De grote bedrijven en de rijken uit de City van Londen waren maar al te blij met de overwinning van hun vrienden in de Conservatieve Partij. Champagnekurken knalden en de aandelenprijzen stegen. De partij van de rijken is terug in het zadel en ook nog eens met een onverwachte meerderheid in het Lagerhuis. Dit zal een regering zijn van de rijken, door de rijken en voor de rijken. De extreem rijke non-doms* slaakten een zucht van verlichting. Hun buit zal veilig zijn onder een Conservatieve regering.
In tegenstelling leeft onder miljoenen arbeiders het gevoel dat Cameron en zijn bende op slinkse wijze met een kleine meerderheid de macht hebben heroverd. De arbeiders van Groot-Brittannië zullen geconfronteerd worden met jaren vol Conservatieve aanvallen en bezuinigingen, omdat zij gedwongen worden te betalen voor de crisis van het kapitalisme. De door de Conservatieven aangekondigde 12 miljard pond aan bezuinigingen op de uitkeringen zullen de meest kwetsbaren in de samenleving raken: de zieken, de ouderen en de gehandicapten. Jongeren en vrouwen zullen bijzonder zwaar getroffen worden door het bezuinigingsoffensief van de Conservatieven.
Liberale ineenstorting
De verkiezingsuitslag vormt een grote verschuiving in de Britse politiek. Decennialang waren er maar drie partijen die meetelden in Westminster: de Conservatieven, Labour en de Liberalen (nu de Liberale Democraten genoemd). Maar de laatstgenoemde is uiteengeslagen. De Lib-Dems zijn terecht afgestraft door het electoraat vanwege hun kwalijke samenwerking met de Conservatieven. Ze werden terecht gezien als partners-in-crime in een onpopulaire coalitieregering en leden een zware verkiezingsnederlaag. Ze verloren 49 zetels, waardoor er nog maar 8 overblijven.
Vince Cable (Minister van Economische Zaken), Danny Alexander (Minister van Financiën) en Ed Davy (Minister van Energie) hebben alle drie hun zetels verloren vanwege hun verraderlijke en opportunistische handelen. Hun leider, Nick Clegg, wist maar net vol te houden omdat de Conservatieven strategisch op hem stemden in het kiesdistrict van Sheffield. Maar andere oudgedienden van de Lib Dems, zoals Simon Hughes en Charles Kennedy, werden op meedogenloze wijze het Lagerhuis uitgewerkt. En ondanks dat hij werd herkozen, was de ramp zo groot voor zijn partij, dat Clegg gedwongen was af te treden.
Nieuwe kans voor de Blairieten
Ed Miliband, de leider van Labour, beloofde winst te boeken. In plaats daarvan leed de partij haar zwaarste verlies sinds 1987. Geconfronteerd met nog eens vijf jaar Conservatieven aan de macht, vragen de aanhangers van Labour zich af wat er mis is gegaan. De partij wist 23 minder zetels te behalen dan onder Gordon Brown in 2010. Het is een teken aan de wand dat Ed Balls, bedenker van Labours bezuinigingsprogramma light, zijn zetel verloor aan een Tory. In Schotland werd Jim Murphy, de zojuist gekozen leider van de rechtervleugel, verslagen, net als de campagneleider van Labour – Douglas Alexander.
De teleurstelling is dermate groot dat Ed Miliband ontslag heeft genomen als leider van Labour, waardoor de weg open ligt voor een nieuwe strijd om het partijleiderschap. Door de nieuwe kiesregels zal er geen linkse kandidaat zijn. De vertegenwoordigers van een nieuwe generatie jonge Blairitische carrièrejagers staan al te popelen om de vrijgekomen positie in te vullen.
Het is ongelofelijk dat na vijf jaar van pijnlijke bezuinigingen Labour er niet in is geslaagd de Conservatieven te verslaan. De verantwoordelijkheid hiervoor ligt bij de rechtse leiding van de partij, die er niet in geslaagd is de Conservatieven effectief te bestrijden, of een verkiezingsprogramma te presenteren dat de kiezers een alternatief bood voor de bezuinigingspolitiek van Cameron. Het klopt dat in de loop van de verkiezingscampagne Miliband geprobeerd heeft afstand te nemen van de Conservatieven en de Liberalen, maar dat was veel te laat.
