We publiceren hieronder twee artikels verschenen op de website van onze Nederlandse kameraden www. marxisten.nl. Sinds 13 februari is het studentenprotest tegen de besparingen in het onderwijs er in een stroomversnelling gekomen met de bezetting van een gebouw van de Universiteit van Amsterdam. Ondanks de ontruiming twee dagen geleden, gaat de bezetting door in een ander gebouw van de universiteit. De beweging heeft een enorme schokgolf door Nederland doen gaan omdat de studenten de eersten zijn die in beweging komen tegen de besparingen. De artikels zijn vol aan inzichten die ook in België hun nut nog zullen bewijzen.
De bezetting van het Bungehuis: tegen commercialisering en voor democratisering van de universiteit
Geschreven door Zowi Milanovi op 20 februari
Vrijdag 13 februari bezetten studenten van de Universiteit van Amsterdam het universiteitsgebouw Bungehuis, om aandacht te vragen voor de negatieve effecten van de commercialisering van de UvA, met het manifest De Nieuwe Universiteit. Dit was geen actie van een klein groepje radicale studenten, maar een actie die breed gesteund wordt door studenten en universiteitspersoneel. De studenten zorgen samen met onderwijspersoneel voor interessante lezingen en discussies, maar de bezetting vindt primair plaats vanwege een politiek doel.
Het manifest van De Nieuwe Universiteit roept op tot een einde aan de van boven opgelegde commercialisering en het 'rendementsdenken', waardoor universiteiten van kritische academische instellingen in winstgerichte instellingen veranderen. Daarnaast roept het op tot democratisering van de universiteiten, met besturen die gekozen worden door de studenten en docenten, in plaats van dat deze benoemd worden door de Raad van Toezicht, welke weer door het Ministerie van OCW benoemd wordt.
Verder komt het manifest tot dit zeer correcte standpunt: "Juist nu is er dringend noodzaak om de krachten te bundelen en niet alleen tegen een leenstelsel, een fusie of reorganisatie actie te voeren. Er wordt vanuit de landelijke politiek de ene na de andere maatregel genomen in het onderwijslandschap. Collegegelddifferentiatie is in 2009 door de Tweede Kamer aangenomen. De langstudeerboete die van tafel is, heeft nu weer plaats gemaakt voor de afschaffing van de basisbeurs. Nu de hervormingen en bezuinigingen in het hoger onderwijs steeds meer vaart lijken te maken, is het noodzakelijk dat de universiteiten (lees: academische gemeenschap) hun standpunten kenbaar maken over de hervormingen. Hiervoor is het dringend nodig dat de universiteiten democratisch bestuurd worden." (Bron)
Een permanente landelijke campagne of platform tegen de commercialisering zou een stap vooruit zijn, zeker wanneer deze op democratische wijze kan functioneren. De bezetting van het Bungehuis werkt met algemene vergaderingen, wat een voorbeeld kan zijn voor het functioneren van een bredere beweging. Zie ook ons eerdere artikel over de commercialisering van onderwijs hierover.
Criminalisering
Het bestuur van de UvA dreigde direct met juridische stappen en spande een kort geding aan. Het bestuur verklaarde dat studenten en docenten belemmerd werden door de bezetting, terwijl hun in feite alle ruimte werd gegeven om door te kunnen gaan met hun activiteiten. Alle werknemers konden bij hun kamers om door te gaan met hun werk. Als reactie op deze valse aantijging, kwam er een solidariteitsverklaring van 100 docenten van de UvA en enkele andere universiteiten. De SP en FNV spraken ook hun steun uit, naast vele studieorganisaties en studentenactiegroepen.
Donderdag 19 februari kwam de rechter met de uitspraak dat de studenten de bezetting van het Bungehuis moesten stoppen. Er werd de studenten een dwangsom opgelegd van 1000 euro per dag, tot een maximum van wel 25.000 euro. Terwijl eerder het college van bestuur alle dialoog met de bezetters weigerde, zelfs toen de Amsterdamse televisiezender AT5 een platform bood, kwam het nu met een vage belofte dat er dialoog zou komen. Dit was echter niet concreet en gezien de eerdere acties van het college van bestuur moet men zeker waakzaam blijven.
De studenten zetten de bezetting voort en het is op vrijdag 20 februari nog niet duidelijk wanneer de politie ingezet zal worden om het pand gedwongen te ontruimen. Er zijn verdere activiteiten ingepland voor deze dag. De UvA heeft gezegd maandag het pand weer te willen gebruiken. Het is mogelijk dat het pand snel ontruimd wordt of dat het met enkele dagen uitgesteld wordt. Mogelijk is dit het begin van een reeks bezettingen van verschillende gebouwen. Hoe het ook allemaal zal lopen, het belangrijkste hierbij is dat de ideeën van De Nieuwe Universiteit nu op de kaart zijn gezet. Dit is een kwalitatieve stap vooruit in de strijd voor een democratisch onderwijs dat niet onderworpen is aan de grillen van de 'vrije markt'.
De commercialisering van het hoger onderwijs
Geschreven op 16 januari door Jordan Smits
De crisis van het kapitalisme heeft de commercialisering van het hoger onderwijs doen versnellen. Dit doet zich voornamelijk voor op twee manieren: hogere kosten voor de studenten en een bezuiniging op de ‘onrendabele’ faculteiten. Beide zorgen voor een toenemende onderwerping van het hoger onderwijs aan de behoeften van de ‘markteconomie’.
