“Wanneer de leiders over vrede spreken, weet het volk dat er oorlog op komst is” (Bertolt Brecht)
De gebeurtenissen in Afghanistan voltrokken zich de voorbije weken met een ongekende snelheid. In minder dan een week werden de Taliban verdreven uit alle noordelijke steden van Afghanistan, inclusief hoofdstad Kabul en het zuidelijke Kandahar. Hoe valt het te verklaren dat een regime dat een maand geleden nog 90 procent van het land controleerde, nu opeens van het strijdtoneel lijkt te zijn verdwenen? Alles wijst er echter op dat de oorlog nog maar net begonnen is.
Nederlaag of tactische terugtrekking?
Tony Blair – het meest gehoorzame schoothondje van de Amerikaanse imperialisten – was er als de kippen bij om de recente gebeurtenissen als een “definitieve nederlaag” voor de Taliban te omschrijven. Verontwaardigd wuifde hij elke suggestie weg dat de terugtocht wel eens een vooraf vastgelegde strategie geweest zou kunnen zijn. Zoals gewoonlijk was de Britse Eerste Minister ‘meer pausgezind dan de paus’. De verklaringen van Amerikaanse woordvoerders wierpen een ander licht op de zaak en gaven toe dat de overname van Kabul inderdaad deel zou kunnen uitmaken van een Talibanstrategie. Deze meer ernstige strategen van het kapitaal begrijpen tenminste de gevaren die kunnen ontstaan als men zijn eigen propaganda begint te geloven.
Wat het meest in het oog springt, is dat Kabul ingenomen werd met bijzonder weinig bloedvergieten. Noch de Amerikaanse bombardementen noch het offensief van de Noordelijke Alliantie (NA) kunnen dit verkla-ren. De Taliban hebben een ervaren leger met vele veteranen van de oorlog tegen de Sovjetunie in haar rangen. In de weken vòòr een van de eerste steden, Mazar-e-Shariff, in handen viel van de NA, sloegen de Taliban meerdere aanvallen van de NA af. Deze laatste moest zelfs toegeven dat het de tijd niet had om een grootscheeps offensief te lanceren.
In de meeste gevallen was de terugtrekking van de Talibantroepen deel van een opgezet plan. De weinige gevechten die voorvielen waren in feite achterhoedegevechten, vaak uitgevoerd door weinig betrouwbare buitenlandse bondgenoten (Pakistaanse vrijwilligers bijvoorbeeld). Nu bevinden deze fundamentalisten zich op vertrouwd terrein tussen een in hoofdzaak Pataanse bevolking. In de onherbergzame bergen kunnen ze de tactiek van positionele, frontale oorlogsvoering laten varen voor een meer traditionele Afghaanse oorlogsstrategie: guerrillastrijd. De Taliban mogen dan de steden prijs gegeven hebben, dat is niet de plaats waar oorlogen gewonnen worden in Afghanistan.
Politieke handgranaten
Met de overhandiging van de steden aan de NA, hebben de Taliban in feite twee politieke handgranaten naar de VS geworpen.
Eerst en vooral zien we nu een crisis in de relaties tussen de VS en Pakistan. Pakistan heeft Afghanistan steeds als een vazalstaat gezien en haar geheime dienst, de ISI, bracht ironisch genoeg samen met de CIA de Taliban aan de macht, teneinde via deze laatste het land te controleren. Nu zal Islamabad ervoor zorgen dat het niet al zijn invloed over Afghanistan verliest ten voordele van Rusland en Iran, die beide de NA steunen. Musharraf, ‘president’ van Pakistan – voorheen ook wel bekend als ‘dictator’, maar nu staat hij aan ‘onze’ kant! – gaf al te kennen dat een overgangsregering onder controle van de NA en louter bestaande uit etnische minderheden (Tadzjieken, Oezbeken en Hazaren) uitgesloten is.
