Vaak worden banenverlies en bedrijfssluitingen geassocieerd met "oude" industrieën zoals staal of textiel. De sluiting van de hypermoderne Renault-fabriek van Vilvoorde hielp ons al voor een eerste keer uit de droom. Maar wat tot voor kort als een onkwetsbare sector werd beschouwd is wel de grote multinationale chemie die met haar glanzende futuristische krakers en processing tanks het landschap aan beide oevers van de Schelde stroomafwaarts van Antwerpen, en het kanaal Gent-Terneuzen beheerst. Monsanto, een scheikundige multinational van Canadese origine met productievestigingen in Antwerpen en Gent en een onderzoekscentrum in Waver, kondigt nu echter ook banenverlies aan. Van de circa 1000 mensen die de Antwerpse fabriek heden nog telt zullen er tegen 2005 180 ‘verplicht afvloeien’ vanaf 55 jaar. We hadden een gesprek met Oscar Syvertsen, ABVV-delegee bij Monsanto te Antwerpen.
Vonk: Honderdtachtig banen die sneuvelen, wat vinden de vakbonden daarvan?
OS: We hebben de schade kunnen beperken. Eerst was er sprake van driehonderd jobs minder. We hebben gedurende tien dagen keihard onderhandeld en we hebben een deel van die afvloeiïngen kunnen omzetten in een arbeidsduurvermindering tot 33.6 uren per week met behoud van loon.
Vonk: Maar is het jobverlies dan onvermijdelijk?
OS: Monsanto Antwerpen bestaat eigenlijk uit vier afzonderlijke fabrieken waarvan er één, de ABS-plasticfabriek (hoogwaardig plastic dat gebruikt wordt in de vliegtuig- en autoindustrie) wordt uitgebaat in joint-venture met Bayer. Bayer verbreekt dit contract nu echter eenzijdig en vroegtijdig waardoor deze productie-eenheid sneuvelt.
Vonk: Bouwt Monsanto wereldwijd af?
OS: Integendeel, in het Verre Oosten wordt nog capaciteit bijgebouwd. Niet vanwege de lage lonen daar want de loonkost dat is in onze sector marginaal, maar omwille van marktstrategische overwegingen. Loonkost, die factor deemstert gewoon weg: in de tijd dat ik in de jaren ’70 drie "batchen" (eenheden van productie in de volcontinu-industrie) draaide draai ik er nu twaalf met m’n voeten op de tafel Er zijn nog wel heel wat andere factoren die maken of een fabriek in België of elders actief is. Men terroriseert ons echter altijd om vanzelfsprekende redenen met de factor loonkost.
Vonk: Beschouwen jullie datgene wat bereikt is nu als een overwinning?
OS: Allerminst. Een job afgeven blijft een job afgeven, we zijn er niet gelukkig mee maar de krachtsverhoudingen laten niets meer toe momenteel. Bovendien valt het nog af te wachten wat de toekomst brengt want we hebben nu dus wel de nieuwe CAO maar met multinationals weet je maar nooit. Als ze het morgen over de plas in hun ster krijgen en ze sluiten de fabriek hier dan weet het lokale management weer van niets. Die moesten de recente maatregelen ook vernemen via CNN In dat geval zijn we natuurlijk allemaal een vogel voor de kat. Van Den Brande mag dan hoog van de toren blazen over de ijzersterke Vlaamse economie, maar als een paar MNO’s er hier morgen tussenuiknijpen is de ruggegraat van dat "sterke" Vlaanderen gebroken.
Vonk: Er wordt gefluisterd dat het wereldwijd niet goed gaat met Monsanto.
OS: Monsanto heeft enorm veel geïnvesteerd in de ontwikkeling van veelbelovende genetische technologieën, maar zij ontberen momenteel het kapitaal om deze wereldwijd te commercialiseren. Zij hadden darom gerekend op een fusie met het Amerikaanse bedrijf "American Home Products" , producent van al die voedingsadditieven en versterkende producten die je tegenwoordig in "natuurvoedingswinkels" en supermarkten kan krijgen. Die fusie is echter afgesprongen. Ons lot hangt dus af van toekomstige verschuivingen aan de top van de financiële en economische wereld, en van onze strijdbaarheid natuurlijk.
