Nu de samenleving begint te heropenen, hoopt de heersende klasse op een terugkeer naar ‘hoe het was’. Maar de toekomst zal in niets lijken op het verleden. Er komt een diepe depressie op ons af, die ons dreigt terug te werpen naar de jaren dertig. Het is tijd om te strijden voor een revolutionaire verandering.
Met de versoepelingen van de lockdown, bevinden we ons in een periode van schijnbare kalmte. Het is echter de kalmte voor de storm.
In de haastigheid van de opeenvolgende gebeurtenissen, en zeker in deze tijden, is het mogelijk om in de war te geraken. De gebeurtenissen volgen elkaar zo snel op dat er nauwelijks tijd is om op adem te komen. Daarom is het belangrijk om af en toe even stap terug te zetten om het grotere plaatje te zien.
De Bank of England heeft verklaard dat huidige crisis dieper is dan alles wat we de laatste 300 jaar hebben meegemaakt. De economie van de Verenigde Staten – het machtigste kapitalistische land ter wereld – daalde met een fenomenale 52,8 procent in het tweede kwartaal van 2020 volgens de Atlanta Federal Reserve. De Chinese economie kromp met 6,8 procent in de eerste drie maanden van 2020, een contractie van een omvang die ze niet eerder hadden gezien. De Britse economie daalde alleen al in april met 20,4 procent, volgend op een daling van 5,8 procent in maart, een eerder record.
Het kapitalistische systeem staat op instorten. Uit pure wanhoop zijn er biljoenen dollars in de economie gepompt door regeringen en centrale banken, in een poging deze te ondersteunen. De US Federal Reserve breidt haar financiële balans uit met 12 biljoen dollar, tweemaal zoveel als in 2008. Anderen volgden dit voorbeeld. De stijging in de verhouding tussen de Britse overheidsschuld en het nationaal inkomen is het hoogste in 57 jaar – bijna 100 procent van het BBP en het blijft stijgen.
Dit is volkomen ongekend en ronduit catastrofaal. Het representeert een beslissend keerpunt in Groot-Brittannië en de rest van de wereld. Henry Kissinger, een strateeg van het kapitaal, waarschuwde voor een “wereld in vuur en vlam”.
Oorzaak en gevolg
De huidige pandemie was niet de oorzaak van deze neergang, maar slechts een uitlokkende factor. Desalniettemin heeft de omvang van de uitbraak de crisis zeker verergerd.
“De pandemie was slechts de aanzet voor een recessie die reeds naderde”
Verklaarde de Financial Times op 3 juni in een ongewoon openhartige bekentenis.
Er zijn echter tekenen dat er een tweede golf zit aan te komen. Oorzaak is gevolg geworden en gevolg is oorzaak geworden.
Marx legde uit dat van zodra een sociaal systeem niet in staat is om de productiekrachten – namelijk de economie – te ontwikkelen, het in een crisis terechtkomt en er een tijdperk van sociale revolutie opent. Dit is precies de periode die we nu zijn ingegaan.
Dit is geen gewone crisis, maar een endemische crisis die de totale uitputting van het kapitalistische systeem weerspiegelt. We zijn een nieuwe werelddepressie ingegaan, erger dan in de jaren dertig. Het zal jaren duren, zonder een einde in zicht. Ook een handelsoorlog lijkt zeer waarschijnlijk, aangezien landen zullen proberen hun weg uit de crisis te exporteren.
“Tenzij instellingen zoals het IMF en IADB (Inter-American Development Bank) hun kredietverlening sterk opvoeren, zou een nieuwe golf van wanbetalingen ons terug kunnen katapulteren naar de jaren dertig”
Zegt de Financial Times. Maar in werkelijkheid maakt het niet uit wat ze doen.
“Dit is een diep ontnuchterende visie, waarbij de crisis waarschijnlijk langdurige littekens zal achterlaten en wereldwijd grote uitdagingen zal opleveren”
Zegt Ceyla Pazarbasioglu van de World Bank Group.
Klassenstrijd
In de jaren ‘30 werd de Grote Depressie, zoals die bekend was, pas ‘opgelost’ door de verwoestingen van de Tweede Wereldoorlog
Een volgende depressie, dieper dan we ooit gekend hebben, kan niet beëindigd worden door een wereldoorlog. Zo’n oorlog – in het huidige tijdperk van kernwapens – is uitgesloten, het zou de planeet vernietigen. In dat geval worden alle tegenstellingen van de kapitalistische crisis geïnternaliseerd. Om die reden staat er geen oorlog, maar klassenstrijd op de agenda.