Het vertrouwen van de leiding in een ‘slimme’ overbetaalde Amerikaanse adviseur blijkt rampzalig te zijn geweest. Na vijf jaar van me-too policies [ik-ook-beleid, waarbij Labour laat zien dat ze ook staat voor bezuinigingen, immigratiecontrole, etc. - red.] staan de mensen erg sceptisch tegenover de beloftes van Labour. En wie kan het ze kwalijk nemen? Op de eerste pagina van het Labour-manifest staat de noodzaak voor bezuinigingen duidelijk beschreven. Een programma dat vol staat met bezuinigingen inspireert de mensen niet om voor Labour te stemmen. Dat is heel duidelijk geworden uit de verkiezingsuitslag.
Ingehaald door de SNP
Zoals kan worden verwacht wijten de Blairieten en de Conservatieve pers de nederlaag aan een te linkse houding. Maar dit wordt tegengesproken door de resultaten in Schotland, waar de SNP Labour op succesvolle wijze vanaf links heeft aangevallen.
De aantrekkingskracht van de Schotse Nationale Partij was hun tegenstand jegens bezuinigingen. Zij speelden met succes de anti-Torykaart en boden aan een Labourregering te steunen indien deze vastbesloten was bezuinigingen te bestrijden – een aanbod dat werd afgewezen door Ed Miliband. Als gevolg hiervan ging de SNP van 6 naar 56 zetels, het equivalent van een politieke tsunami in Schotland, met een ongelofelijke 50% van de stemmen. De drie andere Westminsterpartijen werden tot niets gereduceerd, met elk slechts 1 zetel.
In wellicht de grootste electorale verschuiving ooit verloor Labour 40 zetels aan de SNP, waaronder Gordon Browns oude kiesdistrict. De SNP wist 39% van de Labour kiezers voor zich te winnen in het noordoosten van Glasgow. Vergelijkbare uitslagen vonden plaats in geheel Schotland.
Deze aardverschuiving toont de leugen aan dat mensen een afkeer hebben van linkse politiek. De Labour Partij had ooit een stevige basis in Schotland, maar jarenlang dreef ze naar de rechterzijde, liet ze socialistische beleidsvoorstellen vallen en stelde ze mensen teleur.
Veel voormalige Labourkiezers lieten weten dat zij Labour niet in de steek hadden gelaten, maar dat Labour hen in de steek had gelaten. Er werd vaak verwezen naar Tony Blair en de Irak-oorlog. Dat Labour de kant had gekozen van de Tories en de Liberale Democraten tijdens het onafhankelijkheidsreferendum, was ook een grote factor in de electorale nederlaag van de partij. Alle Westminsterpartijen, waaronder Labour, werden geraakt. Ze worden gezien als delen van het verrotte Britse establishment.
Vaarwel, Nigel
Er waren ook enkele lichtpunten voor Labour. In Londen deed de partij het goed. Dit beeld kwam ook naar voren in Manchester, Liverpool, Birmingham en de andere industriesteden.
Zelfs UKIP, dat zichzelf presenteerde als een anti-establishmentpartij, wist in het noorden van Engeland enkele kiezers van Labour af te snoepen. Labour wist enkele Conservatieve zetels te bemachtigen, maar verloor tegelijkertijd zetels aan de Conservatieven.
De verwachte doorbraak van UKIP vond niet plaats. Ze wist een zetel te behouden waarvan het parlementslid eerder was overgestapt vanaf de Conservatieven, maar verloor een ander. UKIP-leider Farage wist geen zetel te veroveren. Hij bood hierop zijn ontslag aan. Maar zonder Farage stelt UKIP niets voor, vooral omdat de Conservatieven het gras voor hun voeten hebben weggemaaid door een EU-referendum te houden.
De Groene Partij, die meedeed op basis van een anti-bezuinigingsprogramma, wist haar aandeel in de stemmen te vergroten. Ongeveer een miljoen mensen stemden Groen, waaronder een groot deel van de geradicaliseerde jeugd. Carole Lucas, het enige parlementslid, wist het aantal stemmers in Brighton Pavilion te vergroten. Maar elders slaagden de Groenen er niet in een zetel te winnen, vooral vanwege het kiesstelsel dat het moeilijk maakt voor kleinere partijen om door te breken.
De EU verlaten & het Verenigd Koninkrijk opbreken
Cameron is erin geslaagd Downing Street 10 in te sluipen – de eerste keer sinds 1992 dat zijn partij een meerderheid heeft behaald. Maar met zo’n kleine meerderheid is er geen stabiele regering te vormen. De belofte voor 2017 een referendum over het EU-lidmaatschap te houden zal een grote verdeling binnen de partij veroorzaken. We zagen in wat voor problemen de Tories kwamen onder John Major, die zijn fractiegenoten ‘klootzakken’ noemde. Een beslissende factie binnen de Britse kapitalistische klasse wil niet dat Groot-Britannië uit de EU stapt. Maar het is mogelijk dat zij het referendum over Europa verliezen, met alle gevolgen van dien.
