Kijk, kijk... Nationalisatie is vandaag geen vies woord meer. Toch vinden velen ter linkerzijde het nog altijd moeilijk het kapitalisme zelf in vraag te stellen. De grote boosdoener is immers het 'casinokapitalisme', het 'wilde' kapitalisme, het 'neoliberalisme'. Waarom? Omdat de goedmenende kameraden totaal geen vertrouwen hebben in een eigen, socialistische oplossing, namelijk het in handen nemen van de economische hefbomen door de gemeenschap en dat op internationale schaal.
"De staat moet de economie weer begeleiden", luidt het schoorvoetend. "We willen onze ASLK terug!" Tja, als de toekomst er zo donker uitziet als vandaag, is het logisch dat met veel nostalgie wordt teruggegrepen naar de oude recepten van het Keynesianisme en de gemengde economie. Toch even in herinnering brengen dat juist die economische maatregelen die de economische groei na de Tweede Wereldoorlog hebben ondersteund, zijn uitgemond in de inflatiegolf en recessies van de jaren '70 en '80.
De val van het stalinisme, de deregulering en de verdere ontwikkeling van de wereldeconomie en -handel (door onder meer de integratie van landen als China, Rusland en India) hebben de economische groei van de afgelopen vijftien jaar juist mogelijk gemaakt! Tot een dik jaar geleden waren crisissen niets meer dan een boze droom uit een ver verleden. Het succes van de nieuwe economische opgang en dansende beurzen vertaalde zich in een (vaak onbewuste) participatie van brede lagen van de bevolking in het nu door iedereen zo verguisde ‘casinokapitalisme'.
Zolang ‘iedereen' leek mee te profiteren van dat ‘casinokapitalisme', was er toch geen vuiltje aan de lucht? Het wettelijke pensioen onvoldoende? Geen probleem: de privé-sector brengt de oplossing met de pensioenfondsen van de tweede en derde pijler. De rente is laag? Geen nood, we hebben gesofisticeerde financiële producten met een veel interessanter rendement. Schrik voor risico's? No worries! We vinden wel een product dat overeenkomt met uw conservatief beleggingsprofiel: aandelenfondsen met kapitaalgarantie! Gered! Tot de financiële instelling die ervoor waarborg staat failliet gaat natuurlijk. Alleen was dat scenario een jaar geleden ondenkbaar. Waar waren de criticasters van het casinokapitalisme toen?
Nee mensen, dat zogenaamde casinokapitalisme is geen aberratie, maar zit ingebakken in het systeem zelf. Het is de aard van het beestje. Het is een logische ontwikkeling. Ik begrijp eerlijk gezegd niet waarom na 200 jaar kapitalistische ontwikkeling telkens weer ‘iedereen' stomverbaasd staat als er een serieuze crisis uitbreekt. Nu troost je, "wat we nu meemaken, komt maar een keer voor om de tachtig jaar", hoorde ik onlangs door een of andere spindokter op tv. Alsof het een natuurwet betreft. Geen wonder dat Het Kapitaal van de oude Marx weer verkoopt als zoete broodjes. Toch een sector die het goed doet. Is die drukkerij beursgenoteerd?
Overgenomen van de blog van Jean Lievens.
Lees ook ons artikel Kan het keynesianisme de economische crisis oplossen? (2002)
