Lal Khan is de pennaam van de hoofdredacteur van de Asian Marxist Review en het Pakistaanse tijdschrift 'Klassenstrijd'. Hij schijft wekelijks een column in het Pakistaanse dagblad Daily Times. In dit artikel stelt Lal Khan dat in Egypte "net zoals in Tunesië de massa's hebben aangetoond dat de algemeen heersende opvatting, verspreid door de meeste media, dat er tegenover de pro-imperialistische despoten van het Midden-Oosten maar één oppositie bestaat, dat van de moslimfundamentalisten, niet klopt met de werkelijkheid."
Het meest in het oog springende kenmerk van een revolutie is dat de massa’s hun angst voor het repressieapparaat van de staat verliezen. Wat momenteel in de straten van Egypte gebeurt is daar een sprekend voorbeeld van. De druk van een massale opstand maakt komaf met de vastgeroeste ideeën in de hoofden van de gewone soldaten en het leger begint barsten te vertonen langs de klassieke klassenlijnen. Er ontwikkelt zich een vreemde verbondenheid tussen de veiligheidsdiensten en de massa’s, die ze verondersteld worden te onderdrukken. Er speelden zich de voorbije dagen onthutsende scènes af in Caïro, de grootste stad in de Arabische wereld. De soldaten op hun tanks werden hartelijk omhelsd door de betogers. Toen op 31 januari een vliegtuig laag over het plein scheerde, ongetwijfeld met de bedoeling de menigte angst aan te jagen en te intimideren, werd de piloot begroet met applaus en gejuich. En op de beelden was duidelijk te zien dat hij verbouwereerd terugwuifde.
Deze revolutionaire opstand heeft alle sceptici en cynici zowel van de linker- als de rechterzijde in hun blootje gezet. Zij waren er rotsvast van overtuigd dat er nergens in de Arabische wereld nog een revolutionaire beweging mogelijk was. Ze zijn nu ongetwijfeld aan het bekomen van een diepe shock! Ook hier hebben de massa’s zoals in Tunesië aangetoond dat de algemeen heersende opvatting, verspreid door de meeste media, dat er tegenover de pro-imperialistische despoten van het Midden-Oosten maar één oppositie bestaat, dat van de moslimfundamentalisten, niet klopt met de werkelijkheid. Het feit dat er overal in de betogingen in Tunesië, Jordanië, Yemen en Egypte tientallen rode vlaggen met hamer en sikkel meegedragen werden is het symbolisch bewijs dat er wel degelijk linkse stromingen aanwezig zijn.
Het heeft 59 jaar geduurd vooraleer de huidige revolutionaire opstand uitbrak. In 1952 werd de corrupte en despotische monarchie van koning Farouk omvergeworpen door radicale linkse officieren, hierin gesteund door een gelijkaardige massabeweging. Jamal Abdul Nasser, een groot-Arabisch socialist, kwam aan de macht en voerde radicale hervormingen door. Dit had een domino-effect op de gehele Arabische wereld. Van Yemen tot Syrië, en van Algerije tot Irak en Soedan, overal werden de rechtse despotische regimes omvergeworpen door deze beweging.
Na de Eerste Wereldoorlog hebben de imperialistische overwinnaars de Arabische wereld verdeeld door artificiële staten en grenzen te creëren. Op die manier kon het plunderen ongehinderd blijven voortduren. Door het Sykes-Picat-verdrag van 1916 verdeelden Frankrijk en Groot-Brittannië onder elkaar de controle over Irak, Syrië, Jordanië en Libanon. Op dezelfde manier kregen de Britten het mandaat om een Joodse staat te bouwen op Palestijns grondgebied door de overeenkomst van Balfour.
De onlusten in de nasleep van de Tweede Wereldoorlog leidden tot een revolte tegen het imperialistische juk en de uitbuiting van het Midden-Oosten. Maar door het ineenstorten van de Sovjetunie en de kapitalistische degeneratie van de Chinese bureaucratie begonnen de meeste regimes in de Arabische regio ook te degenereren en was het imperialisme in staat om haar greep opnieuw te verstevigen in de jaren ’80 en ’90 van de vorige eeuw.