Evenzo zou de meerderheid waarschijnlijk Ja stemmen als er een tweede referendum gehouden zou worden over Schotse onafhankelijkheid. Het is zonneklaar dat de SNP veel zetels gaat winnen tijdens de Schotse verkiezingen in 2016. Met zijn opportunistische Engelse nationalisme heeft Cameron met vuur gespeeld. Een Conservatieve regering die zware bezuinigingen uitvoert zal de Schotse bevolking verder richting onafhankelijkheid en het opbreken van het Verenigd Koninkrijk duwen.
De nieuwe Conservatieve regering zal instabiel zijn en kwetsbaar voor allerlei afsplitsingen en crises. Waar er tegen de vorige coalitieregering vanwege het falen van de vakbonden en Labour geen massabeweging opstond, bouwt zich nu een reusachtige woede op binnen de arbeidersklasse, die elk moment kan exploderen. Als de Conservatieven hun bezuinigingen opvoeren, zullen zij snel geconfronteerd worden met massaverzet op straat. De vakbondsleiders zullen deze woede niet tot in den treure kunnen tegenhouden. Tegen wil en dank zullen zij eerst in een semi-oppositionele rol worden geduwd en vervolgens naar een volwaarde oppositie.
Turbulentie, crisis en de weg voorwaarts
De situatie in Groot-Brittannië is nog nooit zo explosief geweest. De onderliggende ontevredenheid zal toenemen. Het probleem is dat, behalve in Schotland, het politiek gezien nog een uitweg moet vinden. De ‘meerderheidsregering’ van de Conservatieven kan steunen op slechts 35% van de kiezers (en 24% van het gehele electoraat), dat verre van stabiel is. Wanneer haar ware karakter en standpunten worden onthuld zal het in de ogen van miljoenen elke geloofwaardigheid verliezen. De beloftes over een nieuwe ‘welvaart’ zullen een stel leugens blijken te zijn. De poging om de financiën op orde te krijgen terwijl de economie afremt betekent enkel onheil voor de werkende massa.
Terwijl de crisis in Europa zich verspreidt zullen er verdere bezuinigingen worden geëist. Het doel om publieke uitgaven terug te brengen tot het vooroorlogse niveau betekent een terugkeer naar victoriaanse omstandigheden voor velen en het zal een gevoel van woede en onderdrukken losmaken jegens de conservatieve regering. Zij voerden slechts 40% van de bezuinigingen uit tijdens de vorige regeerperiode, en de overige 60% volgt nu.
Terwijl de Conservatieven de duimschroeven verder aandraaien worden de rijken rijker en de armen armer. Dit is een recept voor openlijke klassenstrijd in Groot-Brittannië. Het beleid om het kapitalisme te repareren, gepropageerd door de leiders van Labour, is een volslagen mislukking gebleken. In plaats van de Conservatieven na te apen zou de arbeidersbeweging een eigen programma moeten volgen om de samenleving te veranderen. Er is geen uitweg voor de werkende mensen binnen het kapitalistische systeem – enkel bezuinigingen en ellende. Alleen de revolutionaire reorganisatie van de samenleving langs socialistische lijn kan een oplossing bieden voor deze nachtmerrie.
Alleen door de essentiële sectoren van de economie – de banken, verzekeringsmaatschappijen en grote monopolies – over te nemen kunnen we de economie op democratische wijze plannen in het belang van de arbeiders. Op basis hiervan kunnen we goedbetaalde banen, fatsoenlijk onderdak en gratis onderwijs bieden aan onze kinderen. De middelen zouden aanwezig zijn om de levensstandaard gigantisch te verhogen en kapitalistische bezuinigingen af te schaffen. Het Britse volk roept om een radicaal programma. Als zo’n programma zou worden voorgesteld, zou het overal winnen.
Deze verkiezingen zijn niet het einde van het verhaal, maar slechts het begin. We leven internationaal gezien in een stormachtige periode. In Groot-Brittannië zal de klassenstrijd de komende periode intensiveren. We moeten hier op voorbereid zijn. Alleen de ideeën van het marxisme kunnen de arbeidersklasse voorbereiden op een explosieve periode vol scherpe en plotselinge veranderingen. Het opbouwen van een marxistische organisatie is een taak dat geen enkel uitstel kan verdragen.
* Non-doms zijn (veelal rijke) inwoners van Groot-Brittannië die volgens een oude wet hun 'permanente woonplaats' in het buitenland hebben, ook al wonen ze hun leven lang in Groot-Brittannië. Het gevolg is dat zij geen belasting betalen over buitenlandse inkomsten.
