Voor de liberalen was dit een ideaal scenario. De beslissing tot levering van wapens was genomen en misschien zou niemand het merken na de vakantie. Mochten er later toch nog vragen gesteld worden bij deze beslissing, dan konden groenen en socialisten de hete kolen uit het vuur gaan halen en het gaan uitleggen aan hun achterban. Zij zouden immers toch niet terugkomen op hun beslissing. De top van zowel SP.a, PS, Agalev als Ecolo zit blijkbaar liever in de regering dan trouw te blijven aan hun ideeën en hun achterban. En dus gebeurde wat moest gebeuren.
Het peuterpaleis
Het vervolg is gekend. Liberalen en de PS hadden hun wapenlevering en plezierden daarmee hun politieke vrienden bij wapenfabrikant FN. SP.a en Agalev gingen de peutertoer op en brachten het verhaaltje dat ze eigenlijk niet goed wisten waarover het allemaal ging. Akkoord, er werden wel wapens geleverd. Maar aan wie? Aan Nepal. En is dat geen democratie zoals alle anderen? Agalev-minister Aelvoet durfde het zelfs aan om te stellen dat ze net op het moment dat de beslissing genomen werd, niet aanwezig was in de zaal wegens een dringende oproep. Tja! Als we dat niet geloven dan maken ze ons misschien wel wijs dat de Nepalese regering eigenlijk strijd voert tegen het terrorisme. En zie, volgens alle volgende verklaringen bleek dat zo te zijn. Minister Michel paste er zelfs de reisadviezen van het Ministerie van Buitenlandse Zaken voor aan. Het Ministerie van Newspeak ziet alles.
Het schouwspel dat vooral SP.a en Agalev hier opvoerden, tart weer alle verbeelding. De socialisten in de regering hebben nooit al te veel scrupules gehad om hun principes en hun achterban in de kou te laten staan. Agalev en Ecolo zijn in sneltreinvaart dezelfde weg aan het bewandelen. Dat hebben ze deze legislatuur al enkele keren getoond. Het is bovendien schrijnend om onze excellenties ministers te horen vertellen dat zij blijkbaar de beslissing nemen om wapens te leveren aan een land waarvan ze beweren de politieke toestand niet te kennen.
Gaat het om de democratie?
Nepal is een van de armste landen ter wereld. Het land haalt haar buitenlandse deviezen vooral uit de export van kleding en tapijten en uit het toerisme, activiteiten die niet onmiddellijk voor een hoge levensstandaard zorgen. Bovendien is ongeveer 90 procent van de Nepalezen tewerkgesteld in de landbouw. Die maakt wel maar 40 procent van het Nepalese BNP uit. Dit wil zeggen dat 90 procent van de Nepalezen slechts deelt in 40 procent van het Nepalese nationale inkomen.
Verhoogde militaire uitgaven door de regering zorgen voor besparingen op allerlei zaken. Er wordt vooral bespaard in de ontwikkelingsprogramma’s voor het platteland die moeten zorgen voor infrastructuur, gezondheidszorg en onderwijs. In een land waar vooral het platteland achtergesteld is en het grootste deel van de bevolking op dat platteland leeft, is dat een ideale voedingsbodem voor een guerrillabeweging. De belangrijkste eis van de maoïstische rebellen is een herverdeling van de landbouwgronden. Los van de vraag of de rebellen een juiste strategie volgen, is een landherverdeling wel een gerechtvaardige eis. In een situatie waar het grootste deel van de Nepalese bevolking geen hoop heeft op een verbetering van de dagdagelijkse levensomstandigheden zal de steun voor de rebellen enkel maar toenemen.
De strijd van de maoïstische rebellen zorgde voor ongeveer 3000 slachtoffers sinds 1996. De regering treedt eveneens hard op, ook tegen burgers die sympathiseren met de rebellen. Het Nepalese leger is echter onvoldoende getraind en uitgerust om de strijd met het nochtans kleine rebellenleger aan te gaan. En indien het conflict in Nepal nog verder zou toenemen, dan zou dit tot een verstoring in de relaties tussen China en India kunnen leiden. Er zijn immers tekenen dat er een verhoogde samenwerking is tussen verschillende Zuid-Aziatische maoïstische rebellengroepen uit India, Nepal, Bangladesh en Sri Lanka. Bovendien zouden er ook contacten zijn met de Tamil Tijgers. Een uitbreiding van de conflicten in zuidelijk Azië zou het evenwicht tussen India en China kunnen destabiliseren.