De impopulaire maatregel van de ‘langstudeerboete’, waartegen grote protesten waren in 2011 is door de politieke partijen ingetrokken, om vervolgens op slinkse wijze te worden ingeruild voor het ‘sociaal’ leenstelsel. Dit is een maatregel die het studeren duurder maakt voor jongeren uit de lagere middenklasse en arbeidersklasse, door hen op te zadelen met een schuld die kan oplopen tot wel €30.000. Het wordt op demagogische wijze gepresenteerd als een eerlijker systeem, terwijl het niets meer is dan een ordinaire bezuinigingsmaatregel.
Het verzet hiertegen is veel te laat op gang gekomen. De verantwoordelijkheid hiervoor ligt bij de leiding van de Landelijke Studentenvakbond, die door lobbywerk bij politieke partijen probeerde om de maatregel tegen te houden. Uiteindelijk werd er 14 november een landelijke demonstratie georganiseerd in Den Haag, nadat de maatregel al doorgevoerd was. De demo werd van bovenaf georganiseerd door een coalitie van studenten- en politieke jongerenorganisaties, in plaats van onderop via algemene vergaderingen op scholen en universiteiten. Ondanks de relatief slechte organisatie kwam hier wel voor het eerst een nieuwe generatie jongeren (veelal onder de 20) op het strijdtoneel. In tegenstelling tot de protesten tegen de langstudeerboete in 2011 was er onder de aanwezige jongeren veel minder illusie in de rol van de politieke partijen.
Naast de invoering van het leenstelsel, is een tweede ontwikkeling dat er bezuinigd wordt op ‘onrendabele’ faculteiten, zoals de Geesteswetenschappen. Bij de Universiteit van Amsterdam heeft de desinteresse van het bedrijfsleven in de Faculteit der Geesteswetenschappen ertoe geleid, dat het College van Bestuur tot reorganisaties en het schrappen van vakken is overgegaan, iets dat zowel studenten als docenten treft. Alle bacheloropleidingen worden omgesmolten tot één groot liberal arts programma, terwijl als gevolg 150 docenten de laan uit gestuurd dreigen te worden. Bij de Erasmus Universiteit Rotterdam zijn er ook plannen om de filosofiefaculteit op te doeken uit oogpunt van ‘efficiency’. U hoort het goed, de filosofiefaculteit van de universiteit die is vernoemd naar een van de grootste Nederlandse filosofen, wordt geschrapt omdat deze niet genoeg oplevert voor het bedrijfsleven.
In Amsterdam leidde de aankondiging van de bezuinigingen tot een gezonde en strijdbare tegenreactie. Het platform Humanities Rally werd opgericht door ongeruste studenten en docenten. Dit platform werkt op democratische wijze via algemene vergaderingen, waardoor er meer studenten worden gemobiliseerd en er wordt gediscussieerd over de te volgen koers en tactieken. Tweetaligheid van al hun informatie zorgde ervoor dat er ook buitenlandse studenten gemobiliseerd werden. Er wordt gestreefd naar meer inbreng van studenten en docenten en een betere allocatie van gelden. Hoewel het een lokaal initiatief is, is het een beter voorbeeld voor het functioneren van de studentenbeweging dan de recente landelijke mobilisatie tegen het leenstelsel.
Hoe verder?
Het is duidelijk dat de bezuinigingen en commercialisering geen tijdelijke verschijnselen zijn. Het is daarom noodzakelijk dat de mobilisaties die in gang zijn gezet, nu niet worden geremd met beloftes over een betere allocatie van gelden of verkiezingsbeloftes van partijen die nu in de oppositie zitten. Integendeel, het is noodzakelijk om nu door te zetten. De algemene vergadering van de Humanities Rally moet als een voorbeeld gezien worden voor gelijksoortige initiatieven op andere scholen en universiteiten. Dit hoeft niet enkel te gelden voor acties tegen lokale bezuinigingen, maar ook voor het mobiliseren rondom landelijke thema’s, zoals de invoering van het leenstelsel.
Daarnaast is het van belang om de beweging te koppelen aan de bredere arbeidersbeweging, ten eerste de bonden voor onderwijspersoneel. Een vereniging van de studentenbeweging en de vakbeweging betekent een vele malen sterkere vuist tegen de bezuinigingspolitiek, aangezien de vakbeweging ook de middelen heeft om het land stil te leggen.
Het is nodig om te eisen dat de bezuinigingen worden teruggedraaid en dat de overheid meer geld beschikbaar stelt voor de ‘onrendabele’ studies. Studeren zou kosteloos moeten zijn voor iedereen. Daarnaast moet de invloed van het grote bedrijfsleven uit de universiteiten verdwijnen. Dit kan enerzijds door meer democratische controle over het bestuur door vertegenwoordigers van studenten en personeel, anderzijds door de financiering door de overheid plaats te laten vinden. Om het benodigde geld te verkrijgen en de invloed van de bedrijven op de overheid zelf te beëindigen zal het echter noodzakelijk zijn om de grootste bedrijven en banken te nationaliseren onder democratische controle en zelfbestuur van de werknemers. De strijd tegen onderwijsbezuinigingen is intrinsiek verbonden met de strijd voor socialisme.
