sterk en mooi gebouw, en de N-VA is daarmee naar twee slechte aannemers gestapt, die iets zullen neerzetten dat er van ver op lijkt. Ze hopen in de buurt te komen van wat de keizer wil. Maar het regeerakkoord blijft te veel steken in symbolen.”
Bart De Wever nodigde eerst Tom Van Grieken uit op gesprek. Wekenlang onderzocht N-VA de mogelijkheden een coalitie te vormen met het VB terwijl ze samen enkele procenten te weinig scoorden om een Vlaamse regering te kunnen vormen. Duidelijk is dat de N-VA deze periode gebruikt heeft om haar banden met het VB en vooral haar kiespubliek aan te halen en zichzelf strategisch te positioneren t.o.v. de traditionele partijen van de Vlaamse bourgeoisie; CD&V en Open VLD.
Niet iedereen in de N-VA is even dol op het VB, maar het is duidelijk dat het VB tot op zeker hoogte een bepalende invloed heeft op wat de N-VA doet en wat zij als dominante partij in de nieuwe Vlaamse regering kan omzetten naar beleid. De twee andere regeringspartijen, die een pak minder stemmen haalden dan de N-VA, hadden er veel voor over om deel te zijn van deze nieuwe Zweedse formatie.
2,2 miljard besparingen
De eerste maatregel die Jambon 1 aankondigde, zorgde meteen voor heel wat ophef; afschaffing van de woonbonus vanaf januari 2020. Dit zou 328 miljoen euro opbrengen tegen 2024. Net zoals de verhoging van de pensioenleeftijd tijdens de vorige legislatuur werd dit tijdens de campagne periode verzwegen of ronduit ontkend, zelfs in officiële partijfolders. Wie een huis wil kopen zal tienduizenden euro’s meer moeten betalen. Niet dat de woonbonus ideaal is, maar hem afschaffen en vervangen door een verlaging van de registratierechten met 1 procent is zonder meer een platte besparingsmaatregel en opnieuw een herverdeling van arm naar rijk. Op de koop toe kan wél nog een woonbonus voor een tweede woonst bekomen worden omdat dat federale materie is!
Vertraging van de indexering van de kinderbijslag en vijf jaar niet indexering vanaf het derde kind moet 107 miljoen opleveren. Het gebruik van dienstencheques wordt duurder.
“Efficiëntiemaatregelen” bij de overheid moeten 664 miljoen opleveren, vooral door niet indexering van werkmiddelen. Knippen in subsidies is goed voor 179 miljoen en er wordt 75 miljoen bespaard op overheidspersoneel. 1.440 Ambtenaren zullen geschrapt worden (de vorige regering schrapte er reeds 1.950). Het valt daarbij op dat deze regering verder gaat met het inkrimpen van werkingsmiddelen of subsidies van organisaties of overheidsinstanties die kritisch staan tegenover haar beleid; VRT, opdoeken van het Centrum voor Gelijkheid van Kansen en Racismebestrijding (punt 1 uit het VB 70-puntenplan).
In het secundair onderwijs wil men 100 miljoen besparen en 11 miljoen bij de pedagogische begeleidingsdiensten en CLB’s.
Deze regering beweert geen besparingsregering te zijn, er staan ook 2,6 miljard uitgaven tegenover de 2,2 miljard bezuinigingen is de redenering, maar het is duidelijk dat er duchtig verder bespaard wordt waar reeds hoge noden zijn.
Zuhal Demir, belast met o.a. milieu en natuur, viseerde meteen de klimaatjongeren “Het is welletjes geweest met die straatprotesten, we hebben de boodschap nu wel begrepen.” om de dat erna fijntjes aan te kondigen dat “Vlaanderen de internationale klimaatdoelstellingen niet gaat halen.” Velen vroegen zich op sociale media af wat ze nu net begrepen had. Ook Ben Wyts, minister van Onderwijs, liet ondertussen weten “de spijbelaars” te zullen aanpakken.
Oppositie
‘We hebben de begrotingstabellen. Ze liggen in een map op mijn bureau. Maar als de oppositie ze vraagt, neig ik ze niet te geven zei Jambon. Dit was natuurlijk niet naar de zin van de oppositie die het debat en de vertrouwensstemming enkel wou laten doorgaan als de regering duidelijkheid over de cijfers verschafte. ‘U gaat de grote jan uithangen bij uw elitair-rechtse vrienden’, zei sp.a-fractieleider Conner Rousseau, ‘maar u heeft het lef niet aan ons te zeggen wie zal betalen.’ SP.A GROEN en PVDA verspreidden een gezamenlijk perscommuniqué rond de kwestie. Liesbeth Homans (N-VA) probeerde nog een compromis tussen regering en oppositie uit de brand te slepen. Het voorstel van de oppositie om de agenda te wijzigen werd echter weggestemd en de oppositie verliet daarna de zaal.
De toon lijkt gezet voor een linkse oppositie die haar gewicht in de schaal wil gooien. Het was alvast geen slecht begin, maar het is ondertussen duidelijk dat het deze regering en vooral de N-VA menens is. Zolang ze kunnen, zullen ze alles in hun macht gebruiken om allerhande rechten en verworvenheden, die bekomen werden gedurende 100 jaar klassenstrijd terug te schroeven, af te schaffen, en privatisering van overheidsdiensten als enige alternatief op te dringen.
De vorige uitgave van deze coalitie heeft getoond geen rekening te houden met het sociale protest. Met de N-VA aan het roer zal dit niet veranderen, in tegendeel. In het reeds aan het begin van dit artikel geciteerde interview met VB voorzitter Tom Van Grieken zegt hij “In 2024 roepen we samen met de N-VA de onafhankelijkheid uit”. Zover zijn we nog niet, maar het is duidelijk dat er achter de schermen mensen bezig zijn die zulk een scenario genegen zijn. Het is nu hoog tijd dat vakbonden, linkse partijen en iedereen die een sociaal en progressief beleid genegen is in het verweer komt. Werken binnen de limieten van het systeem heeft al lang zijn grenzen bereikt en rechts is al veel te lang aan zet. Tijd om als één blok in het verzet te gaan tegen de afbraakpolitiek van Jambon 1 en een beweging op de been te brengen die de strijd aangaat voor een socialistische samenleving.
