Goed nieuws?
We zijn vandaag meer dan een maand na de gemeenteraadsverkiezingen van 8 oktober, die werden aangekondigd als de verkiezingen van de ommekeer. In plaats van een ommekeer kregen we de zoveelste zwarte zondag. Het Vlaams Blok scoorde sterk in heel Vlaanderen, maar vooral in Antwerpen. In de Scheldestad ging het Blok met bijna 5% vooruit, waardoor het zijn positie van grootste partij er niet alleen consolideert, maar nog versterkt.
De belangrijkste verklaring van deze vooruitgang is te vinden in het stadsbeleid van de laatste zes jaren. Het stadsbestuur heeft het spaarzame liberale beleid dat ook op federaal niveau gevoerd wordt gewoon verder gezet. Het beleid bood geen reëel antwoord op de problemen waarmee de mensen dagelijks geconfronteerd worden. De boodschap luidde dat het goed gaat in België en niemand reden tot klagen heeft. Ondertussen wordt er al meer dan tien jaar bezuinigd en gesaneerd, staan de arbeidsomstandigheden en de lonen onder druk, wordt de productiviteit opgevoerd en neemt de stress en de onzekerheid over de toekomst toe. Het VB is vandaag de enige partij die niet meedoet met deze ‘good news show’, en het slaagt er jammer genoeg meesterlijk in om het maatschappelijke ongenoegen en de onzekerheid over de toekomst op een demagogisch wijze te kanaliseren in zijn uiterst rechtse en racistische programma.
Schulden
In Antwerpen worden we nog meer dan op het federale niveau uitermate geconfronteerd met een enorm gebrek aan middelen om te investeren in de stad. Antwerpen is de enige stad in heel België die bij de fusieoperaties aan het einde van de jaren ’70 niet heeft kunnen genieten van een schuldovername door de hogere overheden. Antwerpen fusioneerde pas in ’83 en de nieuwe fusiegemeente ging van start met een schuld van 42 miljard. In 2016 zal bovenop die schuld bijna dubbel zoveel interesten zijn afbetaald. Een totale verspilling van openbare middelen die bovendien zeer onrechtvaardig is. Interesten zijn nu eenmaal niets anders dan een overheveling van inkomsten uit arbeid naar inkomsten uit kapitaal. Eigenlijk zijn we in Antwerpen al meer dan tien jaar bezig met een operatie van omgekeer-de inkomensverdeling (de rijken worden rijker). Door de verschillende saneringsoperaties en de verplichting tot het indienen van evenwichtige begrotingen (het KB Nothomb) daalde het jaarlijkse investeringsniveau van Antwerpen van 3,5 miljard voor de fusie tot 1,5 miljard na de fusie. Ondertussen is het investeringsniveau terug toegenomen tot 4,5 miljard, maar het grootste deel van dat bedrag wordt gefinancierd met nieuwe leningen. Antwerpen is dus gedurende jaren ondergefinancierd. Het beleid onderkent vandaag dat het probleem in onze stad een structureel tekort aan middelen is. Elk beleid moet immers materieel onderbouwd zijn en die materiële basis ontbreekt vandaag.
Beheren of bestrijden?
De SP-leiding wil de sociale ongelijkheid bestrijden, maar is in de praktijk al meer dan tien jaar mee verantwoordelijk voor een asociaal en neoliberaal besparingsbeleid, zowel op federaal en Vlaams niveau als in Antwerpen. De SP werpt zich op als verdediger van het ‘algemeen belang’ en is eigenlijk een staatspartij geworden. Zij verdedigt de belangen van de arbeidersklasse onvoldoende. De SP stelt de eigendomsverhoudingen in de maatschappij niet meer in vraag en wij betalen daar nu de tol voor. De SP-mandatarissen zijn zich terdege bewust van de problematiek van de Antwerpse schuldenlast maar hebben het nooit aangedurfd om rond dit thema actie te voeren, de mensen hierover te informeren en te mobiliseren. Zij hebben nooit geprobeerd om de nodige krachtsverhoudingen op te bouwen om iets te doen aan de financiële toestand van Antwerpen. Nochtans weten zij goed genoeg dat dit hoogstnoodzakelijk is om een sociale kentering op gang te brengen. Vandaag horen we opnieuw dat de SP ‘terug de wijken moet ingaan om haar verloren basis terug te winnen’. Dit is correct, maar dan moeten we de mensen wel een concreet project kunnen aanbieden. Maar om een degelijk sociaal project te onderbouwen, is geld nodig en dat ontbreekt. Dus moeten we een strijd voeren voor meer geld. Dat betekent dat we de sociale verhoudingen in de maatschappij moeten in vraag stellen. Allicht zullen we dan niet meer gevraagd worden om in coalities te stappen en er allerlei vetbetaalde bestuursfuncties op te nemen. De bestaande orde beheren en verdedigen en tegelijk de maatschappij veranderen gaat niet samen. Dus volgen we in de praktijk het zerotolerante beleid van de VLD en leveren we koren op de molen van de uiterst rechtse stemming die vandaag in Antwerpen leeft.
