Afgelopen vrijdag was er een grote studentendemonstratie in Amsterdam. Op de Dam kwamen zo’n 5.000 studenten bijeen om te protesteren tegen de enorme bezuinigingen op het hoger onderwijs. Tegelijk waren er in Utrecht, Nijmegen en Wageningen demonstraties van honderden studenten. De grootste demonstratie in jaren, en de strijd is nog niet gestreden.
Kabinetsplannen
Het kabinet Rutte wil bezuinigen op hoger onderwijs, en flink wat! Voor studenten die langer over hun studie doen dan gepland, onafhankelijk van de oorzaak of reden, wordt het collegegeld verhoogd naar 5.000 euro per jaar. Daar moet men bij indenken dat de studiebeurs zeer waarschijnlijk wel op is rond die tijd, aangezien deze 4 of 5 jaar is, afhankelijk van de studie.
Er komt daarnaast geen studiefinanciering meer voor de Master-opleidingen. Deze 1- of 2-jarige opleiding is juist relatief het duurst en belangrijkst voor studenten. In plaats van financiering komt er een ‘sociaal’ leenstelsel. Dat betekent meer studieschuld, terwijl een universitaire opleiding niet automatisch meer een baan betekent.
Een derde maatregel is dat universiteiten ‘gestraft’ worden voor langstudeerders door middel van boetes van 3.000 euro per student per jaar! Als dat doorgevoerd wordt zal dat zeer waarschijnlijk betekenen dat universiteiten, die niet bepaald veel geld hebben, in sommige gevallen tot diplomafraude zullen overgaan om boetes te ontwijken.
De demonstratie
De demonstratie in Amsterdam was dan ook een keerpunt. Bij heel veel studenten dringt het door dat zij gepakt gaan worden door dit kabinet. Protesten van de laatste jaren bestonden meestal uit een paar honderd man, een beetje de ‘usual crew’ van de activistische en georganiseerde studenten. Deze keer waren er echter allemaal ‘gewone’ studenten uit Amsterdam, Leiden en andere plaatsen bij die terecht boos waren op de kabinetsplannen. Zoals een van de sprekers komisch opmerkte, “deze keer waren er meer studenten dan journalisten bij.”
De centrale leus was ‘Oprutte!’, een heel simpele maar duidelijke leus die duidelijk maakt dat de studenten het niet eens zijn met de maatregelen van het kabinet van Mark Rutte. Daarnaast was er veel woede, omdat Mark Rutte 7 jaar en Maxime Verhagen 11 jaar gestudeerd hadden, en nu vinden dat er een einde moet komen aan langer dan 5 jaar studeren.
De sprekers waren van o.a. de Amsterdamse studentenvakbond ASVA, van het college van bestuur van de UvA, van de Algemene Onderwijsbond en van politieke partijen. De politici waren Tanja Jadnanansing van de PvdA, Jesse Klaver van Groenlinks, Jasper van Dijk van de SP en… Anne-Wil Lucas van de VVD. De laatste probeerde op een heel dappere manier het kabinetsbeleid te verdedigen, maar werd flink uitgejouwd. De andere politici spraken zich sterk uit tegen de voorstellen, maar kwamen niet echt met alternatieven.
Na de sprekers gingen de demonstranten een ronde lopen door de Spuistraat, het Spui en het Rokin terug naar de Dam. De demonstratie verliep ordelijk, en de sfeer was goed.
Terug bij de Dam kondigde een spreker van de Landelijke Studentenvakbond een landelijke demonstratie aan op het Malieveld in Den Haag op 21 januari. Het is belangrijk dat er flink gemobiliseerd gaat worden door de studentenorganisaties en jongerenorganisaties om 21 januari zo groot mogelijk te maken.
Hoe verder?
Terwijl er gezorgd moet worden dat 21 januari een groot succes wordt, is het tevens nodig om een en ander uit te leggen.
Het protest was succesvol, omdat voor de studenten nu heel duidelijk is wat er precies aan de hand is en wie erachter staat, namelijk kabinet Rutte. Tijdens de studentenactieweek in mei dit jaar was nog niet duidelijk wie er zouden gaan regeren. De demo op het Museumplein die de actieweek afsloot werd uiteindelijk een soort verkiezingsfeest waarbij alle partijen hun verkiezingsprogramma gingen promoten. Dat zorgde voor verwarring. D66, PvdA en Groenlinks, partijen populair onder studenten, stelden net als de VVD dat een sociaal leenstelsel de oplossing zou zijn. CDA en PVV, net als de SP, waren tegen aantasting van de basisbeurs. Er was veel verwarring over wat er zou gaan gebeuren. Nu is dat wel anders. CDA, VVD en PVV zijn verantwoordelijk voor dit akkoord, en hebben beloftes gebroken.
Dat doen ze echter niet omdat ze kwaadaardig zijn of omdat ze een hekel hebben aan studenten. Ze worden gedwongen door de objectieve situatie. Volgens de kapitalistische logica moet er nu enorm bezuinigd worden op alle sociale verworvenheden. Slechts demonstreren zal niet helpen. Er zullen enkele toezeggingen gedaan worden om dit instabiele kabinet in stand te houden, zoals Van Bijsterveldt nu heeft gedaan. Maar uiteindelijk betekent dat alleen maar uitstel van executie. Dit kabinet zal door blijven gaan met dit soort maatregelen, niet alleen tegen studenten, maar ook tegen de publieke omroepen, de kunst- en cultuursector en de ambtenaren. En dat zullen ze uiteindelijk niet genoeg vinden. De ironie is dat Geert Wilders ervoor heeft gezorgd dat enkele verworvenheden niet worden aangevallen, in ruil voor enkele van zijn immigratiestandpunten. Er zal druk worden uitgeoefend om verder te gaan dan het huidige regeer- en gedoogakkoord.
PvdA, Groenlinks, SP, ze spreken zich terecht uit tegen deze maatregelen, maar komen niet echt met alternatieven behalve dat er op andere gebieden bezuinigd moet worden. SP noemt bijvoorbeeld terecht het schandalige feit op dat de aanschaf van miljarden euro’s kostende Joint Strike Fighters doorgaat, maar het stoppen van deze aanschaf zou hoogstens een financiële ademruimte geven. Het kapitalisme is wereldwijd in crisis. De schulden van de banken zijn genationaliseerd, terwijl de winsten naar private handen gaan. Overal in de wereld wordt nu getracht om studenten, werknemers, werklozen, zieken en ouderen deze crisis te laten betalen. Maar ook zien we steeds meer protest hiertegen. De Franse bevolking die zich verzette tegen de stijging van de pensioenleeftijd, en de geweldige studentenbeweging in Groot-Brittannië die tegen nog grotere bezuinigingen dan hier strijdt.
Eenheid is kracht. Daarom is het belangrijk dat de studentenbeweging niet op zichzelf blijft, maar zich verbindt met de arbeidersbeweging en andere protestbewegingen. In de studentenbeweging is hier al een begin mee gemaakt, doordat de Algemene Onderwijsbond zich bij de beweging heeft aangesloten. Dit kan een opstapje zijn tot samenwerking met de vakbonden van de publieke sector, die te maken hebben met een loonbevriezing. Een groot protest op 21 januari zou een goed voorbeeld zijn voor de vakbeweging.
• Weg met de bezuinigingen op het hoger onderwijs!
• Op naar het Malieveld op 21 januari!
• Voor de eenheid van de studenten en de vakbeweging!
• Voor een socialistisch programma om uit de crisis te komen!
