Sommigen beweerden dat de werkende klasse murw was geslagen door de gevolgen van de economische crisis. Anderen beweerden zelfs dat de werkende klasse niet meer bestond. Een oud en grijsgedraaid refrein, eigenlijk zo oud als de werkende klasse zelf. Toch bestaat de werkende klasse. Althans voor diegenen die willen zien en horen. Beter nog, de werkende klasse is in actie. The working class is alive and kicking! Dit overal in Europa, van de Baltische staten over Roemenië tot in Athene en Portugal. Het ontwaken van de werkende klasse richt zich tegen de extreme bezuinigingen die alle regeringen doorvoeren in de Europese Unie. De redding van de bankiers een paar jaar geleden heeft handenvol geld gekost. 4.589 miljard euro om precies te zijn. Dit is de totale som van overheidsgelden die aan de banken is gegeven en beloofd in de 27 Europese landen.
Toegegeven, al dat geld is niet opgesoupeerd door de banken. ‘Slechts’ 1.106,6 miljard euro in 2009 en 957 miljard euro in 2008. De rest van het geld kan echter nog worden gebruikt. Dergelijke hoge sommen tarten eigenlijk onze verbeelding. Om een idee te krijgen van de omvang van deze som kunnen we zeggen dat dit 56 keer de totale overheidsuitgaven is voor onderwijs in Frankrijk. Of 12 keer de jaarlijkse begroting van datzelfde land voor onderwijs, gezondheid, sociale zekerheid, leger, politie enzovoort. Deze fenomenaal hoge sommen die de overheid aan de banken heeft uitgereikt zorgen nu voor duizelingwekkende putten in de overheidsfinanciën. Putten die wij, de werkende mensen, de studenten, de gepensioneerden blijkbaar horen te betalen. Alle regeringen, zonder uitzondering, proberen ons het gelag te betalen. Wij die nochtans de banken niets verschuldigd zijn.
Deze aanpak wordt niet gesmaakt. Griekenland kende eind vorig jaar haar achtste algemene staking tegen de loonsverlagingen, de verhoging van de pensioenleeftijd en de ontmanteling van de openbaren diensten. De algemene staking in december in Portugal was de grootste ooit sinds de Anjerrevolutie van 1974. De Spaanse vakbonden overwegen nu al een nieuwe algemene staking. De Ieren behoorden een paar jaar geleden nog tot de gelukkigste mensen in een poll gedaan in honderd verschillende landen. Vandaag zitten ze ongetwijfeld aan de top van de kwaadste mensen. Meer dan honderdduizend mensen betoogden in Dublin tegen de vernederende knieval van de regering voor de eisen van het IMF en de EU. In tientallen andere landen wordt er actie gevoerd. In Oost-Europa zoals in Bulgarije, Tsjechië en Roemenië is de sociale spanning te snijden. Daar kwam zelfs de politie op straat… niet tegen betogers maar om zelf te protesteren.
Het Europees Vakverbond hield in december nog een actiedag. In België was het zowaar een anticlimax met twee zeer kleine symbolische betogingen van de drie vakbonden en ook van de Europese Federatie van overheidsbonden. Deze symbolische acties rond de gebouwen van de Europese Unie zullen niet echt de regeringen op andere gedachten hebben gebracht. Daarom groeit de idee van een Europese algemene staking. Dat zou echt een stap vooruit zijn, een groot krachtsvertoon van verzet tegen de soberheid en de bezuinigingen. Wel zou het eisenprogramma van de vakbonden bijgesteld moeten worden. Dit om grondigere oplossingen aan te reiken voor de werkende klasse. In Brussel werd de laatste vakbondsactie gevoerd tegen de ‘blinde bezuinigingen en voor werk en duurzame groei’. En ook nog ‘voor een rechtvaardige fiscaliteit’.
Een variante hiervan is het verzet tegen een ‘streng bezuinigingsbeleid’. We kunnen ons niet van de indruk ontdoen dat een gedeelte van de vakbondstop meegaat met de redenering dat er toch moet worden bezuinigd. Wel moeten die bezuinigingen slim en billijk zijn. Dat is niet bepaald wat wij hiervan denken. De enige reden voor deze bezuinigingen is het enorme gat dat geslagen is in de overheidsfinanciën door de opeenvolgende reddingsoperaties ten voordele van de bankiers. Niet wij maar de grote vermogens, de bankiers, de grote financiekapitalisten moeten opdraaien voor de schade die zij zelf hebben berokkend. Rechtvaardigheid in de fiscaliteit zou inderdaad al een goede stap zijn. Zeker als je weet dat in België zoveel ondernemingen en bedrijfsleiders minder belastingen betalen dan hun eigen chauffeurs of hun eigen poetsvrouw!
De notionele interestlast moet er aan geloven en de grote vermogens moeten serieus belast worden. Maar de opbrengst hiervan is nog steeds onvoldoende. Grondigere maatregelen zijn nodig. Meer en meer mensen beseffen dit. In Griekenland bijvoorbeeld vindt één inwoner op twee dat de banken moeten worden genationaliseerd. Eén op drie is ook te vinden voor de opheffing van de openbare schuld. De eis voor een rechtvaardige fiscaliteit koppelen we daarom best aan de nationalisatie van de banken onder democratische controle van het personeel en gebruikers. Een campagne van uitleg, vorming en agitatie rond de nationalisatie van de banksector kan niet uitgesteld worden. Hier en vandaag moet het op de agenda worden geplaatst.