Een tweede granaat is de NA zelf. Deze zgn. Alliantie is allesbehalve verenigd, maar bestaat uit de meest diverse en tegenstrijdige splintergroepjes, die elkaar vroeger vaak bevochten hebben naar aloude Afghaanse traditie. Nu de gemeenschappelijke vijand verdwenen is, zullen de aanwezige tegenstellingen weer aan de oppervlakte komen. Het adagium “de vijand van mijn vijand is mijn vriend” (een cynisch principe waar de VS-imperialisten overigens heer en meester in zijn), is niet langer geldig. Een bloedige burgeroorlog ligt in het verschiet, waarbij jammer genoeg de gewone bevolking weer eens zal moeten lijden onder de plunderingen, verkrachtingen en enge belangen van kleine groepen fundamentalisten.
De ‘vreugde’ van George Bush
De Amerikanen keken met afgrijzen naar de bezetting van Kabul door de NA-troepen, maar ze konden niet anders dan hen en public te steunen. Na een maand van bombardementen die nauwelijks enig resultaat opleverden, vormde dit de grootste militaire doorbraak sinds het begin van de campagne. Bush bestempelde hun snelle opmars als “een grote vooruitgang” met het oog op het opruimen van de terroristen van Al Qaeda. Achter de schermen is hij echter al bezig te manoeuvreren tegen zijn “bondgenoten”.
Onder druk van Musharraf waarschuwde hij op 10 november de NA om onder geen beding Kabul vroegtijdig in te nemen, maar een paar dagen later was de inname van de hoofdstad al een feit. Dit openlijk tarten van de instructies van de Amerikaanse president was een waarschuwing aan het Westen dat de NA niet zomaar de marionet wou zijn van de VS. Dat belooft voor de toekomst. Een conflict tussen de VS en de NA is niet meer veraf.
De overwinningen van de NA betekenden een enorme opsteker voor de moraal van hun soldaten en commandanten. Immers, hadden ze nu niet genoeg overwinningen behaald om de politieke leiding over het land op te eisen? Dit vormt precies de reden waarom de Amerikanen en de Britten de Verenigde Naties opdragen om tussenbeide te komen, zogezegd om “humanitaire redenen”. (zie het aansluitend artikeltje over de Verenigde Naties)
De veranderde militaire situatie heeft de plannen van de Amerikanen gedwarsboomd om een politieke oplossing op te leggen die in hun eigen belang zou zijn. Zoals altijd is het doorslag-gevende argument de kwestie bewapening. Door de aftocht van de Taliban is de enige bewapende macht de NA. De enige manier om hen onder controle te houden en te voorkomen dat ze de macht grijpen, is ertegenover de militaire macht van Groot-Brittannië en Amerika te stellen, vandaar de grondtroepen. Dit is echter een uiterst riskante operatie. Men zendt nu troepen in een explosieve omgeving die niet te controleren valt. De verschillende groepjes hebben niet eens een staakt-het-vuren afgekondigd. Welke VN-landen zouden bereid zijn in dergelijke chaos troepen te sturen? Enkel de VS en hun buitenlandse knechten, Groot-Brittannië en Turkije. Zo zal dit helemaal geen VN-troepenmacht zijn, maar een Amerikaans leger onder een VN-façade.
Ook hier kent de misselijkmakende hypocrisie geen grenzen. Toen de Taliban tot een vijftal jaar geleden scholen vernielden, bibliotheken platbrandden en hele bevolkingsgroepen afslachtten, zweeg het Amerikaanse imperialisme niet alleen als vermoord, maar bleven ze de Taliban actief steunen. Toen hadden ze immers nog de hoop op een pijpleiding doorheen Afghanistan waar Amerikaanse multinationals winsten uit zouden kunnen puren. De Taliban verraadden de VS echter, waardoor de “vrijheidsstrijders” na 1997 opeens “vijanden van de beschaving” werden. Op een gelijkaardige manier kan het de NA vergaan.
Een brede regering?
De Amerikanen praten over een “brede regering van nationale eenheid”, maar dit is geheel denkbeeldig gegeven de huidige situatie. De mannen met het geweer in de hand, en niet de politici in Washington en Peshawar, beslissen over de toekomst van het land. Het probleem met een ‘brede’ regering is hoe breed ze zou zijn en wie de echte macht mag uitoefenen.
