De heropstart van de productie bij Ford Genk is niet gelukt. Het resultaat van het referendum verleden week (zie Ford Genk : het referendum toont de radicalisering van de arbeiders) was veel te nipt. Er was ook onenigheid over het goede verloop en de transparantie van de methoden gebruikt bij het referendum. De dag dat de productie moest herbeginnen, weigerden de arbeiders van de vier toeleveringsbedrijven het werk te hervatten. Aan de poorten van deze bedrijven en ook voor Ford zelf worden piketten opgezet. Ford arbeiders die op vraag van de directie en de vakbondstop komen opdagen, doen dit aarzelend en vermijden in conflict te treden met de piketten. Bij gebrek aan onderdelen wordt na een paar uur de productie stil gelegd. Er werd een tachtigtal wagens geassembleerd.
Dat is veel minder dan het vooropgezette doel om duizend voertuigen per dag te bouwen. De reden hiervoor is simpel. De ‘conveyorbelt’ die de vier toeleveringsbedrijven als een navelstreng verbindt met het moederbedrijf ligt stil. Er worden geen onderdelen meer geleverd. ‘Leanproduction’, het dominante productiemodel in de automobielsector, waarbij men geen stocks van onderdelen aanlegt maar alle productietaken nauw met elkaar verbonden zijn, blijkt eens te meer zeer broos. Daarom ook vereist ‘leanproduction’ sociale vrede, desnoods opgelegd door een vakbond die voor de nodige discipline zorgt.
Toelevering staakt
Zodra een van de radertjes stilvalt, draaien al de andere ook niet meer. Deze macht hebben de arbeiders van de toeleveringsbedrijven herontdekt. Vijf jaar geleden waren het ook de arbeiders van Syncreon die werkonderbrekingen voor loonsopslag organiseerden. De staking verspreidde zich als een lopend vuurtje via alle onderaannemers en sloeg uiteindelijk over op Ford zelf.
Ondanks oproepen van de directie en de vakbondstop om terug aan het werk te gaan, houden de arbeiders van de toeleveringsbedrijven het been stijf. Delegees en militanten van Ford die solidariteit met de toeleveringsbedrijven willen organiseren, worden door de secretarissen bedreigd met uitsluiting uit de vakbonden. Anderen krijgen zwijgplicht opgelegd.
Ook wanneer de directie van de vier onderaannemers en de vakbondssecretarissen overeenkomen om geen loon en ook geen stakingsgeld uit te betalen, gaat de staking koppig verder. Over de arbeiders in onderaanneming wordt binnen de vakbonden teveel verteld dat ze moeilijk te organiseren zijn, niet strijdbaar zijn en ook dat ze niet willen deelnemen aan collectieve actie. Dat zou komen omdat het doorgaans jongere mensen, migranten, laag of niet geschoolden en vrouwen zijn. Nochtans zijn de kameraden van SML, Syncreon, IAC en Lear ons een mooi lesje aan het leren in strijdbaarheid, syndicale democratie en rustige vastberadenheid.
Een actiecomité neemt de strijd in handen
Een ander opmerkelijk feit is de oprichting van het ‘actiecomité toelevering’. Duidelijk niet opgetogen door de houding van de vabkondssecretarissen en hoofddelegees van Ford, bezinnen de actievoerders zich over het vervolg van de strijd. Zij herkennen zich niet in de vakbondstop maar willen de vakbond niet de rug toekeren. De vakbond is immers van de arbeiders en van niemand anders. Om de strijd in handen te nemen en te houden, werd een comité samengesteld: van elk bedrijf één of twee vakbondsdelegees en 2 gesyndiceerden zonder formeel mandaat maar met voldoende vertrouwen bij de achterban. De woordvoerder is Patrick Trusgnach, ABVV delegee bij Syncreon. De oprichting van een actiecomité is een goed antwoord op de gebrekkige syndicale democratie en het quasi monopolie van de secretarissen bij onderhandelingen. Het actiecomité vervangt de vakbonden niet maar vult ze aan in de strijd. Dit is haar eisenpakket:
1) Het sociaal plan moet onmiddellijk van start gaan.
2) Zolang het sociaal plan niet afgerond is, mogen er geen auto’s of onderdelen uitgeleverd worden.
3) De hoofdafgevaardigden van de toeleveranciers moeten aanwezig zijn bij de onderhandelingen over het sociaal plan van Ford.
4) Indien er referenda plaatsvinden tijdens de procedure moeten ze los van elkaar georganiseerd worden (Ford/toeleveranciers).
5) Eventuele afkoopsommen of premies moeten altijd in absolute bedragen worden weergegeven, niet in percentages.
6) De stakingsdagen moeten vergoed worden.
