Er komt blijkbaar geen einde aan de kapitalistische crisis in Spanje en het wordt steeds erger. De bevolking komt echter meer en meer in opstand.
In Spanje zijn er op dit moment twee parallelle processen aan de gang. Ten eerste is er een groeiende radicalisering van de overgrote meerderheid van de mensen (werknemers, werklozen, gepensioneerden, studenten) als gevolg van de strenge bezuinigingsmaatregelen. Ten tweede geraken de grote partijen van het establishment steeds meer geïsoleerd van de meerderheid van de bevolking. De bevolking gelooft niet meer dat soberheid het enige mogelijke beleid is.
Spanje doet me vandaag veel denken aan wat er de vorige drie jaar in Griekenland heeft plaatsgevonden.
Eerst kwamen de socialisten van Zapatero aan de macht. Na een reeks progressieve maatregelen veranderden ze helemaal van beleid. Van de ene dag op de andere werd de arbeidsmarkt hervormd, de pensioenleeftijd werd verhoogd, en de lonen werden verlaagd. Als reactie hierop bezetten de ‘Indignados’ de pleinen. Sociale onvrede en woede overheersten. Bij de daaropvolgende verkiezingen won rechts (de Partido Popular) met de belofte niet te bezuinigingen, de gepensioneerden niet aan te vallen en de werkloosheid terug te dringen.
Het duurde slechts twee weken tot de PP haar ware gezicht liet zien. Er kwam opnieuw een beleid van nog zwaardere besnoeiingen dat de economie ineen deed storten en de werkloosheid verder deed stijgen.
Sindsdien zwol het protest aan: leraren, studenten, mijnwerkers, werklozen, jongeren, ambtenaren, artsen en (andere) arbeiders komen op straat.
Welke zijn de volgende stappen in de mobilisatie? Komt er een algemene staking?
De hele maand augustus hebben we spontane betogingen en acties gezien. De volgende grote afspraak is op 15 september. Dan komen vier demonstraties met elk honderdduizenden mensen samen in Madrid. Ik denk dat de algemene staking onvermijdelijk is. Maar we moeten eerlijk zijn, een staking alleen gaat de aanvallen niet kunnen stoppen.
Er wordt het best gewerkt aan een actieplan en aan het samensmelten van de afzonderlijke strijdbewegingen in een algemene staking van 48 uur.
In het Baskenland hebben de nationalistische vakbonden al opgeroepen tot een algemene staking op 26 september. Misschien wordt dit de datum voor een algemene staking in het hele land.
Hoe zit het met de steun van de PP onder de bevolking?
Een deel van de samenleving steunt de maatregelen van de PP. Maar de basis van de partij zelf begint af te brokkelen.
Een recente opiniepeiling toonde aan dat 82 procent van de bevolking (waaronder 65 procent van de kiezers van de regerende rechtse PP) denkt dat ambtenaren gelijk hebben te protesteren tegen de loonsverlaging en het verlies van hun sociale rechten.
Een van de paradoxen is dat de PSOE geen garen kan spinnen uit het grote sociale protest. In feite voert de leiding van de PSOE een zeer terughoudende oppositie en wil ze het op een akkoord gooien met de PP, in naam van de nationale eenheid.
Volgens het Centrum voor Sociologisch Onderzoek zou de PP nu 36,6 procent van de stemmen halen, de PSOE 29,9 procent, nauwelijks 1,2 punten hoger dan in november 2011. Izquierda Unida (Verenigd Links) wint twee punten (van 6,9 procent in november 2011 naar 8,6 procent nu). Andere peilingen maken gewag van een steun van 12 procent!
Er is een duidelijke zoektocht naar een links alternatief. Hoe zie je dit?
IU doet het inderdaad goed in de peilingen, maar dit is onvoldoende. Dit heeft de partij te danken aan haar verzet tegen de soberheidsplannen, de eis om de banken te nationaliseren en een aantal campagnes. Toch is er een ernstig probleem met de politieke analyse van IU. In sommige regio's zoals in Asturië en Andalusië neemt IU deel aan de gewestregering en ondersteunt de partij een aantal bezuinigingen!
Dit ondermijnt de geloofwaardigheid van een organisatie die antikapitalistisch wil zijn en terecht zegt dat de werkende bevolking niet moet betalen voor de crisis. Het schoentje wringt ook wat het alternatief betreft. IU zou er beter aan doen duidelijk te stellen dat er geen oplossing mogelijk is binnen het kapitalisme en dat enkel een socialistische maatschappij grondige verandering kan brengen.
Ik geloof echt dat IU met een duidelijke afwijzing van het soberheidsbeleid van de PP en de PSOE voor een electorale verassing kan zorgen. De acties (van de burgemeester en IU-parlementslid Sanchez Gordillo) zijn hierbij een grote hulp.
Inderdaad, de acties van ‘voedselonteigening’ in supermarkten door de landarbeiders van de SAT en Gordillo hebben een internationale impact gehad. De PP-regering lijkt de confrontatie te zoeken met de SAT in naam van de verdediging van het privé-eigendom.
Sánchez Gordillo is nu een referentie voor de hele linkerzijde. Het idee om de rijken en de grote warenhuizen te onteigenen ten voordele van de meest behoeftige gezinnen toont twee dingen: 1) dat er in Spanje een ongelooflijk hoog niveau van armoede is bereikt (de armoede bedraagt 21 procent in Andalusië en 39 procent in Extremadura) en 2) dat er alternatieven voorhanden zijn. De banken en de rijkdommen die er in zijn opgeslagen moeten doormiddel van nationalisatie gebruikt worden in het voordeel van de meerderheid van de bevolking. Dit debat is nu geopend dankzij de acties van Sánchez Gordillo en SAT.
In Spanje zien we hoe de bankiers, de kapitalisten en hun systeem, die de oorzaak zijn van de huidige ellende, vrijuit gaan. Een vakbondsleider die echter een aantal blikjes tonijn en sardines ‘onteigent’ om ze aan arme gezinnen te geven kan in de gevangenis belanden. Dit is de wereld op zijn kop.
In december houdt IU zijn Algemene Vergadering (vergelijkbaar met een nationaal congres). Dit zal een goed moment zijn om IU om te vormen tot een kracht die de bestaande krachtsverhoudingen kan doen kantelen.