De huidige opstanden vormen een keerpunt in de regio. In Egypte en elders ligt de hoofdoorzaak van de beweging in de steeds erger wordende economische crisis met prijzen die de pan uit swingen, torenhoge armoede, werkloosheid en alomtegenwoordige corruptie.
De diepe haat die de massa’s beweegt tegen Moebarak en andere despoten komt voort uit deze groeiende uitbuiting en onderdrukking.
De westerse intelligentsia en de media proberen de echte oorzaken te verdoezelen en de sociale werkelijkheid te herleiden tot een politieke formule. Dat zal tot niets leiden. De imperialisten zijn verschrikt door deze spontane uitbarsting van de onderdrukte Arabische massa’s. Een doorsnee Amerikaanse krant schreef: “De VS ondersteunde Moebarak omdat ze bang waren van twee dingen: een nieuwe Khomeini en een nieuwe Nassar. Beide bezorgdheden blijven vandaag onverminderd geldig.”
De moslimfundamentalisten en de imperialisten zijn oude minnaars. De Amerikanen stonden per slot van rekening in de jaren 1950 aan de wieg van de Moslimbroeders, in een poging om de omverwerping van het kapitalisme in Egypte te verhinderen. El Baradei is een overgangsfiguur en zou voor een korte tijdspanne kunnen ingezet worden om de westerse belangen te dienen. De CIA is hoogst waarschijnlijk al geheime onderhandelingen gestart met de Moslimbroeders met het oog op de toekomst. Maar met de rampspoedige ontwikkelingen van de kapitalistische crisis in het vooruitzicht zal dat geen zoden aan de dijk brengen en zeker geen stabiliteit in Egypte.
De liberale seculiere heersers en de moslimfundamentalisten zijn aanhangers van hetzelfde economische systeem: het kapitalisme. De kapitalistische crisis zal niet zomaar van vandaag op morgen voorbij zijn, niet op wereldschaal en zeker niet in Egypte. Er zal dan ook geen ruimte zijn om belangrijke hervormingen voor de massa’s te bekostigen.
Hoe dan ook, revoluties van deze omvang en intensiteit kunnen niet eeuwig blijven duren. Het is mogelijk dat de beweging ontspoort of uitgeput raakt. Ook Moebarak zou zich nog een tijdje kunnen handhaven, zelfs na een beweging die zijn ondergang zou moeten inluiden.
Het ergste gevolg van leven onder een jarenlange dictatuur is dat het bewustzijn van de massa’s teruggeslagen wordt en dat er illusies in toevallige personen en in de burgerlijke democratie ontstaan. Dat is nog meer het geval wanneer een revolutionaire beweging opstaat zonder de aanwezigheid van een revolutionaire partij. Een partij met een solide ideologische onderbouw, een flexibele strategie en tactiek en een goed opgeleid kader die de burgerlijke staat kan vervangen.
Ongelukkig genoeg is dat het geval in Egypte op dit ogenblik. Een revolutionair elan trekt over het land maar de subjectieve factor ontbreekt die deze revolutie kan leiden naar een socialistische overwinning. Trotski schreef in 1938: “De historische crisis van de mensheid is vandaag herleid tot de historische crisis van de revolutionaire leiding.” Hoe waarheidsgetrouw klinkt dit voor de situatie vandaag in het Midden-Oosten en in Egypte.
Dit betekent dat het proces nog meer uitgestrekt en ondoorzichtig zal verlopen. Maar deze revolutie heeft de situatie tot het punt gebracht waar geen terugkeer meer mogelijk is. Het zal geen 59 jaar meer duren vooraleer opnieuw een massaopstand uitbreekt. Het is het begin en niet het einde van een periode van klassenstrijd en revoluties. De geschiedenis gaat spaarzaam om met de middelen. De voorbije 30 jaar was er een relatieve windstilte in de klassenstrijd en de invloed van reformistische en stalinistische ideeën bij de arbeidersbeweging is weggedeemsterd. Een socialistische verandering van de samenleving blijft meer dan ooit het enige pad dat naar een oplossing leidt.