Op dit moment blijft al het gepraat over een brede overgangsregering bij hele mooie woorden. Het probleem is dat op dit moment slechts één groep de macht heeft in Kabul, en ook wapens heeft. De NA heeft nu al alle ministerposten naar zich toegetrokken. Waarschijnlijk zullen ze er wel een paar dienen af te staan, maar twee ministerposten zullen ze zeker niet uit handen geven: die van Defensie en die van Binnenlandse Zaken – het leger en de politie. Engels stelde lang geleden al dat de staat in laatste instantie bestaat uit “een bende gewapende mannen”. De ‘staat’ onder de Taliban (in hoeverre men dat nog een staat kon noemen natuurlijk) werd in stand gehouden op basis van terreur en de passiviteit van de massa. Met de terugtrekking van de Taliban bleef er een vacuüm over dat de NA nu ingevuld heeft. Alle pogingen van de Amerikanen om een “brede” regering in elkaar te knutselen zijn mislukt. De NA zal hoogstens eens lachen als de VS komen smeken om de 87-jarige verbannen Pataanse koning, Zahir Shah, op te nemen als hoofd van de nieuwe staat. Dit toont de grenzen aan van het Amerikaanse imperialisme: niet alle marionetten dansen zoals hen wordt opgedragen.
Zinken in het Afghaanse drijfzand
Ondanks alle felicitaties voor zichzelf, strompelen de Amerikanen gewoon verder in het donker, op zoek naar een uitgang. Weer eens zien we hoe de heersende klasse niets op voorhand uitgedacht heeft en een ongelooflijke arrogantie, maar bovenal een ongeziene dwaasheid aan de dag legt. “Operatie Enduring Freedom” (voorheen: “Operatie Infinite Justice”) hebben we in onze VONK-brochure terecht bestempeld als “Operatie Infinite Madness”.
De Taliban mogen zich dan teruggetrokken hebben in de bergen, van daaruit kunnen ze nog steeds bloedig toeslaan met hun guerrillatactieken. Britse en Amerikaanse troepen zullen zich genoodzaakt zien commando’s te sturen in de bergen, alwaar ze een makkelijke prooi zullen zijn. Slachtoffers zijn onvermijdelijk, wat ongetwijfeld zijn weerslag zal hebben op de publieke opinie in het Westen.
De VS hadden gehoopt een snelle, klinische ingreep aan te brengen. Nu zien we dat het conflict steeds complexer wordt en er geen einde in zicht lijkt. Ze zullen troepen gestationeerd moeten houden in Afghanistan, maar ook in Pakistan. Dit laatste land is nog onstabieler dan voorheen. Musharraf loopt het risico van een staatsgreep vanuit het leger, hoewel de CIA er alles aan zal doen dit te verhinderen. Als de burgeroorlog uitdijt naar Pakistan kan dat verschrikkelijke gevolgen hebben. We moeten ons maar even inbeelden wat een vijand van de VS zoal kan aanvangen met de kernwapens van Pakistan.
In ieder geval moge het duidelijk zijn dat de Amerikanen zich in een veel benardere situatie bevinden dan vòòr ze aan hun bommencampagne begonnen. Als het doel van deze operatie was om het terrorisme te bestrijden, zijn ze er mooi in geslaagd het tegenovergestelde te bereiken. Vòòr deze tragische gebeurtenissen konden de imperialisten het zich veroorloven om een veilige afstand te behouden van de uitbarstingen en oorlogen in dit deel van de wereld. Nu zijn ze er echter volledig in verstrikt. Door hun onverantwoorde acties sinds 11 september, zijn de VS en Groot-Brittannië aan het zinken in het drijfzand, en zal het moeilijk blijken om zich er zelf uit te trekken.
(deels gebaseerd op Alan Woods’ artikel op: www.marxist.com/Asia/is_the_war_over.html en de uitstekende ‘intelligence service’ www.stratfor.com)