We moeten de Belgische wapenleveringen aan Nepal dan ook kaderen in de strijd tegen het terrorisme in de nasleep van de gebeurtenissen van 11 september 2001. De VS willen kost wat kost hun invloedssfeer in het Midden-Oosten, Centraal- en Zuid-Azie behouden en uitbreiden. Amerikaanse steun aan de Nepalese regering tegen de maoïstische rebellen past in dezelfde logica als het militaire Plan Colombia, de inval in Afghanistan, de druk op Pakistan om de repressie tegen interne oppositie op te voeren en de geplande invasie van Irak.
De VS geven de Nepalese regering financiële steun en wapens. Er is een voorstel van de regering Bush om voor 20 miljard dollar steun te geven. Verder leveren zij ook militaire adviseurs. Ook India geeft geld, wapens en stuurt militaire instructeurs. Maar ja, we kunnen natuurlijk niet verwachten van SP.a, PS, Agalev of Ecolo dat zij hun achterban op een dergelijke manier zouden voorlichten over een eventuele wapenlevering. De mensen zouden eens zelfstandig een beslissing kunnen nemen die ingaat tegen de belangen van onze grote Amerikaanse beschermheer. En een beslissing die genomen is, die is nu eenmaal genomen nietwaar. Gedane zaken nemen geen keer. Misschien bij de volgende verkiezingen?
Kiezen tussen jobs of vrede?
Los van deze internationale geopolitieke overwegingen betekent de wapenlevering het einde van het 'ethisch buitenlandbeleid' dat België de afgelopen jaren hoog in het vaandel droeg. Eerst en vooral is het meegenomen als FN positieve cijfers kan voorleggen om het dan makkelijker te kunnen privatiseren en verkopen tegen de hoogst mogelijke prijs. Bovendien doet de economische crisis en de stijgende werkloosheid de argumenten rond tewerkstelling opnieuw zwaarder doorwegen. Dat geldt ook voor de vakbonden en de socialistische partijen, die verder dan ooit verwijderd zijn van een sociaal-economisch alternatief op de zoveelste industriële kaalslag die het kapitalisme voor ons in petto heeft. De arbeidersbeweging zit gevangen in de fatale logica van jobs OF wereldvrede, jobs OF milieu enzovoort. Het wapendossier is slechts één aspect van een zieke maatschappij waarin alle fundamentele tegenstellingen tijdens de vette jaren in het beste geval wat worden toegedekt en tijdens de magere jaren voluit openbarsten.
De hypocrisie waarop een aantal 'Vlaamse' oppositiepartijen (CD&V, Spirit, NV-A, Vlaams Blok) menen te moeten reageren op de 'Waalse' leveringen is daarbij ronduit stuitend. Als straks bij het uitbreken van een oorlog in het Midden-Oosten het ethische gehalte van de Vlaamse economie gewogen moet worden, zal het resultaat magertjes zijn. Niet enkel bedrijven die in Vlaanderen actief zijn rond wapenproductie zoals Alcatel en Barco komen dan in het vizier, maar ook de rol van de haven van Antwerpen als spil voor de internationale troepenbewegingen van het Amerikaanse leger. Of zullen we de slachtingen die het Pentagon momenteel op de tekentafel heeft liggen, maar goedkeuren omdat zij bedekt worden door de vlag van de Amerikaanse 'democratie', die zoals geweten iets minder 'pril' is als de Nepalese? Ook de SP.a zal er zich dan niet meer vanaf kunnen maken met een zuinig persberichtje over 'steun aan onze ministers'. Een fundamenteel debat over oorlog en vrede in de socialistische partij dringt zich dus op.
