Tijdens de pandemie vinden er verkiezingen plaats in twee zwaar getroffen buurlanden. Op 6 juni, in de tweede ronde van de presidentsverkiezingen in Peru, moet Pedro Castillo van Peru Libre, de leider van de lerarenstaking van 2017, het opnemen tegen rechtse kandidaat Keiko Fujimori. In Ecuador moest kandidaat van het linkse UNES, Andrés Arauz het opnemen tegen de bankier en vertegenwoordiger van de kapitalistische oligarchie Guillermo Lasso. Tijdens de tweede ronde op 11 april ging Lasso er met de overwinning vandoor. Echter, de verkozen kandidaten in Peru en Ecuador laten de scherpe politieke polarisatie en diepe onvrede met de status quo zien.
In Ecuador slaagde Arauz erin om in de tweede ronde zijn overwinning in de provincies van de eerste ronde vast te houden. Hij werd echter zwaar verslagen in de hoofdstad Quito, en vooral in de Andes- en Amazone-provincies, die de hoogste concentraties inheemse bevolking hebben. Een van de belangrijkste factoren voor Arauz’s nederlaag was het grote aantal stemmen voor Yaku Pérez in de tweede ronde. Pérez presenteerde zich als de inheemse kandidaat en trad op als de kandidaat van Pachakutik, de politieke vleugel van CONAIE, de massale inheemse boerenorganisatie. Het officiële advies van Pachakutik was om een ongeldige stem uit te brengen. De overgrote meerderheid daarvan zouden anders stemmen voor Arauz zijn geweest. De strategie van Pachakutik was dus bedoeld om Lasso aan een overwinning te helpen. Het is duidelijk dat hun oproep in de tweede ronde het beoogde verschil gemaakt heeft.
Yaku Pérez vertegenwoordigde de rechtervleugel van CONAIE en Pachakutik. Tijdens de campagne deed hij er alles aan om afstand te nemen van de massamobilisaties van de oktoberopstand uit 2019. In de nasleep van de eerste ronde flirtte Pérez openlijk met het idee van een alliantie tussen de rechtse Lasso en Pachakutik in een gemeenschappelijk front tegen Arauz. Dit idee zou op grote schaal zijn afgewezen door leden van de CONAIE, die net hadden deelgenomen aan de oktoberopstand tegen het beleid dat Lasso vertegenwoordigt. De leiders van Pachakutik hebben duidelijk de belangen van de inheemse bevolking, arme boeren en arbeiders verraden en hebben de kandidaat van de kapitalistische oligarchie aan de macht laten komen. Een regering onder Lasso zal zeker geen sterke regering zijn. Het zal niet lang duren voordat arbeiders en boeren gedwongen worden de straat op te gaan om tegen Lasso en zijn beleid te vechten.
Peru
Ondertussen zijn de verkiezingen in Peru nog niet over. Pedro Castillo van Peru Libre won de eerste ronde van de presidentsverkiezingen tegen alle verwachtingen in. De verrassende overwinning van Castillo kan alleen worden verklaard als gevolg van de diepe crisis van het regime in Peru. Een van de centrale leuzen van zijn campagne, 'Geen armen meer in een rijk land', vertegenwoordigt de enorme frustratie die onder de massa’s van Peru is opgebouwd tegen de kapitalisten, de multinationals en de politieke elites. De heersende klasse in Peru is ook doordrongen met racisme en klassenverachting jegens de inheemse bevolking, de arbeidersklasse en boerenmassa’s.
Peru Libre beschrijft zichzelf als een ‘marxistisch-leninistische’ partij en gebruikt het woord ‘socialistisch’ openlijk in haar programma en agitatie. Castillo stelt voor om alle contracten met multinationals te herzien zodat in plaats van 70% van de winst te ontvangen en 30% aan de staat over te dragen, het andersom is. Met dit geld stelt hij een ambitieus programma voor om investeringen en openbare diensten te financieren waarbij 10% van de nationale begroting wordt besteed aan onderwijs, een alfabetiseringscampagne wordt georganiseerd en het recht op gezondheidszorg wordt gegarandeerd.
De heersende klasse zal met alle middelen Castillo proberen te verslaan. Tegelijkertijd zal ze, gezien de mogelijkheid dat Castillo de verkiezingen kan winnen en president wordt, alle mogelijke druk op hem uitoefenen om zijn programma en taalgebruik te matigen. Hij zal onvermijdelijk worden geconfronteerd met een felle reactie van de kapitalisten en het imperialisme, voor wiens belangen en privileges zelfs het beperkte programma van Peru Libre een bedreiging vormen.
Het imperialisme en de lokale kapitalisten zijn niet in staat de enkele beperkte progressieve hervormingen door te voeren. De crisis waarmee Peru wordt geconfronteerd maakt deel uit van de wereldcrisis van het kapitalisme, dat nergens meer in staat is hervormingen te implementeren. Het kan geen kwestie zijn van de ruwe randen van het systeem glad strijken. Het kapitalistisch systeem zelf is tot op het bot verrot en moet omvergeworpen worden. Daarom is het juist de taak om de grenzen van het kapitalistische systeem te doorbreken, door de onteigening van de rijken, de nationale oligarchie en de multinationals. Alleen op deze basis kunnen we ervoor zorgen dat er geen armen zijn in een rijk land'. Daarvoor moet de arbeidersklasse regeren met de steun van de arme boeren op basis van een revolutionair en internationalistisch perspectief.
Hiervoor kunnen we ook lessen trekken uit Ecuador. De les van de verkiezing van Lasso is dat arbeiders en boeren onder geen enkele omstandigheid de kandidaat van de kapitalisten kunnen steunen, omdat die steevast een beleid voor de heersende klasse zal toepassen ten koste van de onderdrukten. Het is niet genoeg om slechts een regering omver te werpen, de arbeidersklasse moet de macht overnemen en daarvoor heeft ze een revolutionair leiderschap nodig dat de taak aankan.