Verleden vrijdag (21 oktober) raakte bekend dat de socialistische transportvakbond BTB een ‘akkoord’ heeft gesloten met Uber, het platformbedrijf dat taxiritten en maaltijdleveringen op basis van schijnzelfstandigheid aanbiedt. Het nieuws sloeg in als een bom. Met dit akkoord gaat de vakbond in tegen de gezamenlijke strijd van het Koerierscollectief, de organisatie van Uber-taxichauffeurs (USCP) en ACV United Freelancers. Deze schoven als eisen naar voor: een minimumloon, een regulier werknemersstatuut, het recht op organisatie en veiligheid voor platformwerkers. De BTB doet triomfantelijk uitschijnen dat het akkoord een eerste stap is in de richting van « sociaal overleg » in de sector, maar niets is minder waar.
Sinds twee jaar streven de platformkapitalisten naar een legalisering van hun modus operandi. Nadat ze, dankzij de passieve goedkeuring van de regeringen hun activiteiten en winsten hebben uitgebouwd door de meest essentiële sociale rechten van platformwerkers te schenden, willen ze nu af van de voortdurende dreiging van rechtszaken en slechte pers. Zoals de Uber Files aantonen, deden ze hiervoor, in verschillende landen, beroep bij politici van de systeempartijen. Sinds een jaar proberen ze ook de vakbondsstructuren mee te krijgen. En daar gaat de BTB naar eigen zeggen enthousiast in mee.
Onder de noemer ‘an agreement to disagree’ zullen ze vier keer per jaar ‘overleggen’ en zou de vakbond een werkruimte krijgen in de lokalen van Uber om daar de sociale dienst van het bedrijf te spelen (precies op het ogenblik waarop de collectieven van platformwerkers en het ACV United Freelancers werk maakt van een onafhankelijk koerierslokaal in Brussel!)
Nog schandaliger is waarover niet ‘overlegd’ zal worden. Er zal niet over het inkomen van platformarbeiders gesproken worden, noch over de kwestie van het werknemersstatuut. Zijn dat geen essentiële componenten van het recht op officiële overlegorganen tussen werknemers en bazen? Moet de BTB niet werken aan het organiseren van de koeriers van onderuit om een machtsverhouding op te bouwen zodat ze echt kunnen onderhandelen en zaken verbeteren ? De BTB heeft als het ware hierover een wapenstilstand afgesloten met Uber.
« To bend the knee »
In woorden zegt de BTB op te komen voor degelijke verloning en een daarmee gepaard gaand arbeidersstatuut voor platformwerkers. In de realiteit hebben ze met het ‘akkoord’ een onuitgesproken psychologische trouw uitgesproken aan de platformkapitalisten.
Een voorbeeld daarvan is dat in alle persaandacht die de BTB kreeg, er met geen woord over het corruptieschandaal van de Uber Files werd gerept.
Via het verkrijgen van een lokaal vanwege Uber desolidariseert de BTB zich ook van het concrete project om een onafhankelijk Koeriershuis te openen. Dat zou gerund worden door vakbonden en koerierscollectieven om koeriers beter te kunnen organiseren en in het bijzonder de talrijke ‘mensen zonder papieren’ onder hen.
Ook haalde de BTB de voorbije week haar logo weg van de gezamenlijke flyer voor de betoging van aanstaande dinsdag tegen het voorstel om via de Europese Commissie een zogenaamd ‘derde statuut’ in te stellen. Met zo’n derde statuut zouden de platformkapitalisten hun modus operandi (werknemers tewerkstellen als zelfstandigen) volledig kunnen legaliseren. Zo’n statuut zou zich binnen een termijn van enkele jaren over verschillende sectoren kunnen verspreiden. Het is een aanval op arbeidsrechten vergelijkbaar met het instellen van interimarbeid in de jaren ‘90, waarvan 100.000-en interim werkers de gevolgen dragen en vastzitten in een oneindig web van precaire dag contracten.
Deze voorbeelden tonen nu al aan wat de ware dynamiek is van het ‘agreement to disagree’. Met dit akkoord plaatst de BTB zich in de positie van de ‘sociale’ lakei van Uber. Het akkoord is niet tot stand gekomen op basis van strijd en het opbouwen van krachtsverhoudingen op het terrein, maar via het meest schijnheilige achterkamersyndicalisme waar niemand op het terrein van op de hoogte was. Aangezien de BTB geen terreinwerking noch steun heeft onder de koeriers, ‘bestaat’ ze enkel bij de gratie van Uber. Op deze manier kan een vakbond geen vakbond zijn.
De echte traditie van de strijd tegen de platformen
Niemand wist over deze geheime onderhandelingen. Iedereen die strijdt voor de rechten van koeriers is woedend. Wanneer we deze strategie van de BTB niet tegenhouden, kunnen we ons verwachten aan de groei van de antisyndicale opinies onder koeriers en zal hen organiseren nog moeilijker worden. Natuurlijk zullen we dan opnieuw het geklaag van vakbondsbobo’s horen: « kijk maar, met die koeriers kun je toch geen vakbond bouwen. »
Niets is minder waar. In alle landsdelen zijn er al stakingen geweest. De BTB heeft in juni 2019 zelf een geslaagde staking van koeriers in Gent met overtuiging ondersteund. Waarna die vakbondsmedewerkers zijn weggehaald van dat actieterrein en er niets meer ondernomen is om hier verder op te bouwen.