Deze depressie betekent permanente massale werkloosheid. Alleen al in de Verenigde Staten zijn er 45 miljoen arbeiders verdreven uit de fabrieken – zo’n 25 procent van de beroepsbevolking. In Groot-Brittannië zijn er meer dan 9 miljoen arbeiders tijdelijk werkloos.
Met deze doodsstrijd van het kapitalisme zijn vicieuze besparingen en dalende levensstandaarden aan de orde van de dag. Naarmate de tijdelijke werkloosheid afloopt, zal de werkelijke situatie steeds meer aan het licht komen.
Op basis van deze gebeurtenissen, wordt het bewustzijn getransformeerd naarmate mensen zich realiseren dat er geen terugkeer zal zijn naar ‘normaliteit’ zoals voordien. De massabeweging in de Verenigde Staten is hier een voorbeeld van. Miljoenen zullen radicaler gaan denken en zelfs revolutionaire conclusies trekken.
Deze crisis stelt essentiële vragen voor de arbeiders- en vakbeweging. De ‘business as usual’ van het verleden is volkomen verouderd. We moeten alle conclusies trekken uit deze ongeziene situatie.
De heersende klasse bereidt een gigantisch offensief tegen de arbeidersklasse voor met enorme bezuinigingen, jobverlies en aanvallen op lonen en arbeidsvoorwaarden. Dit betekent een totale klassenstrijd, die een bedreiging vormt voor alle verworvenheden van het verleden.
De catastrofe van het kapitalisme
De keuze is duidelijk: hiervoor buigen en het kapitalistische systeem accepteren, of vechten om het omver te werpen. Er is geen middenweg. Een terugkeer naar ‘de goede oude tijd’ is uitgesloten. De vakbonden en arbeidersorganisaties worden ofwel ‘luitenanten van het kapitaal’ ofwel transformeren ze zichzelf in echt revolutionaire organisaties.
We moeten de arbeiders de waarheid vertellen: met het kapitalistische systeem zal er voor hen niets minder dan een catastrofe volgen. Het is essentieel dat de beweging een revolutionair perspectief aanneemt, of ze zal worden neergeslagen.
Geconfronteerd met dit offensief moeten we elke aanval weerstaan. In het licht van massale ontslagen moeten we vechten voor werkverdeling zonder loonverlies. In het geval van sluitingen zouden er fabrieksbezettingen moeten zijn, met het oog op nationalisatie ervan onder arbeiderscontrole. We moeten ons verzetten tegen alle loonsverlagingen en vechten voor een echt leefbaar loon.
Geconfronteerd met deze niet eerder geziene depressie, moet de economie uit de handen van de kapitalisten genomen worden en in de handen van de van de arbeidersklasse worden geplaatst. Op deze manier kunnen we de economie rationeel plannen naar onze behoeften, en niet voor de winsten van de banken en monopolies.
Grijp het moment
De strijd moet ook verder gezet worden om de linkse partijen te ontdoen van carrièremakers en te vechten voor een gedurfd socialistisch programma – niet om het kapitalisme op te lappen, maar om het omver te werpen. Dit lijkt voor velen misschien onrealistisch, maar we leven in ongekende tijden. Dingen die de ene dag onhaalbaar lijken, zijn de volgende dag te realiseren. Bovenal bevinden we ons in een periode van scherpe en plotselinge veranderingen.
Ted Grant, die hielp de Internationale Marxistische Tendens te stichten, legde in 1992 uit dat het einde van de Sovjet-Unie een belangrijke gebeurtenis was, maar het zou niets zijn in vergelijking met de ineenstorting van het kapitalisme. Deze voorspelling wordt voor onze ogen gerealiseerd.
De oproep om de arbeidersbeweging te herbewapenen moet hand in hand gaan met de opbouw van een marxistische organisatie in België en internationaal. Als leidraad om actie te ondernemen zijn de ideeën van het marxisme nog nooit zo relevant geweest.
De wereld staat in vuur en vlam. We moeten het moment grijpen en strijden om de samenleving te veranderen.
Lees hier het originele artikel: http://www.marxist.com/world-on-fire-capitalism-in-meltdown.htm
