Het zat er aan te komen, sinds kort wordt er weer veel gesproken en geschreven over 'nationalisatie'. Niet toevallig wordt het woord in Frankrijk vaak in de mond genomen door vakbondsmensen die zich vooraan in de strijd voor het behoud van industriebanen bevinden. "We moeten de staalfabriek nationaliseren of in beslag nemen”, stelt een delegee van Force Ouvrière bij ArcelorMittal in Florange. Alle andere vakbonden van het bedrijf, op uitzondering van de kaderorganisaties, nemen dat ordewoord over. Eduard Martin van de CFDT, legt uit: "Wij steunen elke oplossing die ons bedrijf kan redden. Zij het een volledige of gedeeltelijke nationalisatie, een overheidsparticipatie of een inbreng van de plaatselijke overheden.” Voor Yves Fabri van de CGT is de nationalisatie van de site van Florange zelfs een “inzet in het belang van de hele natie”. Het gaat hier duidelijk niet om een uniek geval. Deze eis vinden we terug bij de vakbondsmensen van bedrijven met een belangrijke symbolische waarde voor de Franse arbeidersbewegingen zoals Fralib, PSA en Sanofi.
Maar de nationale leiding van de vakbonden ziet het anders. Voor de top van de UNSA, FO en CFDT, zou het zogezegde 'falen' van de vorige nationalisaties aangetoond hebben dat het geen goede oplossing is. Voor Jacky Bontems, van de CFDT, zou dit beleid “krediet hebben verloren in de ogen van de geschiedenis”. Hetzelfde horen wij bij Stéphane Lardy, confederaal secretaris van de CFDT: “Het verleden heeft de beperkingen aangetoond van de nationalisaties.” Jean Grosset, nummer twee van de UNSA, verwijst zelfs naar Noord Korea in dat verband! Maurad Rabhi, van de CGT, begrijpt “dat men zijn bedrijf wil nationaliseren wanneer het sluit”. Maar wil het eigenlijk niet. Zijn voorkeur gaat naar “nieuwe rechten” om grotere winsten van de patroons te verbieden. Nieuwe wetten in die zin moeten worden gestemd. Indien men over een echt vetorecht zou beschikken nog voor er een sociaal plan wordt uitgewerkt, zouden de bedrijven die nu in het nieuws komen, Sanofi, Arcelor, Fralib, Sodemedical, allemaal voor de rechtbank verschijnen.”
Ter herinnering even dit. In 1945 hebben de nationalisaties het mogelijk gemaakt om Frankrijk opnieuw te industrialiseren na de zware oorlogsschade. Over de nationalisaties onder het presidentschap van Mitterand in 1981 mag men zich niet beperken tot de vaststelling dat ze 'gefaald' hebben. Men moet uitleggen, 'waarom' en 'hoe'. De genationaliseerde ondernemingen werden niet onder de controle van het personeel geplaatst. Nochtans is dat een noodzakelijk voorwaarde. Het ging ook maar om gedeeltelijke nationalisaties. Het gros van de economie bleef in handen van de kapitalisten, die natuurlijk alles gedaan hebben om de regering te ondermijnen. Dit heeft geleid tot een scherpe wending in 1982. Soberheid werd dan de rode draad in het beleid. Men kan dus niet beweren dat nationalisaties in het algemeen gefaald hebben. Wat wel in vraag moet worden gesteld, is het beleid waarbij de fundamenten van het kapitalisme niet werden aangetast.
Een 'vetorecht' van de vakbonden in geval van afdankingen is niet echt een werkbare oplossing. Welke kapitalist zou er investeren in een bedrijf waar de besluitvorming onderworpen is aan een veto van de vertegenwoordigers van het personeel? En indien er beslist wordt niet meer te investeren, wat moet er dan gebeuren? Een vetorecht voorzien om een kapitalist hiertoe te dwingen? Zoiets houdt geen steek.
Uiteindelijk kan een overheidsparticipatie in het kapitaal van een onderneming in moeilijkheden niet verhinderen dat het bedrijf een asociaal beleid toepast op haar personeel. Het voorbeeld van Alstom bewijst dit. In 2003 kocht de overheid 21 procent van de aandelen van het bedrijf. Op hetzelfde moment schrapte de onderneming wereldwijd 8500 jobs.
Wij zijn voorstander van de nationalisatie van bedrijven die bedreigd worden met sluiting, zonder schadeloosstelling van de grote aandeelhouders en onder de democratische controle van het personeel. In geval van verminderde activiteit dient het bestaande werk verdeeld te worden onder het personeel, zonder verlies van jobs of loonsverlaging.
Voor het origineel van deze vertaling : zie hier