In het najaar van 2019 probeerde de directie van Deliveroo om de vertegenwoordigers van het Koerierscollectief, waaronder ikzelf, te paaien.We werden op zeer respectvolle manier gecontacteerd en op basis van dezelfde criteria als nu (geen discussie over statuut of inkomens) uitgenodigd voor een gesprek. Wij gingen destijds van het volgende uit: nu wij na acties en stakingen worden uitgenodigd, gaan we daar naartoe met onze agenda: verhoging van de inkomens en met de eis om ook een werknemersstatuut te kunnen kiezen (naast zelfstandige of P2P). Uiteindelijk is hier niets van terecht gekomen omdat Deliveroo plots nog een derde eis stelde: de vakbonden mochten niet meekomen, en eigenlijk zou het Koerierscollectief zich volgens de Deliveroo-manager beter afstand nemen van de vakbonden. Dit was voor ons onaanvaardbaar omdat de vakbonden in de praktijk deel uitmaakten van het Koerierscollectief. Dat is de solidariteit waar het Koerierscollectief voor staat.
Hier zijn ook internationale voorbeelden van. In Italië sloot een ‘vakbond’ met extreemrechtse linken een (officieel) sociaal akkoord met de platformen, dat tegen de eisen van koeriers in ging. Dat akkoord is na snelle éénsgezinde mobilisaties van koerierscollectieven en de grootste Italiaanse vakbond CGIL, verbroken.
Prestigepolitiek
Hoe kan deze nefaste strategie van de BTB verklaard worden? Ongetwijfeld wil de BTB op een bureaucratische wijze haar achterstand ten opzichte van ACV United Freelancers in de sector ‘goedmaken’. Door ‘aan tafel te schuiven’ met Uber, denkt de vakbondsleiding van de BTB om geloofwaardigheid te kweken, los van de eisen van de platformwerkers zelf. Wanneer ze hier mee doorgaan, dan zullen ze binnen afzienbare tijd de rekening door de koeriers zelf voorgeschoteld krijgen in de vorm van extreem-antisyndicalisme.
Het is ook de drang om ‘te bestaan’ en kost wat kost ‘aan tafel te zitten’, desnoods met de gratie van de patroon en zonder steun van een achterban, die dit akkoord verklaart. We zien hier de extreme uitdrukking van een tendens die breder aanwezig is binnen de vakbeweging.
Een andere beweegreden kan zijn dat de BTB-voorzitter Frank Moreels zich kandidaat wil stellen om voorzitter van de Internationale Transportfederatie (ITF) te worden. Zou hij zijn internationaal prestige een boost willen geven met dit verhaaltje van ‘overleg’ afgedwongen te hebben met een van de grootste bedrijven op aarde? Het Belgische akkoord is tevens de praktische toepassing van een Memorandum of Understanding tussen het ITF en Uber, afgelsloten in februari dit jaar.
Verscheur het ‘akkoord’!
Als lid van het ABVV, als ex-maaltijdkoerier en ex-militant van de BTB en nog steeds actief in het Koerierscollectief, is het voor mij glashelder: verscheur dit ‘akkoord’ !
Het ABVV moet solidair zijn met de strijd van de platformwerkers. De socialistische vakbond mag niet buigen voor de platformkapitalisten. Echt sociaal overleg, dat veranderingen kan afdwingen, kan alleen maar tot stand komen op basis van het opbouwen van een machtsverhouding. Dat gebeurt door de focus te leggen op het organiseren van koeriers. Het is het tegenovergestelde van het huidige achterkamersyndicalisme van de BTB.
Bediscussieer deze kwestie op de eerstvolgende vakbondsvergadering en laat onderstaande motie stemmen of individueel ondertekenen. Deze kan doorgestuurd worden naar je eigen secretaris en voorzitter en naar het Koerierscollectief: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. En niet in het minst naar de leiding van de BTB : Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. ; Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
Voorbeeldmotie:
Als leden van het ABVV eisen we de vernietiging van het zogenaamd ‘akkoord om niet akkoord te gaan’ tussen de BTB en Uber. Het ‘akkoord’ vertegenwoordigt een verkeerde kijk op wat een vakbond is en moet zijn. Als vakbond halen we ons bestaansrecht niet uit het ‘rond de tafel zitten’ om over restjes van kruimels te spreken met het patronaat. En zeker niet met de platformkapitalisten die voortdurend de basisrechten van platformwerkers schenden. We willen dat onze vakbond zich baseert op het organiseren van platformwerkers en het ondersteunen van bestaande collectieven om samen met hen de nodige machtsverhouding op te bouwen om inkomen en statuten te verbeteren. Daar moet de nodige aandacht en middelen voor worden vrijgemaakt
