Zwemt u ook in het geld? Nee? U leest dan wel het juiste tijdschrift. Maar u behoort dus zeker niet tot de groep van de rijkste 64.000 Belgen met meer dan 1 miljoen dollar (758.000 euro) in hun ‘portefeuille’, de eigen woning niet meegerekend (Dit was 2006, De Tijd 30/12/06). Misschien behoort u tot de veel , maar dan ook veel grotere groep mensen die moeten leven van hun arbeid of gedoemd zijn te leven van een sociale uitkering.
Blijkbaar circuleerde er vorig jaar een record aan geld bij beleggers en bedrijven. Ze weten ook niet goed wat ze met al dat geld moeten doen. Productief investeren is niet echt voor die nieuwe aristocraten weggelegd. Ze proberen de oude kapitalistische droom waar te maken. Namelijk geld maken met geld zonder de sleur van het produceren.
Vergeet de oude casino’s. Speel op de beurs. De Brusselse beurs boekte eind vorig jaar haar op vier na beste jaarprestatie ooit. De Bel-20, de Belgische beursindex – niet de loonindex die onze lonen en uitkeringen op een slakkengangetje nauwelijks vooruittrekt – sloot af met een jaarwinst van 23 procent. Dit is een verdrievoudiging in waarde sinds maart 2003 (DS 29/12/06). Op de Belgische beurs word er geen ‘bakara’ of roulette gespeeld. Aandelen en obligaties zijn de inzet. Een nieuwe mode drijft ondernemingen meer en meer naar de inkoop van eigen aandelen. Hierdoor stijgt ook de winst per overblijvend aandeel. KBC kondigde vorig jaar een inkoopoperatie aan ter waarde van 3 miljard euro. De grootste aandeleninkoop ooit in ons land.
Luxe en kunst
Maar er zijn nieuwe, spannender spelletjes op de markt. We kenden reeds de ‘hedge funds’ of hefboomfondsen waarmee gouden zaken werden gemaakt. Nu spelen ze met ‘trackers’ en ‘turbo’s’. Dit zijn nieuwe financiële producten waarin verhandeld wordt. ‘Product’ is eigenlijk een bedrieglijke naam voor wat in werkelijkheid speculatie is. Hoogvliegende speculatie of zoals een insider het ooit uitdrukte, een weddenschap op een weddenschap op nog een andere weddenschap. Indien je zekerder wil spelen dan kan je nog steeds wat vastgoed kopen. De woningen zijn de vorige twaalf maanden 11,8 procent duurder geworden tegenover 2005.
Grote interesse ging ook naar de meest luxueuze goederen. Ach, de rijken der aarde zijn een beetje zoals wij: zij lusten ook wel eens een glaasje wijn. Zij hebben wel een voorkeur voor het aanleggen van peperdure wijnkelders. Dit jaar werden kistjes van twaalf goede flessen Bordeaux verkocht voor 6000 euro. Een verdubbeling tegenover het vorige record. De prijs voor kunstwerken ging exponentieel de lucht in. Voor het schilderij ‘Number 5’ van Jackson Pollock werd 140 miljoen dollar neergeteld. Nooit te voren werd een schilderij zo duur verkocht.
Geen kapitalisme zonder armoede
Nooit waren er zoveel superrijken in de wereld. Wereldwijd steeg het aantal zeer rijken, met een kapitaal van meer dan 30 miljoen dollar met 10,2 procent, naar 85.400 (www.marxist.com 22/12/06). Volgens een recente studie van de Verenigde Naties bezit de 2 procent rijkste mensen de helft van de wereldwijde persoonlijke rijkdom. 1 procent van de allerrijksten alleen bezit 40 procent van alle rijkdom. 10 procent van de superrijken bezit 85 procent van de totale rijkdom op deze planeet.
Marx krijgt hiermee weer gelijk. Kapitalisme zorgt nog steeds, eigenlijk meer dan ooit, voor schrijnende ongelijkheid en een epidemie van armoede. “Nooit tevoren circuleerde er zoveel geld in België.” Zeg dat maar eens tegen die 17 procent kinderen tot 15 jaar die in België onder de armoedegrens leven (VRT Nieuws 01/12/06). Sinds 2001 is de armoede bij kinderen toegenomen met 5 procent. De helft van de families van Marokkaanse of Turkse afkomst leeft ook onder de armoedegrens. Dit is geen gevolg van het noodlot. Er zijn geen rijken, er zijn geen kapitalisten zonder armen of zonder mensen die dag in dag uit zwoegen voor een karig inkomen en die uitgebuit worden.
