De verkiezingen in Nederland zijn achter de rug. De strijd tussen de vele partijen is uiteindelijk uitgemond in een tweestrijd tussen de VVD en de PvdA, waar de PvdA de rol van grote linkse partij van de SP heeft overgenomen.
Rechts…
De VVD heeft met 41 zetels haar grootste overwinning ooit gehaald. Ze heeft hierbij veel zetels van de andere rechtse partijen weten over te nemen. Het CDA was traditioneel de stabiele ‘middenpartij’ waar het Nederlandse kapitalisme op steunde. De rol van grootste burgerlijke partij heeft ze nu verloren aan de VVD. Het is geen toeval dat dat gebeurt in tijden van economische crisis. De VVD is de partij van de harde soberheid, wat de enige uitweg is voor het kapitalisme. Het CDA is gereduceerd tot 13 zetels. Het 'links-liberale' D66, op sommige punten rechtser dan de VVD, is iets gestegen naar 12 zetels.
De voormalige ‘gedoogpartner’ PVV is teruggebracht tot 15 zetels (evenveel als de SP), wat de eerste nederlaag voor de partij van Geert Wilders is. Het opportunisme van de PVV, waar ze het vorige kabinet liet klappen en zichzelf neerzette als de redding van Nederland die de ouderen zou gaan beschermen tegen de dictatuur van de EU, heeft slecht uitgepakt. Veel Nederlanders hebben genoeg van de ‘steunpakketten’ aan de banken die hun schulden in Griekenland en Spanje geparkeerd hebben, maar weten dat uit de euro en de EU stappen echt geen oplossing is voor hun problemen.
Velen zien daarom de VVD als een oplossing, denkende dat de crisis een tijdelijk probleem is dat door bezuinigingen en soberheid in alle EU-landen wel opgelost gaat worden. Zoals wij al eerder uitgelegd hebben is dat echter niet het geval. Landen zoals Nederland, Duitsland en Oostenrijk staan er in vergelijking met andere EU-landen nog heel goed voor. Als de eurocrisis echter voortzet, zal de situatie hier verslechteren en zullen er nog veel meer bezuinigingen geëist worden, nu op het niveau van wat er op dit moment van de zuidelijke EU-landen gevraagd worden. Werkende mensen kunnen veel tolereren, maar uiteindelijk zijn er grenzen en zal men, ook in Nederland, in verzet komen.
…en links
Deze verkiezingen zijn gekenmerkt door een enorme comeback van de Partij van de Arbeid. Hierbij heeft Diederik Samsom een enorm aantal stemmen teruggewonnen dat eerst naar Emile Roemer van de SP leek te gaan. Uiteraard heeft het mediaoptreden van de twee heren daartoe bijgedragen, maar het is te simpel om te stellen dat het enkel hierdoor verklaard kan worden.
Sinds de val van het vorige kabinet stond de SP hoog in de peilingen. Dit duidt erop dat veel mensen in Nederland een sociaal alternatief zochten voor het rechtse beleid van het kabinet Rutte. Dit heeft ervoor gezorgd dat de kapitalisten in de zomer toch wel angst begonnen te krijgen voor de mogelijkheid van een grote SP-overwinning. Die angst konden we inzien toen rechtse bladen met een anti-Roemer-campagne begonnen. Quote zette een foto neer van Roemer als the chainsaw massacre die de welvaart zou vernietigen, de Telegraaf beschreef de SP als een groot gevaar dat voor iedereen in Nederland slecht zou uitpakken, etc.
Roemer kon zich daarnaast niet goed verdedigen. Hij faalde garanties te geven dat er niet meer punten zouden sneuvelden, zoals het standpunt dat de AOW-leeftijd 65 moest blijven al eerder gesneuveld was. Ook was hij onduidelijk over zijn uitspraak dat Nederland geen boete zou betalen aan de EU als er niet aan de 3%-norm voldaan zou zijn en kwam hij daar deels op terug. De partij probeert zich zowel te presenteren als een linkse strijdpartij, als een 'volwassen' regeringspartner, en komt op deze manier in een spagaat.
Men moet niet vergeten dat het programma van de SP uiteindelijk een links-reformistisch programma is. Terwijl wij het grootste deel van het programma steunen, moeten wij ook uitleggen dat deze punten niet realiseerbaar zijn zolang de grote banken en multinationals in private handen blijven. Als de winsten voor hen te laag worden, stoppen ze met investeren. De oorzaak daarvan is dat deze grote bedrijven met vele werknemers in het bezit van een klein groepje mensen zijn. Wij zijn daarom voor de nationalisatievan deze economisch essentiële bedrijven, onder werknemerscontrole en -management.
Door de reformistische aard van het SP-programma en de onzekerheid die erbij komt, zijn veel potentiële SP-stemmers overgestapt naar de PvdA, de traditionele reformistische partij met veel meer bestuurservaring. De SP is tot teleurstelling van haar actieve leden na een lange campagne op 15 zetels blijven steken. Interessant hierbij is dat Diederik Samsom de SP amper heeft aangevallen, maar zijn partij als een realistische versie van de SP heeft neergezet. Dit is enkel mogelijk geworden doordat de partij (in woorden) naar links is opgeschoven en doordat ze niet heeft deelgenomen aan het impopulaire Kunduz-akkoord.
Het Kunduz-akkoord heeft er wel voor gezorgd dat Groenlinks flinke klappen heeft gehad. De partij is teruggeworpen van 10 naar 3 zetels. We zullen zien waar het intern beraad van de partij toe zal leiden. Duidelijk is dat het beeld naar buiten toe is geëvolueerd van een diverse linkse partij tot een groen-liberale partij met veel nadruk op ‘verantwoordelijkheid’.
Hoe verder?
Diederik Samsom, die in de campagne veel gebotst heeft met Mark Rutte, heeft nu gesteld dat het tijd is voor ‘eenheid’. Dit is echter een zeer holle uitspraak. Het ziet ernaar uit dat de PvdA, die de grootste linkse partij is geworden, zich nu zit voor te bereiden op gesprekken met de VVD voor de formatie van een paarse regering. De VVD zal nu proberen een regering te vormen met PvdA. Zij zal ook genoodzaakt zijn te praten met meer partijen om te zorgen dat er een meerderheid in de Senaat is. Het is echter duidelijk dat de volgende regering er een van nieuwe bezuinigingen zal zijn, waar waarschijnlijk de PvdA ook mee aan zal gaan doen.
Wij zijn tegen een dergelijke deelname. Links en rechts kunnen niet samen zonder dat links zijn principes verloochent. Er is nood aan een strijd tegen nog meer soberheid voor de werkende mensen, de werklozen, de jongeren, de zieken en de ouderen. Een paarse coalitie kan de snelheid van de bezuinigingen mogelijk iets vertragen (zolang de economie niet verslechtert), maar zal niet fundamenteel breken met het beleid van het vorige kabinet. Als de PvdA besluit in de regering te zitten, zal dat nieuwe kansen voor de SP betekenen.
Het is belangrijk dat de SP dan samen met de vakbeweging zal strijden tegen aankomende maatregelen en zal strijden voor een links-socialistisch alternatief. Echter, waar nu het meeste nood aan is, is een marxistische stroming in de linkerzijde en de vakbeweging. Enkel de marxisten begrijpen de tegenstellingen van het huidige systeem en hebben een socialistisch alternatief waar zij zich binnen de vakbeweging en linkerzijde voor inzetten.
Vonk zet zich in de opbouw van zo’n marxistische stroming. Sluit je bij ons aan!