Verleden vrijdag ging het actiecomité de eisen voorleggen aan de verzamelde directies en Wim Dries, de burgemeester van Genk. ‘De directies en de burgemeester stonden naar verluidt aan de grond genageld toen het eisenpakket op tafel kwam’, schrijft Het Belang van Limburg. In plaats van te beginnen onderhandelen, staan de mensen van het actiecomité er op de eisen voor te lezen. Zoiets hebben de directies en de burgemeester nog nooit gezien!
Politie intimidatie
De directies beseffen al snel dat ze vanuit hun oogpunt een grote vergissing hebben begaan door het ‘actiecomité’ te ontvangen op het stadhuis van Genk. Het actiecomité ontvangen is immers het comité ‘erkennen’ en tegelijkertijd toegeven dat er een probleem is met de ‘representativiteit’ van de vakbondssecretarissen. Vandaar dat er ‘s anderdaags een bericht wordt opgesteld door de vier directies waarin ze te kennen geven wel te willen onderhandelen maar enkel met de ‘wettelijk’ erkende vertegenwoordigers van het personeel (secretarissen en hoofddelegees van Ford) en dat binnen het wettelijk kader van het sociaal overleg. Het ‘actiecomité’ gaat hiermee akkoord maar vraagt de burgemeester om te bemiddelen in een gesprek met de vakbondssecretarissen waarin zij hun vertrouwen hebben verloren. De verzoeningsgezindheid van het ‘Actiecomité’ wordt de dag daarop beloond met een bezoek van de federale politie. De ‘blokkades’ worden manu militari ontruimd. De toegangswegen naar de bedrijven worden vrijgemaakt. Later worden de blokkades echter weer heropgetrokken en ze houden nog steeds stand. De intimidatie heeft duidelijk niet gewerkt. Later op de dag slagen de actievoerders er ook nog in de ophaling van afgewerkte wagens te verhinderen. Een twaalftal trucks dat was opgedaagd, moet onverricht ter zake rechtsomkeer maken.
Gezien de vastberadenheid van de actievoerders, heeft Ford nu beslist de productie op te schorten wegens overmacht. Het Ford personeel krijgt een werkloosheidsuitkering uitbetaald.
Noch de politie intimidatie, noch het niet erkennen van de staking door de vakbondstop hebben de mensen kunnen aanporren om weer aan het werk te gaan. Ford probeert het dan maar via de rechtbank.
Ford stapt naar de rechtbank
De autoconstructeur slaagde erin van een rechter een vonnis te bekomen ’waarbij werknemers van Ford Genk of van de toeleveranciers, die de productie onmogelijk maken, een boete riskeren van 1.000 euro per inbreuk’. De directie van Ford vraagt respect voor het akkoord dat ze met de vakbonden heeft afgesloten om de productie her op te starten. Maar de blokkades gaan voort ondanks het dwangbevel. Voorlopig is er nog geen deurwaarder of politie opgedaagd om het dwangbevel toe te passen. De burgemeester van Genk heeft openlijk gevraagd geen gerechtsdeurwaarders naar de blokkades te sturen. De sfeer is er immers ‘grimmig’ en hij vreest ‘een escalatie’. De actievoerders zijn zeker van hun stuk. Indien nodig voeren ze actie in het bedrijf zelf als het niet anders kan, vertellen ze aan het piket. Velen vragen zich ook af waarom er geen rechter bestaat die de Ford-directie dwangsommen wegens contractbreuk kan opleggen. Er werd werkzekerheid beloofd tot in 2020. Het staat zwart op wit. Maar de Ford directie gaat vrijuit!
Haar onverschilligheid tegenover de dwangsommen berokkent het aanzien van de vakbondstop verdere schade. "Het is de beslissing van Ford om naar de rechter te stappen. Wat wij daarvan denken, is niet belangrijk" zegt een secretaris van het ACV. Het is een vakbondsprincipe dat rechters, deurwaarders of politie zich niet mogen mengen in de sociale strijd. Niet reageren op zulk een intimidatie is een syndicalist onwaardig.
Steun aan de piketten
Op een week tijd hebben de mannen en vrouwen van de ‘toelevering’ heel wat te zien gekregen: ze zijn op ramkoers met hun directies en die van Ford, de politie is hen komen intimideren aan het piket, de rechter zwaait met een dwangbevel en zware boetes en de vakbondstop weigert hen een stakingsvergoeding uit te betalen. Ze zitten reeds een week zonder inkomsten. De staking blijft echter overeind. Hun actie houdt de druk op de ketel van de pas gestarte onderhandelingen over het sociaal plan. Ford heeft er dringend nood aan dat er wagens van de productielijn rollen. In zulk een situatie hebben de arbeiders en de vakbonden een sterke machtspositie. De volgende dagen is al onze steun broodnodig. Bezoek het piket, breng koffie of iets warm mee.