Welk beleid?
De huidige coalitieonderhandelingen tonen helaas aan dat de SP-top het nog altijd niet begrepen heeft. De enige partij buiten het VB die zich profileert in de huidige coalitieonderhandelingen is de VLD. De SP werpt zich andermaal op als de verdediger van het ‘algemeen belang’ en geeft duidelijk het signaal dat ze de ingeslagen weg van de laatste zes jaar wil blijven volgen. Wanneer we de scores van VB en VLD optellen, heeft bijna de helft van de Antwerpenaren rechts gestemd. Maar deze rechtse stemming wordt grotendeels verklaard door het feit dat er enkel ter rechterzijde nog een alternatief op het status-quo geboden wordt. Het is helemaal niet zo dat we ons daarom zomaar moeten neerleggen bij een rechts beleid in Antwerpen. Integendeel, een rechts beleid zal de zogenaamde ‘verzuring’ van onze samenleving enkel maar versterken. Je bestrijdt extreemrechts nu eenmaal niet met een rechts beleid. De SP, CVP en Agalev willen een zo breed mogelijke coalitie in Antwerpen. Wat ze in die coalitie zullen uitvoeren lijkt minder belangrijk. De discussies lijken meer over de vorm van de coalitie te gaan (met hoeveel partijen, wie wordt burgemeester) dan over de inhoud van het volgende bestuursakkoord. Als buitenstaander kan men niet anders dan besluiten dat de SP het moeilijker heeft met de vraag van de VLD om zonder Agalev te besturen dan met de eis van de VLD om een zero-tolerancebeleid te voeren. Begrijpe wie kan.
Oppositie?
De SP zou zich eens moeten bezinnen over de vraag of we wel opnieuw aan het beleid wensen deel te nemen en zoniet, welk beleid we willen voeren. Ik zeg niet dat we ons volledig moeten terugtrekken uit de gesprekken, maar een onvoorwaardelijke deelname van de SP aan de volgende coalitie in Antwerpen lijkt mij niet gewenst. De SP moet haar eigen krachtlijnen durven uitzetten en moet proberen om een geloofwaardig links alternatief aan te bieden tegenover de veralge-meende rechtse stemming in Antwerpen. Over het algemeen zou de SP opnieuw de eigen-domsverhoudingen in de maatschappij in vraag moeten stellen en moeten strijden voor een links maatschappelijk alternatief. De socialistische beweging is groot geworden op basis van de sociale strijd die in het verleden gevoerd is en die de basis vormt van onze huidige sociale verworvenheden. De zogenaamde kloof met onze achterban is niets anders dan het gevolg van het teloorgaan van onze band met de dagelijkse sociale strijd.
Kwijtschelden schulden
In Antwerpen kunnen we dit concreet maken door te strijden voor een volledige en onvoorwaardelijke kwijtschelding van de Antwerpse schuldenlast. Een concrete eis die ons toelaat om uit te leggen dat Antwerpen jarenlang ondergefinancierd is. We kunnen de mensen hierrond organiseren en mobiliseren. De strijd voor meer middelen om een sociaal beleid te kunnen voeren, biedt een positief links alternatief op de demagogie van het VB. Talloze kandidaten van de Antwerpse democratische partijen hebben net voor de gemeen-teraadsverkiezingen van 8 oktober de eis ondertekend voor een volledige en onvoorwaardelijke kwijtschelding van de Antwerpse schuldenlast. Wie toen had durven beweren dat zij dit uit electoraal opportunistische overwegingen deden, zou als een boosdoener bestempeld zijn. Vandaag stellen we vast dat de problematiek van de Antwerpse schuldenlast geen punt van belang vormt bij de coalitieonder-handelingen. Ofwel zijn alle partijen die deelnemen aan de onderhandelingen het binnenskamers eens over een strategie om die kwijtschelding te bekomen. Maar dan is het onbegrijpelijk waarom ze hierover geen duidelijk signaal geven naar buitenuit, zodat we de Antwerpenaren kunnen meedelen dat er eindelijk weer middelen zullen vrijkomen om een krachtdadig sociaal beleid te voeren. Ofwel ondertekenden de democratische partijen de oproep tot kwijtschelding van de Antwerpse schuldenlast aan de vooravond van de verkiezingen toch uit opportunistische motieven en zijn zij vandaag helemaal niet van plan om deze eis hard te maken. Gezien de huidige patstelling lijkt deze laatste stelling de meest plausibele.
